دلایل صدور فرمان ۸ ماده‌ای توسط امام

رسول منتجب نیا در گفت و گو با جماران، در پاسخ به سوالی در مورد دلایل صدور فرمان ۸ ماده‌ای توسط امام خمینی اظهار داشت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۶۱ کمتر از ۴ سال روحیه انقلابی در مردم وجود داشت که گاهی منجر به تندروی و حرکت‌های افراطی و خارج از چهارچوب شرع اسلامی می‌شد. این رفتارها بارها باعث تذکرات و هشدارهای امام به مردم و مقامات می‌شد.
وی افزود: برای مثال یادم هست قبل از آن هم امام دستور دادند با کسانی که تحت هر عنوان اعمال خودسرانه و کارهای غیر‌شرعی انجام می‌دهند برخورد قضائی کرده و نتیجه را هم به ایشان گزارش دهند. ایشان علاوه بر این مورد بارها تذکراتی را به دستگاه‌های قضایی برای اصلاح رفتارها دادند.
قائم مقام حزب اعتمادملی با اشاره به دلایل صدور فرمان ۸ ماده‌ای گفت: یکی از عوامل صدور این فرمان تاریخی همین تندروی‌ها بود؛ زیرا در آن زمان مواردی پیش می‌آمد که نیروهای نظامی و امنیتی وارد منازل افراد می‌شدند و تحت عنوان تعقیب گروهک‌های مخالف نظام، بدون مجوز با افراد برخورد کرده و اقدام به بازداشت می‌کردند. مسئله دیگری که در صدور این فرمان موثر بود، تجسس نسبت به عیوب و اشکال افراد، شنود مکالمات تلفنی و نمونه‌هایی از این قبیل بود که بدون مجوز قانونی انجام می‌شد و حضرت امام نسبت به آنها خیلی نگران بودند و شدیدا با آنها برخورد می‌کردند.
منتجب‌نیا با بیان این‌که امام هنگام احساس وظیفه برای برخورد قاطع با رفتارهای غیرقانونی، در ۲۴ آذر ۱۳۶۱ فرمان ۸ ماده‌ای را صادر کردند، به موضوعات هر بند این فرمان اشاره و اظهار داشت: در یکی از بندهای این فرمان( بند دوم) امام جمله مهمی دارند که می‌گویند: میزان حال فعلی افراد است. این جمله مربوط به کسانی بود که در رژیم سابق لغزش‌هایی داشتند و امام با بیان این جمله می‌خواستند بگویند که خطاهای آن‌ها قابل چشم پوشی است، نه این‌که برخی افراد این جمله را خطاب به کسانی به کار برند که سابقه درخشانی در نظام داشته‌اند و از یاران انقلاب و دوستداران نظام محسوب می‌شوند و با اتکا به همین جمله یا بروز یک خطای کوچک از چهره‌های درخشان و باسابقه، آنها را حذف کنند.
وی یادآور شد: امام در فرمان خود تاکید می‌کنند که مردم باید از عملکرد دستگاه قضایی و ضابطین آن احساس آرامش کنند و هشدار می‌دهند، کسی حق بروز رفتار غیر اسلامی ندارد که در این صورت باید تقاص آن را پس دهد.
منتجب نیا در پاسخ به سوأل دیگری در خصوص انعکاس این فرمان در عملکرد دستگاه‌ها و مسئولین، گفت: این فرمان زمانی صادر شد که بسیاری از انحرافات و سوءاستفاده‌های امروز وجود نداشت و فقط برخی افراط کاری‌های نیروهای نظامی و انتظامی و همچنین در گزینش ادارات وجود داشت؛ زیرا هنوز رسوبات رژیم ستم‌شاهی از بین نرفته بود، اما امام با همین تندروی‌ها هم مخالفت و پدرانه همه را نصیحت کردند تا همگان بدانند که به حریم خصوصی افراد تجاوز نکنند و اسرار کسی را افشا نکنند.
وی ادامه داد: به خاطر دارم پس از صدور آن فرمان، تحولی در عملکرد دستگاه‌ها ایجاد شد اما متاسفانه به دلیل وجود ریشه‌های متعفن و اندیشه‌های افراطی که از قبل انقلاب در برخی افراد وجود داشت این رفتار ریشه‌کن نشد. یعنی تندوری‌ها سرکوب شد و جلوی خیلی حرکات گرفته شد و قضات و ضابطین منضبط تر عمل کردند، اما بعد از رحلت امام شاهد تندروی‌های بودیم که امروز به اوج خود رسیده و انحرافاتی که امام از آن‌ها نگران بودند و انگیزه صدور فرمان ۸ ماده‌ای جلوگیری از وقوع آن‌ها بود که در بسیاری از دستگاه‌ها وجود دارد.