۶۰درصد از بیماران دیابتی نمی توانند قند خود را کنترل کنند

دیابت یا همان بیماری قند که بسیاری از مردم از در هر سنی با آن دست به گریبان هستند، یک نوع اختلال متابولیک و سوخت و ساز در بدن است که به واسطه آن توانایی تولید انسولین در بدن از بین می رود یا برعکس مقاومت در برابر انسولین در بدن ایجاد می شود در نتیجه انسولین تولیدی نمی تواند عملکرد نرمال خود را انجام دهد. برای درمان یا بهتر است بگوییم برای کنترل  دیابت شیوه های مختلف سنتی و مدرن پیشنهاد و ارائه می شود.
به طور اتفاقی به کودکی برخورد کردم که دیابت داشت. از او پرسیدم چطور متوجه دیابت خود شدی گفت: کف پام درد می گرفت،. مادرش که کنارش بود گفت: تکرر ادرار،‌لاغری،‌تشنگی و پرخوری. گفتم: با این سن کم اذیت نمیشی به خودت سوزن میزنی؟ در جواب گفت: اوائل سوزن میزدم ولی الان نه . دلیلش را پرسیدم. گفت: در تلویزیون آقای دکتر کلباسی را دیدم و با مراجعه به کلینیک او حالا از پمپ انسولین استفاده می کنم و از سوزن زدن و مشکلاتی که داشتم راحت شدم.
 شیوه بسیار جالبی بود. به مرکز جامع سلامت نیایش رفتم تا با آقای دکتر سعید کلباسی، متخصص داخلی، فوق تخصص غدد داخلی و فلوشیپ پمپ انسولین، دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت و گویی انجام دهم که در ادامه می خوانید:
آیا درمان با پمپ انسولین شیوه جدیدی برای کنترل دیابت است؟
درمان با پمپ انسولین چیز جدیدی نیست، این یک روش شناخته شده است. سالیان سال است که دنیا برای بیماران دیابتی نوع اول یعنی بیمارانی که بدنشان انسولین ترشح نمی کند و برای ادامه حیات خود باید با تزریق انسولین به بدنشان برسانند. چرا که انسولین یک پروتین است. هیچ وقت انسولین را به شکل قرص نمی توان مصرف کرد چون آنزیم های معده و لوزالمعده آن را تخریب می کنند، به همین دلیل باید به صورت تزریقی وارد بدن شود. بچه هایی که دیابت دارند باید در طول روز 4 تا 5 بار انسولین بزنند تا قند خونشان کنترل شود، در غیر اینصورت به کمای قندی می روند و این برای یک کودک 6 ساله که دیابت دارد بسیار سخت است. پمپ وسیله ای است کاملا هوشمند که انسولین را طبق دستوری که پزشک برای او تعیین می کند به  مرور وارد بدن می کند و در زمان هایی که حتی فرد می خواهد غذا بخورد یک دز اضافی از انسولین وارد بدن می شود. پمپ توانایی این را دارد که بسته به نوع غذا انسولین را یک جا بزند یا اگر غذای چرب می خورد چه مقدار و در چه  فواصلی انسولین را وارد بدن کند و غذاهای دیگر که پمپ با هوشمندی ترشح انسولین را  مثل عملکرد لوزالمعده تغییر می دهد.
یعنی کار لوزالمعده را تقلید می کند؟
دقیقا. لوزالمعده برای افرادی که سالم هستند برای اینکه قند خون وارد سلو ها شود مرتب انسولین ترشح می کند و پمپ هم دقیقا جوری برنامه ریزی می شود که کار لوزالمعده را تقلید کند.
تحت پوشش بیمه است؟
پمپ دستگاه گرانی است و همه توان خرید آن را ندارند و بیمه هم پمپ را تحت پوشش قرار نمی دهد.بیمه ها نتوانسته اند نوارهای تست قند را بیمه کنند چه برسد به پمپ. اما خود انسولین تحت پوشش بیمه است. قیمت حداقل پمپ 13 میلیون تومان است که برای کشور آلمان است و آمریکایی آن هم از 18 میلیون تومان شروع می شود به بالا. البته ناگفته نماند که با این شرکت ها صحبت شده که در موارد خاص پمپ را به صورت قسطی هم ارائه کنند.
این پمپ را روی بدن کودکی دیدم که الان اینجا هستم. اطلاعات بیشتری در این مورد می دهید؟
ما بچه هایی داریم که به تزریق جواب نمی دهند و هر چقدر انسولین می زنند باز قند خون بالا می رود یا افت می کند و در نتیجه تشنج می کنند، در این زمان ما مجبوریم این بچه ها را روی پمپ قرار دهیم. یک کودک راحت می شود از اینکه بخواهد روزی چند بار به خودش سوزن بزند یا اینکه مادر او را صبح از خواب بیدار کند و سوزن بزند. وقتی که ما در اطرف خود دیابتی نداشته باشیم شاید متوجه این موضع به راحتی نشویم.
پمپ برای همه نیست، فردی که قند او با قرص کنترل نمی شود و نوسانات بسیار شدید دارد، بچه هایی که به شدت از سوزن می ترسند، پمپ بسیار مناسب است.
