کی يف در مسير تغيير ناگهانی

گروه بين‌الملل - علي ودايع: در دومين سالگرد شروع جنگ اوکراين، وضعيت «ولوديمير زلنسکي» هم در کانون توجه قرار گرفته‌است. رئيس‌جمهوري اوکراين يکي از عوامل دخيل در شکل‌گيري تهاجم روسيه بود. 
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،اگرچه کرملين از سال 2017 در فکر حمله بود و مانور زاپاد 2018 آن را تمرين کرده بود ؛ اما زلنسکي تعمدا برخورد را تسريع کرد. زلنسکي براي بقا نيازمند جنگ بود ؛ بقاي کوتوله‌هاي سياسي در همه‌جاي دنيا با تشديد و ادامه بحران گره خورده‌است. رييس جمهوري اوکراين در سه سال گذشته يک سوپراستار تمام عيار بود. او که يک جوکر بوده، در محافل بين المللي به خوبي ايفاي نقش کرده‌است.
گاردين در گزارشي مي‌نويسد که جامعه اوکراين از جنگ خسته شده و حمايت بين‌المللي در حال نابودي است؛ موضوعي که خود سبب کاهش مهمات در جبهه جنگ شده است. از طرفي، باتوجه به اهرم‌هاي کمي که مقابل روسيه وجود دارد، اوکرايني‌ها حاضر به پذيرش طرح صلح نيستند و همين امر، فرصت جمع‌آوري نيرو و حمله به مناطق بيشتري در خاک اوکراين را در اختيار مسکو قرار مي‌دهد.
ترس زلنسکي از ترامپ
زلنسکي در ويدئو کنفرانسي که به مناسبت دو سالگي حمله به کشورش برگزار شده بود، بر خطرهاي پيش‌رو در سال جاري تاکيد کرد و گفت: سال اول تنها بر حفظ بقا استوار بود؛ بقاي مطلق. سال دوم بر مقاومت و تحمل. اما سال سوم تعيين‌کننده خواهد بود و چالش‌هاي داخلي و خارجي بسياري وجود خواهد داشت.
رئيس‌جمهوري اوکراين در ادامه اعتراف کرد که بخش زيادي از آينده اين کشور به عوامل بيروني و به ويژه واشنگتن بستگي دارد. وي سپس انتخابات رياست جمهوري 2024 آمريکا را تعيين‌کننده دانست.
از نقطه نظر نگارنده اين مطلب، مي‌توان نتيجه گيري کرد که زلنسکي به طور علني، پيروزي دونالد ترامپ رئيس‌جمهوري سابق آمريکا در انتخابات ماه نوامبر (آبان) اين کشور را فاجعه‌اي براي اوکراين مي‌داند.در اين ميان، با مسدود شدن بسته حمايتي 61 ميليون دلاري جو بايدن رئيس‌جمهوري آمريکا توسط جمهوري‌خواهان کنگره و نااميدي اروپا از بزرگترين حامي ناتو و اوکراين در 2 سال گذشته، انبارهاي اوکراين از آخرين ذخاير تسليحاتي شامل گلوله و موشک‌هاي پدافند هوايي تخليه مي‌شوند.
افول جوکر
زلنسکي در جريان نشست سالگرد جنگ اوکراين اگرچه همچنان چهره يک قهرمان را به خود گرفته بود اما چند بار در واکنش به پرسش‌هاي خبرنگاران حالت تدافعي گرفت و در پاسخ به سوالاتي در خصوص رسوايي نظارت نهادهاي امنيتي اوکراين بر خبرنگاران سکوت کرد و آن را ناديده گرفت.
شايد تاريخ انقضاي زلنسکي رسماً تمام نشده باشد و رهبران غربي او را در آغوش بگيرند اما همه در کي‌يف مي‌دانند که رييس‌جمهوري اوکراين مدت هاست کارايي ندارد. بعضي از منتقدين حتي حرف از عدم مشروعيت مي‌زنند. گاردين تصريح مي‌کند که دو سال پيش و زماني که جنگ آغاز شد؛ زلنسکي از خروج از کي‌يف براي نجات جان خود امتناع کرد و پيام‌هاي وي براي ماندن و جنگيدن الهام‌بخش بسياري در داخل و خارج از اين کشور شد.  به تازگي خبرهايي منتشر شده است که نشان مي‌دهند رئيس‌جمهوري اوکراين همچنان در «حالت پناهگاه» روزهاي اوليه جنگ به سر مي‌برد و از طريق حلقه‌اي کوچک از نزديکان حکومت مي‌کند. چندين منبع نيز اعلام کرده‌اند که در ديدارهاي اخير با رئيس‌جمهوري اوکراين، وي خسته به نظر مي‌رسيد.
