توپ برجام در زمین اروپا

توافق هسته ای ایران از جمله مواردی است که بین اروپا و آمریکا شکاف انداخته است و رهبران بروکسل برای نجات این توافق در برابر سیاست های تحریمی کاخ سفید چاره ای جز تلاش بیشتر ندارند.
به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، پس از دستور «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر خروج از طرح جامع اقدام مشترک، بار مسئولیت این کشور بر دوش اتحادیه اروپا قرار گرفت؛ اتحادیه ای که در دولت های قبلی آمریکا، در کنار این کشور قرار داشت.
در شرایط کنونی پیشبرد پروژه نجات برجام یکی از مهمترین برنامه هایی است که از سوی تروئیکای اروپا دنبال می شود.
در همین ارتباط بود که حجت الاسلام «حسن روحانی» رئیس جمهوری چند روز پیش هنگام دریافت استوارنامه «رابرت مک ‌ایر» سفیر جدید انگلیس اظهار کرد: ایران همواره برای توسعه مناسبات و حسن رابطه با کشورهای اروپایی آماده است و اکنون پس از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام در فرصت محدود باقی ‌مانده، توپ در زمین اروپا قرار دارد.
هر چند سه کشور بزرگ اروپایی عضو برجام شامل انگلیس، فرانسه و آلمان مجدانه در پی حفظ توافق هسته ای هستند اما بسته پیشنهادی آنها باوجود رضایتبخش بودن، هنوز بدون راهکارهای عملی و عینی است. انتظار می رود که اتحادیه اروپا در فرصت اندک باقی مانده تا از سرگیری تحریم های آمریکا به طور مشخص و واضح از سازوکارهای قابل عملیاتی شدن پرده بردارد.
دولت ترامپ نفت ایران را هدف قرار داده است تا از حجم صادرات آن بکاهد. آمریکا تلاش دارد تا صادرات روزانه بیش از 2 میلیون و نیم بشکه نفت ایران در پسابرجام را به دوران تحریم یعنی کمتر از 700 هزار بشکه در روز کاهش دهد.
افزون بر انرژی، دیگر بخش های اقتصاد همچون تجارت خارجی، صنعت، مراوادت بانکی و... در دستور کار آمریکا قرار دارد.
در این میان، چشم ها به گروه 1+4 دوخته شده که چه تصمیماتی برای تامین منافع جمهوری اسلامی ایران اتخاذ خواهند کرد زیرا در صورت نادیده گرفتن منافع تهران، امیدی به همکاری ایران در چارچوب برجام وجود نخواهد داشت.
البته یک طرف قضیه به تهران بر می گردد. جمهوری اسلامی ایران راه های مختلفی پیش رو دارد؛ راه هایی که ضمن تداوم توافق هسته ای، مانع از رویارویی ایران و آمریکا می شود. یکی از آنها رجوع و طرح دعوا به مراجع و سازمان های بین المللی است همانند شکایتی که ایران اخیرا به دیوان بین المللی لاهه ارائه کرد.
به گفته تحلیل گران، تداوم چنین سیاست هایی، ایران را تابع مقررات بین المللی نشان داده و آمریکای ترامپ را در مقابل نظم جهانی به تصویر خواهد کشید.
در این میان اما نقش و جایگاه اتحادیه اروپا تعیین کننده است. آمریکا با خروج خود از برجام تلاش کرد رهبران بروکسل را با خود همراه کند؛ برنامه ای که به درستی پیش نرفت.
اینک ایالات متحده ناکامی برجام را در گرو همراهی اروپا می بیند. در همین ارتباط هفتم تیر ماه «لیندسی گراهام» از سناتورهای ارشد جمهوریخواه آمریکا در گفت‌ وگو با شبکه «فاکس نیوز» از اروپا خواست تا در فشار بر تهران با آمریکا همگام شود.
این در حالی است که اروپایی ها بیش از دیگر اعضای توافق در حفظ و تداوم آن می کوشند و شکاف ایجاد شده در دو سوی آتلانتیک، تهران را به فکر بهره گیری از آن انداخته است. در همین پیوند «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان هفتم مردادماه در نخستین همایش مشترک سفیران و روسای نمایندگی ‌های جمهوری اسلامی در خارج از کشور با فعالان اقتصادی بخش خصوصی گفت: من خام نیستم که بگویم ما می ‌توانیم بین آمریکا و اروپا درگیری ایجاد کنیم. شکافی بین آنها وجود دارد که ما باید از آن استفاده کنیم.
حجم مبادلات اروپا و آمریکا امروزه به حدود هزار میلیارد دلار می رسد؛ مبلغی هنگفتی که باعث شده به رغم اختلافات کنونی، آنها همچنان به همکاری های گذشته خود ادامه دهند. این حجم از روابط اقتصادی اما باعث نشده که رهبران اروپا از دستاوردهای برجام چشم بپوشند. آنها بیش از سود ناشی از توافقات با ایران، به اهمیت نقش و جایگاه تهران در معادلات منطقه ای توجه دارند.