این پمپ را برای هر سنی می توان پیشنهاد کرد؟
بچه های دیابت نوع اول در هر سنی امکان رفتن روی پمپ را دارند. باید توجه داشت سن مهم نیست نوع دیابت مهم است. کسانی که لوزالمعده آنها انسولین ندارد دیابت نوع اول هستند.
آیا آموزش هم لازم است؟
حتما همینطور است. قدم اول در درمان با پمپ آموزش است. وقتی کودک یا مادر آموزش نگیرد، گذاشتن فرد روی پمپ کار اشتباهی است و چیزی جز ضرر و هدر دادن پول نیست. تا وقتی کودک اختیارش دست مادر است و  مادر آموزش انجام پمپ را فرا خواهد گرفت، ولی وقتی کودک بزرگ می شود باید خود او این آموزش فراگیرد و انجام دهد.
در چه سالی پمپ به ایران وارد شد ؟
پمپ درسال 2006 وارد ایران شد و مریضی داریم که الان 10 سال است روی پمپ است. ولی متاسفانه خیلی از مردم نمی دانند که پمپ انسولین در ایران است. پمپ دستگاهی است که یک سنسور دارد و به راحتی زیر پوست می رود و کانال های باریکی دارد که زیر پوست هستند روی آن چسب زده می شود و با یک شلنگ بسیار ظریف که به آن وصل است انسولین را وارد بدن می کند و مثل یک ساعت به بدن فرد وصل می شود و به مدت 5 روز می تواند در زیر پوست باقی بماند.
در حال حاضر پمپ های جدیدی وجود دارند ولی هنوز وارد ایران نشده اند که این پمپ ها بدون شلنگ هستند و به مانند یه صدف که به بدن وصل می شوند و انسولین را در بدن عبور می دهند. دنیا به سمتی می رود که پمپ ها کوچکتر می شوند و راحتر به بدن وصل می شوند. پمپ ها آنقدر هوشمند شده اند که وقتی قند خون را میگیریم و به دستگاه می دهیم تشخیص می دهد و میزان انسولین را به صورت آرام آرام وقتی که قند در حال افت و کاهش است،  کم می کند و برعکس وقتی قند خون بالا می رود میزان ورود انسولین به بدن را افزایش می دهد. ما به سمتی می رویم که یک لوزالمعده مصنوعی داشته باشیم.
پمپ هایی که الان وجود دارند 300 واحد انسولین در آن ها هر بار پر می شود و کوکی که روزی 30 واحد بنا به قند خون او کم  و زیاد می شود انسولین وارد بدن او می شود هر 10  روز یکبار باید پمپ را شارژ انسولین کند.
آیا با وزارت بهداشت برای بیمه شدن پمپ صحبت داشته اید؟
با وزارت بهداشت و انجمن دیابت مذاکراتی انجام داده ایم و در حال پیگیری هستیم که اگر صلاح بدانند و تشخیص دهند فردی که روی پمپ می رود بشود با درخواست آنها از  سازمان های بیمه گر پمپ تحت پوشش بیمه قرار گیرد.
آیا آماری هست که نشان دهد چند درصد مردم به هدف کنترل قند خود رسیده اند؟
در ایران مثل سایر کشورهای دنیا، متاسفانه بیش از 60 درصد بیماران ما به اهداف کنترل قند نرسیده اند. با تمام شعارها و پزشکان خوبی که در عرصه دیابت داریم، اما عامه مردم برای دیابت خود جای مناسبی نمی روند. به همین دلیل است که کمتر از 40 درصد بیماران به هدف کنترل قند رسیده اند و کمتر از 20 درصد به همه اهداف خود یعنی کنترل قند خون، کنترل فشار و کنترل چربی رسیده اند. باید توجه داشت که دیابت یک بیماری پیش رونده است و همه عروق را می گیرد و در کنار آن باید چربی و فشار خون هم کنترل شود. فراموش نشود که مشکل درمان دیابت در همه جای دنیا وجود دارد. در کشور ما خوشبختانه در حال حاضر هدف وزارت بهداشت بر پیشگیری است تا درمان ولی مشکل همیشگی مشکل بودجه است.
درخواست شما از وزارت بهداشت چیست؟
وزارت بهداشت باید به این نتیجه برسد که درمان دیابت با همکاری  بخش خصوص امکان پذیر است برای اینکه آنقدر حجم بالا است که وزارت بهداشت به تنهایی نمی تواند کار درمان را عهده دار باشد.  همینطور باید پزشکان عمومی را توانمند کرد، بیماران دیابتی را در مرحله اول به آنها بسپاریم تا درمان کنند بعد سراغ متخصص داخلی بروند و بعد مراحل بعدی و تخصص های بعدی، اما در کشور ما کسی که دستش به دهنش می رسد مستقیم به متخصص غدد مراجعه می کند.
آماری داریم که چه تعداد از مردم مبتلا به دیابت هستند؟
در ایران بیش از 5 میلیون دیابتی داریم و بیش از 5 میلیون دیابتی هم داریم که از دیابت خود خبر ندارند. تا سال 2025 یعنی 8 سال دیگر بیش از 10 میلیون دیابتی در ایران خواهیم داشت یعنی به اندازه جمعیت 2 تا کشور سویس! و این یک هشدار هست و چه بهتر که مردم  پیشگیری را در اولویت خود قرار دهند تا درمان.
گفت و گو : سعید تهرانی