زلنسکي در نگاه رهبران غربي يک متحد پرهزينه است که تنها پول و اسلحه مطالبه مي‌کند ولي نتيجه مطلوب را کسب نمي‌کند. برخي در رده‌هاي بالاي ناتو مي‌گويند که او به شدت «وقيح و احمق» است.  فسادهاي کوچک و بزرگ در کابينه جنگ اوکراين هم يک دردسر مضاعف براي زلنسکي است.
ضدحملات حماقت آميز اوکراين در شرايطي که روسيه همه نقشه‌ها را مي‌دانست، نتيجه‌اي جز هزاران کشته و زخمي براي اوکراين نداشت. تنش رييس جمهوري با فرمانده محبوب ارتش اوکراين هم منجر به تشديد نارضايتي‌ها در قلب نظاميان اين کشور شده‌است.
فاجعه آوديوکا
شکست دژ اوکراين در آوديوکا در دومين سالگرد شروع جنگ مي‌تواند کاتاليزور برکناري زلنسکي در تابستان باشد. زلنسکي همه اعتبار خود را صرف شهر آوديوکا کرد و مي‌خواست که آن را به هر قيمتي نگه دارد. او در اين راستا «والري زالوژني» فرمانده کل قبلي ارتش اوکراين که از نظرش آوديوکا يک آرمان شکست خورده بود را برکنار کرد. زالوژني درخواست داشت که نيروهاي اوکرايني از خط تماس کنوني به سمت استحکاماتي قابل دفاع‌تر عقب‌نشيني کرده و بتوانند از کي‌يف و ديگر شهرهاي مهم بهتر محافظت کنند.
حالا «اولکساندر سيرسکي» فرمانده ارتش اوکراين شده‌است؛ ژنرالي که شکست خونين باخموت را رقم زده بود. نقشه زلنسکي براي نجات آويدوکا نه تنها موفق نبود که منجر به انهدام و تلفات سنگين چند تيپ ارتش اوکراين شد.
زلنسکي در نشست امنيتي مونيخ براي رهبران غربي نمايش بازي مي‌کرد اما نيروهاي اوکرايني سلاخي مي‌شدند.آمريکا در اوکراين نه راه پيش دارد و نه راه پس ؛ فقط اوضاع را نگاه مي‌کند.شورش ناگهاني نظاميان اوکرايني عليه زلنسکي و حمايت از زالوژني هرلحظه ممکن است کليد بخورد.  «ويتالي کليچکو»شهردار کي‌يف  هم مي‌تواند نقش مهمي ايفا کند.جنگ بهاره روسيه و آسيب‌پذيري اوکراين سقوط ناگهاني زلنسکي را تسريع مي‌کند.
زمان به نفع مسکو
در روزهاي ابتدايي جنگ اوکراين، طرف‌هاي غربي تلاش مي‌کردند ارتش سرخ را در نبردهاي فرسايشي گرفتار کنند اما حالا داستان برعکس شده‌است. روسيه مي‌داند که روند تسليح اوکراين مختل شده‌است و کي‌يف از درون دچار چالش هاي چندوجهي است. در جبهه اوکراين که از زميني يخ‌زده به مساحت 600 مايل تشکيل شده، توپخانه مهم‌ترين تسليحات ميدان محسوب مي‌شود. اوکراين اعلام کرده است که براي استفاده از اين تسليحات ماهانه به حداقل 200 هزار توپ احتياج دارد، درحالي‌که مجموع ذخيره گلوله اروپا ماهانه 50 هزار عدد است که تنها بخشي از آن به اوکراين ارسال مي‌شود. يک افسر سازمان پيمان آتلانتيک شمالي که هويت او فاش نشده، در گفت‌وگو با واشنگتن‌پست اعلام کرد که ضرورت سهميه‌بندي سلاح در جبهه اوکراين افسران اين ارتش را ملزم به گرفتن تصميمات سخت براي جلوگيري از خالي شدن انبار تسليحات مي‌کند. به اعتقاد «جيمز بلک» پژوهشگر امنيتي و دفاعي مؤسسه «رند اروپا»، اين قاره به‌دليل کاهش مأموريت‌هاي فراقاره‌اي و منتفي شدن جنگ‌ بين کشورهاي عضو اتحاديه، صنايع دفاعي خود را طي چند دهه اخير کوچک کرده است.
او با اشاره به ابعاد مختلف گسترش مجدد چنين صنايعي نظير ايجاد خط توليد، استخدام و آموزش نيرو و تهيه مواد اوليه، زمان لازم براي طي اين فرايند را به‌نفع روسيه توصيف کرد. واشنگتن پست هم مي‌نويسد ؛ دليل توفيق کرملين در دور زدن تحريم‌هاي غرب، هدايت منابع اقتصادي به‌سمت صنايع دفاعي و نيز دريافت کمک از ظرفيت‌هاي متنوع توليدي است.