بازی تهران در زمين ائتلاف شرقی

گروه ديپلماسي- هديه گل‌محمدي: «سيريل رامافوسا» رئيس‌جمهور آفريقاي جنوبي روز پنجشنبه و پس از پايان رايزني‌هاي سران گروه بريکس در پانزدهمين نشست خود، «اعلاميه ژوهانسبورگ دوم» را قرائت کرد و از دعوت از اعضاي جديد به اين گروه شامل جمهوري اسلامي‌ايران، آرژانتين، اتيوپي، عربستان سعودي، مصر و امارات متحده عربي خبر داد و اعلام کرد عضويت اعضاي جديد از ژانويه 2024 رسمي‌خواهد شد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،در حال حاضر گروه بريکس از پنج کشور اقتصاد بزرگ در حال توسعه شامل روسيه، برزيل، هند، چين و آفريقاي جنوبي تشکيل شده و به گروه «قدرت‌هاي اقتصادي نوظهور» معروف است. رشد اقتصادي اعضاي بريکس در سال‌هاي اخير اعتماد جهاني به اثرگذاري اين گروه را افزايش داده، چنان که شايد بتوان گفت اقبال کشورهاي مختلف به عضويت در اين گروه مويد اين موضوع است.
بر اساس آنچه که اعلام شده تاکنون سران 23 کشور به صورت رسمي‌براي عضويت در بريکس ابراز تمايل کرده‌اند که علاوه بر 6 کشوري که عضويت آن‌ها پذيرفته شد، در اين ارتباط مي‌توان به کشورهايي همچون الجزاير، بنگلادش، بحرين، بلاروس، بوليوي، کوبا، هندوراس، اندونزي، قراقزستان، کويت، مراکش، نيجريه، فلسطين، سنگال، تايلند، ونزوئلا و ويتنام و... اشاره کرد.
فرصت خوب براي تهران
کارشناسان مسائل بين‌الملل و ديپلمات‌ها معتقدند عضويت جمهوري اسلامي‌ايران در گروه «بريکس» دستاوردهاي بزرگي براي تهران خواهد داشت و فرصت‌هاي دوجانبه‌اي براي ايران و بريکس فراهم خواهد کرد.
عضويت جمهوري اسلامي‌ايران و کشورهاي آرژانتين، اتيوپي، امارات عربي متحده، عربستان سعودي و مصر در گروه بريکس مورد توجه بسياري از کارشناسان و ديپلمات‌ها قرار گرفت و اين امر تلاشي از سوي کشورهاي اصلي اين گروه براي مقابله با نظام تک قطبي جهاني و اقدامي‌در راستاي برقراري نظم جهاني «چندقطبي» تلقي شد.
در حال حاضر گروه بريکس از پنج کشور اقتصاد بزرگ در حال توسعه شامل روسيه، برزيل، هند، چين و آفريقاي جنوبي تشکيل شده و به گروه «قدرت‌هاي اقتصادي نوظهور» معروف است و قرار است از ژانويه 2024 اعضاي جديد به آن بپيوندند. «محمد جوادظريف» وزير امور خارجه پيشين جمهوري اسلامي‌ايران در مورد عضويت ايران در بريکس و آغاز اين موضوع از ژانوبه 2024 گفت: دعوت از ايران براي عضويت در بريکس خبر خوبي است.  وي در ادامه تاکيد کرد: سياست خارجي نبايد موضوع اختلافات داخلي باشد. «رضا زبيب» سفير ايران در اسپانيا معتقد است: «پذيرش عضويت جمهوري اسلامي‌ايران در ‎بريکس موفقيتي ارزشمند است که بار ديگر نشان داد ديپلماسي، با بردباري نتيجه مي‌دهد. سخنراني سال گذشته رياست محترم جمهوري در اجلاس بريکس پلاس، گامي‌بلند در تحقق اين دستاورد بود. در ‎جهان پساغرب، کشورهاي مستقل با ديپلماسي چابک، فرصت‌هاي ارزنده‌اي خواهند داشت.»
«سيد رسول موسوي» ديپلمات ارشد ايران هم نوشت: «با اضافه‌شدن ايران، عربستان، امارات، مصر، اتيوپي و آرژانتين به ‎بريکس تحولات مختلفي را در عرصه روابط بين‌الملل شاهد خواهيم بود. تحولات مفهومي، يکي از آن‌هاست.
 مفهوم منطقه ديگر مفهومي‌جغرافيايي نيست بلکه مفهومي‌راهبردي و کارکردي است. «منطقه بريکس» نمونه اعلاي اين نوع جديد منطقه‌ است». پيش از اين، «اميرعلي ابوالفتح» کارشناس مسائل بين‌الملل در گفت‌وگو با ايسنا درباره سياست خارجي دولت سيزدهم و عضويت در سازمان‌هاي بين‌المللي گفت: «عضويت در پيمان شانگهاي و زمينه‌سازي عضويت در بريکس اقدامي‌بسيار قابل توجه و مهم در پيشبرد سياست خارجي کشور است».
