شرایط و ضوابط "ازدواج موقت"

"ازدواج موقت" یکی از موضوعاتی که هر از چند گاه از سوی برخی شخصیت ها و علمای دینی برای حل برخی معضلات اجتماعی پیشنهاد و توصیه می شود؛ امری که آشنایی با شرایط و ضوابط ازدواج موقت را ضروری می سازد.
ازدواج موقت به ازدواجی گفته می شود که برای مدت معینی واقع شده باشد و پس از پایان آن مدت نیازی به طلاق نیست و عقد نکاح خود خود با اتمام مدت منحل می گردد، بنابراین ازدواج موقت هم برای مدتی که واقع شده اعتبار دارد و صحیح می باشد و اگر زن و مرد دارای اولادی بشوند، مشروع و قانونی است و از پدر و مادر خود ارث می برد به این جهت در ازدواج موقت چند نکته مورد توجه است.

اینکه مدت باید معلوم باشد. در ازدواج موقت مهریه باید معلوم باشد در غیر این صورت عقد ازدواج باطل خواهد بود. در ازدواج موقت نفقه وجود ندارد مگر اینکه ضمن عقد شرط شده باشد که مرد به زن نفقه بدهد و یا اینکه بنای عقد بر تادیه نفقه باشد.

در ازدواج موقت طلاق وجود ندارد یعنی مقرراتی که درباره طلاق راجع به ازدواج دائم به عمل می آید اعمال نمی گردد به این جهت اگر مدت خاتمه یابد و یا مرد پس از وقوع عقد مدت را بذل نماید و یا اینکه ازدواج فسخ شود طلاقی صورت نمی گیرد چرا که عقد موقت منحل می گردد.

در عقد ازدواج موقت زن و مرد از یکدیگر ارث نمی برند. ازدواج دائم مبتنی بر پذیرش مسئولیت های مالی، عاطفی و حقوقی است و مرد موظف است نفقه و نیازمندی های زن را تامین کند و زن تحت قیومت قیمومت مرد قرار می گیرد، اسلام برای مردانی که توانایی به دوش کشیدن بار مالی ازدواج را ندارند یا برای زنانی که به دلایلی دیگر نظیر مسافرت و تحصیل بر آنان فراهم نیست، "ازدواج موقت" را با رعایت شرایط و موازین شرعی پیش بینی کرده است.

ازدواج دائم بر بنیاد عاطفه و تنظیم خانواده استوار است، ولی ازدواج موقت تا حدی برای بهره مندی جنسی تشریع شده است. بر این اساس زن و مرد در دوره زمانی خاصی که مد نظر آنان است با پیش بینی مهر دلخواه در اختیار هم قرار می گیرند و زن به رغم آنکه در این دوران حق ارتباط با دیگری را ندارد و حتی پس از پایان دور عقد موقت، می باید عده نگاه دارد جز به خاطر حق تمکین، حق خروج از خانه را دارد. او در حقیقت تحت قیومیت مرد نیست و مرد نیز مسئول تامین نفقه و مخارج او نیست. از سوی دیگر هر چند مبنا در ازدواج موقت بر فرزنددار شدن نیست، اما اگر فرزندی متولد شود فرزند شرعی آنان شمرده می شود و مسئولیت نگاهداری او برعهده والدین است.

ازدواج موقت -به اذعان شیعه و اهل سنت- در دوران رسول اکرم(ص) تشریع شده و مورد عمل قرار می گرفت. عالمان اهل سنت معتقدند این نوع از ازدواج نسخ شده و اینک غیر قابل عمل است. اما عالمان شیعه - برخلاف اهل سنت - یک صدا بر مشروعیت ازدواج موقت تاکید کرده اند و آن را راه حل مناسبی برای رویارویی با فساد جنسی - به ویژه در دنیای امروز- دانسته اند.

چنانکه اشاره شد با ازدواج موقت زوجین شرعا همسر یکدیگر هستند و می توانند با هم خلوت داشته باشند. اگر دختر و پسری در ازدواج موقت با خود شرط گذارند که روابط خود را صرفا تا سطح آشنایی با صفات و روحیات یکدیگر محدود سازند، شرط مخالف عقد بوده و شرعا نافذ نمی باشد. نظیر آنکه فروشنده و خریدار عدم تصرف در کالای فروخته شده را شرط کنند.