قیمت‌ها دلاری می‌شود، دستمزدها ریالی می‌ماند!

گروه اقتصادی: موضوع اصلاح قیمتها و افزایش یارانه‌های نقدی طی هفته‌های اخیر و پس از کلید خوردن حذف ارز ترجیحی وارد فاز عملیاتی شده اما انتقادات فراوانی را در پی داشته است. منتقدان از یک سو، افزایش یارانه نقدی را تداوم روند اشتباهی می‌دانند که در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد آغاز شد و به اشتباه در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی هم ادامه یافت و هزینه‌های فراوانی از لحاظ مالی به ساختار بودجه ای کشور وارد کرد؛ بدون آنکه تاثیر چندانی در زندگی مردم داشته باشد. از سوی دیگر، منتقدان معتقدند اصلاح قیمتها و همچنین حذف یارانه پنهان، اسم رمز افزایش قیمتها یا رساندن قیمت کالاهای اساسی به قیمتهای واقعی است. اما انچه در این میان مغفول می‌ماند حقوق و دستمزد کارگران و بویژه کارمندان و بازنشستگان است. در واقع قیمت کالاهای اساسی در حال دلاری شدن است یا دلاری محاسبه می‌شود اما دستمزدها ریالی محاسبه می‌شود! رئیس فدراسیون صنایع غذایی به تازگی با اشاره به افزایش 6.5 برابری قیمت روغن، گفته: قیمت روغن در نرخ غذاهای آماده و سالادها حدود 20 درصد تعیین‌کننده است اما این افزایش نرخ باعث ریزش 50 درصدی فروش صنایع غذایی شد. به گفته امیررضا ثابت‌پی کمپین‌های نخریدن و کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان باعث شد میزان تقاضا برای خرید حدود 50 درصد کاهش پیدا کند. وی افزود: قیمت روغن، مرغ، تخم مرغ و نان حدود 40 درصد نرخ محصولات را در صنایع غذایی افزایش داد. نرخ نان از 2 هزار تومان به 5 هزار تومان رسید و اینگونه نرخ ساندویج 20 هزار تومانی 39 هزار تومان شد.در همین حال همت قلی زاده کارشناس اقتصادی، با استخراج قیمت برنج در کشورهای مختلف جهان می‌گوید: بررسی قیمت یک کیلو برنج در بین ۱۰۶ کشور جهان نشان می‌دهد برنج در ۱۷ کشور قیمت کمتر از یک دلار، ۶۱ کشور قیمت بین یک تا دو دلار، ۲۲کشور قیمت بین دو تا سه دلار و در ۶ کشور قیمت بیشتر از سه دلار دارد. ایران، ششمین کشور دارای گرانترین برنج جهان است. رئیس کمیته برنامه ریزی حزب مردم سالاری می‌گوید: سئوال اساسی این است: چطور در کشوری که بر مبنای دلار، کمترین دستمزد و کمترین قیمت انرژی (دوعامل از سه عامل تولید) را در جهان دارد قیمت کالای اساسی اش در رده‌های اول جهان است؟ واژه یارانه پنهان را باید در پستوی تاریخ بعنوان صرفا یک مثال درسی بعنوان خطا بایگانی کرد. چراکه چیزی به عنوان یارانه پنهان نداریم.دلاری محاسبه شدن قیمت کالاهای اساسی موردنیاز مردم و حتی حامل‌های انرژی در حالیست که که هیچگاه دستمزدها بر مبنای دلار محاسبه نمی‌شود و همین امر موجب افزایش فقر در کشور شده است. همت قلی زاده می‌گوید: من همیشه سیاست دو گانه صندوق بین‌المللی پول را نقد می‌کنم. زیرا سیاستی که آنها تبلیع می‌کنند، عنوان می‌کند که نهاده انرژی باید به قیمت جهانی برسد اما عامل نیروی کار به‌عنوان مزیت جهان سوم تلقی می‌شود. من عنوان می‌کنم این دیدگاه یک مطلب غیر انسانی است زیرا وقتی به سیاست‌های آمریکا در دوران پاندمی‌نگاه می‌کنید، در این کشور حداقل حقوق و دستمزد دو برابر می‌شود. یعنی صد درصد رشد می‌کند و از هفت و نیم دلار در ساعت به ساعتی ۱۵ دلار می‌رسد. عضو شورای مرکزی حزب مردم‌سالاری در گفتگو با پایگاه خبری آتیه آنلاین می‌گوید: در شرایط حاضر، اقتصاد ایران با مشکلاتی از جانب تحریم، مسایل کرونا و همچنین تورم سوزان ناشی از جهانی سازی قیمت انرژی در اول آبان ۱۳۹۷ (که شوک افزایش هزینه‌های سمت عرضه را وارد کرد و اقتصاد را دچار رکود و تورم کرد)، مواجه است. اگر این سه عامل را کنار هم بگذاریم، در می‌یابیم که این عوامل دست و بال دولت را تنگ کرده است.
بنابراین مسئله مربوط به افزایش حقوق و دستمزد کارگران که امسال به‌طور مناسبی با نرخ بیش از ۵۰ درصد انجام شد، اقدام مثبتی بود اما حقوق و دستمزد کارمندان دولت و بخش عمومی‌سرکوب شد و معادل ۱۰ درصد رشد کرد. بر اساس اعلام مرکز مطالعات راهبردی وزارت کار که گزارش‌های خیلی دقیق از تورم منتشر می‌کند، در فروردین ماه نرخ تورم با وجود افزایش حقوق کارگران فزاینده نبوده است. این گزارش نشان می‌دهد که تورم و دستمزد هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند.سجاد برخورداری عضو هیأت علمی‌دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران نیز همچون همت قلی زاده معتقد است چیزی به نام یارانه پنهان وجود ندارد.وی با بیان اینکه «مشکل اقتصاد کشور، کارایی پایین در مصرف انرژی است نه یارانه پنهان»، گفت: تعریف علمی‌یارانه، ناظر بر مواردی است که دولت‌ها صریح پرداخت می‌کنند و وارد بودجه یا نوشتارها می‌شود. این در تمام دنیا برای اهداف مشخص و معینی رایج است و البته می‌تواند در بخش تولید باشد یا مصرف؛ اما آنچه در ادبیات ۴، ۵ سال اخیر در کشور به نام هیدن سابسید یا یارانه پنهان رایج شده، به لحاظ علمی‌وجود ندارد. استاد اقتصاد دانشگاه تهران، اجرای قانون هدفمندی یارانه در سال ۱۳۸۹ را ناقص ارزیابی کرد و گفت: هدفمندی یک بسته بود، نه این که فقط تغییر قیمت سوخت و پرداخت یارانه نقدی انجام شود و بقیه موارد مسکوت بماند. قرار بود تولید را عادت دهیم تا کارایی انرژی بالا رود. مشکل این بود که فقط یک بخش آن سیاست را اجرا کردیم.