توافق با شرق باید هوشمندانه باشد

در این روزهای پر حادثه موضوع توافق بلند مدت با کشور چین به یکی از جنجالی ترین بحث های جامعه و رسانه ها بدل شده است. موافقان این توافق بر مبنای مصلحت و لزوم همکاری با شرق در برابر دشمنی غرب به جدیت و ارتباط همه جانبه با اردوگاه شرق تاکید دارند. اما مخالفان چنین قراردادی را شبیه به قراردادهای استعماری گذشته می دانند و معتقدند چنین توافقاتی استقلال و اعتبار جمهوری اسلامی را زیر سوال خواهد برد. در عالم واقع عواملی چون تحریمهای سخت ایالات متحده علیه ایران، عدم فروش نفت و رکود بی سابقه حاصل از گسترش پاندمی کرونا و جنگ تجاری بین دولتهای چین و آمریکا، دولت ایران را مجبور به تن دادن با توافقی اقتصادی با دولت چین کرده است. در حقیقت برای ایرانیان با تصمیمات و سیاستهایی که پس از انقلاب در سیاست خارجی اتخاذ کرده اند در این وضعیت چاره ای جز این نیست و تنها راه باقیمانده بهره گیری از توافقی اقتصادی برای ممانعت از ابر بحران اقتصادی و اجتماعی است. به سبب انتشار نیافتن جزییات این توافق نمی توان به صورت دقیق به این موضوع پرداخت ولی به طور کلی چند نکته در این خصوص حائز اهمیت است.
به طور حتم قدرتمندان و زورمداران در همه مقاطع تاریخ وجود دارند و استعمار و امپراطوری دیگر با زور و نیروی نظامی دیگر سرزمینها را تصرف نمی کند بلکه هم اکنون در لباس اقتصاد و تجارت و با صادرات ابزار نوین و لوازم تکنولوژیک و خرید منابع خام کشورهای هدف ادامه حیات می دهد. امپریالیسم اقتصادی رفتار غالب کشورهای صنعتی بخصوص چین است. یقینا در این شرایط سخت که طرف مقابل از حال و روز پریشان ما اطلاع دارد و در این توافق جز منفعت و سود به چیز دیگری نمی اندیشد باید هوشمندانه و با توجه با ملاحظات و جوانب کار تصمیم گیری کنیم و آنچه داده می شود و امتیازی که می ستانیم به سود مملکت و منافع ملی باشد.
در سالهای گذشته با توجه به سیاست گرایش به شرق، ارتباط با کشور چین و سطح تبادل اقتصادی به ویژه در دوره دولتهای نهم و دهم افزایش چشمگیری داشته است و آنچه در این رابطه  توسط ایرانیان تجربه شده است سرایز شدن سیل محصولات بی کیفیت و ارزان قیمت چین به خاورمیانه و ایران است و در این ارتباط تجاری بخشی از صنایع و کارخانجات داخلی به شدت آسیب دیده اند و حاصل واردات کالای چینی بخصوص در خودروهای سنگین، قربانی شدن هموطنان طی حوادث ناگوار است. بنابراین اکثر صنعتگران و مردم ایران ذهنیت مثبتی از کیفیت کالاهای چینی ندارد و نسبت به این توافق حساسیت وجود دارد و ضرورت دارد ابتدا  جزییات توافق به آگاهی مردم برسد و توسط نخبگان و کارشناسان مورد نقد و برسی قرار گیرد.
نکته دیگر که نیاز به تامل و مداقه دارد چگونگی پیشرفت و رشد اقتصادی کشورهای جنوب شرقی آسیا بخصوص چین در چند دهه گذشته و بهره گیری از این الگو برای ایران است. گرچه در دولت سازندگی سیاست بهره گیری از الگوی توسعه در کشورهای اسلامی همانند مالزی از مباحث روز آن سالها بود ولی به سبب وفور درآمد های نفتی انگیزه ای برای پیگیری این امر مهم وجود نداشت. لذا در این شرایط خاص که عدو سبب خیر شده است و بودجه دولت تا حدودی از نفت جدا شده است و توفیق اجباری در همکاری با دولت چین مهیا شده شایسته است الگوی صنعتی شدن و تجربه دولت چین در ارتقا یافتن بعنوان اقتصاد برتر دنیا به عنوان نقشه راهی برای توسعه اقتصادی ایران در دستور کار قرار گیرد و در این توافقنامه ما باید متقاضی بهره گیری از تجربیات طرف مقابل در صنعت و ورود تکنولوژی به داخل باشیم و  فقط  امتیاز دهنده و مغلوب نباشیم.