«رودرا گائوراو» سفير هند در تهران هم به خبرنگار ايسنا گفت: «براي دهلي‌نو، جمهوري اسلامي‌ايران يک دوست ويژه است و از تعاملات ايران با بريکس که در حال انجام است، حمايت مي‌کنيم و نسبت به اين قضيه ذهن بازي داريم».
«کاظم جلالي» سفير ايران در روسيه هم اخيراً در مصاحبه با شبکه «ايزوستيا» روسيه، درباره علت تمايل ايران براي پيوستن به بريکس گفت: «دوره جهان تک‌قطبي در حال پايان است و ما به سمت شکل‌گيري يک جهان چندقطبي حرکت مي‌کنيم. سخت است بتوان کشوري پيدا کرد که بيشتر از ايران با جهان تک قطبي جنگيده باشد. ما در اين مبارزه هزينه‌هاي هنگفتي متحمل شده‌ايم وگرنه 40 سال تحريم نبوديم.
شکل‌گيري جهان آينده و اينکه چه قطب‌هايي در آن ظاهر مي‌شوند بسيار براي ايران مهم است. ما تقويت سازمان‌هايي مانند بريکس و مشارکت خود در آن‌ها را مهم تلقي مي‌کنيم. بريکس حجم عظيمي‌از توليد ناخالص داخلي و تجارت با کشورهاي ديگر دارد. ايران هم اقتصاد عظيمي‌دارد و مشارکت ما در اين انجمن مي‌تواند نوعي هم‌افزايي ايجاد کند. بنابراين ما مي‌توانيم مکمل يکديگر باشيم.»
«مهدي آقاجعفري» سفير جمهوري اسلامي‌ايران در آفريقاي جنوبي چندي پيش به ايسنا گفت: «سياست خارجي دولت سيزدهم مبتني بر ديپلماسي پويا، متوازن و تعامل هوشمند است. سفر رئيس‌جمهور به آفريقاي جنوبي بسيار مهم است و فرصت ايده‌آلي به طور چندجانبه فراهم مي‌کند و البته ملاقات‌هاي دوجانبه در حاشيه آن با سران ساير کشورها انجام خواهد گرفت».
نقش ايران در جهان چندقطبي
کارشناسان عرصه بين‌الملل معتقدند که پتانسيل اقتصادي و جمعيتي وسيع بريکس مي‌تواند در دو جهت الگوسازي براي همکاري‌هاي نوين جنوب-جنوب و حرکت به سمت اصلاح کاستي‌ها و ضعف‌هاي موجود در نظامات جهاني از طريق ايجاد ساختارهاي فراگيرتر از پنج کشور بنيانگذار متمرکز شود و فرايند تحقق ايجاد نظام چند قطبي را تسهيل کند.
بهبود نظام پولي بانکي جهاني، تمرکز بر ارزهاي ملي يکي از مسائل اقتصادي مهم مورد توجه گروه بريکس است؛ چنان که اين گروه در سال 2015 بانک بريکس با نام «بانک توسعه نوين» را ايجاد کرد. روسيه مي‌گويد در راستاي توجه به ارزهاي ملي کشورهاي عضو تشکيل صندوق «ذخيره ارزي بين‌المللي» است.
تعامل با نهادهاي چندجانبه منطقه‌اي و بين‌المللي همواره در دستور کار دولت سيزدهم بوده است و سرعت بخشيدن به فرايند عضويت دائم ايران در سازمان همکاري شانگهاي، تعميق روابط با اتحاديه اقتصادي اوراسيا با هدف ايجاد منطقه آزاد تجاري و حضور فعال‌تر در چارچوبهاي همکاري چندجانبه نظير سازمان اکو، سازمان دي هشت، اتحاديه کشورهاي حاشيه اقيانوس هند، سازمان همکاري اقتصادي درياي سياه، سازمان همکاري اسلامي، جنبش عدم تعهد، گروه 77 و نهادهايي از اين دست، بيانگر تقويت سياست چندجانبه‌گرايي جمهوري اسلامي‌ايران است و عضويت جمهوري اسلامي‌ايران در بريکس نيز از همين پارادايم نشات گرفته است.
جمهوري اسلامي‌ايران همواره اعلام کرده‌ که عضويت در بريکس يک منفعت دوجانبه است و در اين ارتباط، در حوزه انرژي و تامين امنيت پايدار آن، ايران يک ارزش افزوده مطلق براي اعضاي بريکس و اعضاي آتي آن است و  حضور ايران و کشورهايي مانند عربستان سعودي، عراق، امارات و برخي از ديگر کشورها به عنوان دارندگان مهم ذخاير انرژي در جهان در کنار بريکس و مشارکت در حوزه انرژي، موقعيت اين بلوک اقتصادي را تقويت خواهد کرد.