ابهامات تصمیم تازه ترامپ درباره سوریه

دونالد ترامپ در فاصله چند ساعت دومین توئیت خود را همراه با انتشار یک فیلم ویدئویی درخصوص خروج سربازان آمریکایی از سوریه منتشر کرد. ترامپ از اعلام پیروزی تاریخی بر داعش خبر داده است و سپس نتیجه گیری کرده است که حالا وقت بازگشت قهرمانان جوان آمریکایی به خانه‌شان است!
به گزارش ایسنا، اردشیر پشنگ، کارشناس مسائل بین‌الملل در یادداشتی نوشته است: کاخ سفید هم در بیانیه‌ای از برنامه‌ریزی برای خروج سریع نظامیان این کشور طی ۶۰ تا ۱۰۰ روز خبر داده است. اما واکنش متحدین غربی آمریکا که در سوریه نیرو دارند در کنار ابراز نگرانی شدید سناتورهای با نفوذ جمهوریخواه از جمله لیندسی گراهام و نیز باب کروکر حاکی از آن دارد که تصمیم ترامپ بدون زمینه‌سازی لازم و اطلاع متحدین غربی و نیز کُرد انجام پذیرفته است!

نکته دیگر در این خصوص به مواضع سخنگوی کاخ سفید باز میگردد که طی آن از پایان یک مرحله و آغاز بازگشت نظامیان آمریکایی با ورود به مرحله دیگری از بحران سوریه سخن به میان آورد، امری که قاعدتاً در خصوص تلاشها جهت آغاز بکار کمیته تدوین قانون اساسی سوریه است.

موضوع مهم دیگر که می‌بایست در تحلیل رویداد پیش رو مد نظر قرار داد به دیدارهای اخیر رجب طیب اردوغان با ترامپ در آرژانتین و تماس‌های تلفنی میان طرفین باز میگردد. طی هفته جاری اعلام شد که آمریکا پس از چند سال مخالفت سرانجام با فروش و در اختیار قرار دادن سیستم دفاع موشکی پاتریوت به ترکیه موافقت کرده است!
از سوی دیگر ترکیه در سه هفته جاری از آماده شدن نیروهایش برای حمله به شرق فرات و مناطق تحت کنترل کُردها که متحد آمریکا هستند، خبر داده بود.
حتی در این بین پرونده قتل خاشقچی و فشارهای زایدالوصف ترکیه بر محمدبن سلمان ولیعهد سعودی که همپیمان ویژه ترامپ به شمار می‌رود را نیز نمی‌بایست چندان از نظر دور ساخت، مجموعه سه موضوع فوق، این سناریو که امکان توافقی پنهانی میان ترامپ و اردوغان بر سر چند موضوع مختلف روی داده باشد، را حتی باب کروکر، سناتور آمریکایی نیز رد نکرده است.

در شرایط فعلی اگر خروج نظامیان آمریکایی طبق جدول زمان بندی شده روی دهد، به نظر می‌رسد عملاً ترامپ در وهله اول به متحدین کُرد خود در شمال سوریه و در وهله دوم به همپیمانان غربی‌اش در مبارزه با داعش پشت کرده است، و در این بین بیشترین هزینه ممکن را کردها متحمل خواهند شد، چرا که از یکسو با حمله ترکیه از مرزهای شمالی مواجه خواهند شد و از سوی دیگر با حرکت تدریجی نیروهای ارتش سوریه از سمت جنوب برای سیطره بر این مناطق روبه‌رو می‌شوند. این موضوع همچنین می‌تواند تاثیر بسزایی در روند تدوین قانون اساسی سوریه بگذارد، وقتی که ترکیه و نیز ارتش سوریه در موقعیت برتری نسبت به گذشته قرار بگیرند، در این صورت ایده فدرالیسم برای آینده سوریه به حاشیه خواهد رفت.

مساله دیگر که خروج نیروهای آمریکایی را در این شرایط و زمان غیرمنطقی جلوه خواهد داد، به رقابت واشنگتن با مسکو و نیز تلاش آمریکا برای محدود کردن نفوذ منطقه‌ای ایران باز می‌گردد. خروج آمریکایی‌ها از سوریه، عملاً موقعیت هر دو رقیب را تقویت خواهد کرد و این در تضاد با منافع آمریکا و حتی برخی سیاست‌های خاص مورد نظر ترامپ است، به همین دلیل است که طی ساعات گذشته بسیاری از تحلیلگران و چهره‌های سیاسی آمریکایی از این موضع و دستور ترامپ ابراز شگفتی کرده و بلافاصله با آن مخالفت کرده‌اند.

در این بین گزینه تداوم حضور هوایی آمریکا در سوریه و حمایتش از کردها و نیز حملات گاه و بیگاه علیه نیروهای داعش و یا نیروهای اسد در صورت عبور از خط قرمزهای مورد نظر آمریکا را نیز نمی‌بایست از نظر دور کرد، اما این احتمال در کنار خواست و علاقه وافر ترکیه برای انجام عملیات علیه کردها و افرایش آسیب پذیری بیش از پیش کُردها از هردوسو و نیز نامشخص ماندن اهداف و نیات آمریکایی‌ها می‌تواند چندان ثمربخش به نظر نرسد.

با تمام این اوصاف و با توجه به پیش بینی ناپذیری ترامپ و سابقه تغییر برخی تصمیماتش، و نیز ابهامات ناشی از این تصمیم، می‌بایست منتظر ماند و دید طی روزهای آتی استراتژی نهایی او در قبال حضور نیروهایش در سوریه و نیز مرحله تازه در بحران سوریه از جمله تدوین قانون اساسی جدید و دوره انتقالی احتمالی چه خواهد شد و آیا او می‌خواهد سردرگمی استراتژیک آمریکا طی 7 سال گذشته در قبال بحران سوریه را با یک تصمیم پرابهام و با تبعات مختلف و عمدتاً منفی پایان ببخشد یا خیر.