احتمال رویارویی نظامی ترکیه و سوریه وجود دارد؟

کردهای سوریه که در بحبوحه جنگ سوریه تا همین هفته پیش متحد آمریکا محسوب شدند، به یک توافق با دولت بشار اسد دست یافتند که نیروهای ارتش سوریه را به مرزهای شمالی این کشور با ترکیه بازمی‌گرداند. اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، که این توافق برای او غافلگیرکننده بوده است، همین امروز گفته است که حمله ترکیه تا تصرف کوبانی (عین‌العرب) ادامه می‌یابد. این در حالی است که یکی از شهرهایی که قرار است ارتش سوریه در آن مستقر شود، کوبانی است! از توافق کردهای سوریه با دولت بشار اسد چه می‌دانیم؟ آیا در روزهای آینده، عملیات «چشمه صلح» اردوغان باعث می‌شود تا کار به درگیری نظامی مستقیم بین دولت‌های ترکیه و سوریه بکشد؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، از شب گذشته (۲۲ مهر) که اعلام شد، نیروهای کُرد با دولت بشار اسد برای استقرار در مرز ترکیه و سوریه به توافق رسیده‌اند، ارتش سوریه حرکت خود را به سمت مناطقی که تحت کنترل نیروهای کُرد بود، آغاز کرد. امروز نیروهای ارتش سوریه وارد شهر تل‌تمر شدند که تنها ۳۰ کیلومتر با مرز ترکیه فاصله دارد.
ظرف روزهای گذشته که عملیات ارتش ترکیه با نام «چشمه صلح» برای ایجاد چیزی که یک «منطقه امن» در خاک سوریه خوانده می‌شد، در جریان بود، تمرکز نیروهای ترکیه بر تصرف شهر رأس‌العین بوده است. تل‌تمر که امروز ارتش سوریه وارد آن شد، فاصله بسیار کمی با رأس‌العین دارد و هم‌اکنون در شمال سوریه، نیروهای ارتش ترکیه و سوریه در تیررس هم قرار دارند.
هدف ترکیه از عملیات اخیر در خاک سوریه، این است که یک منطقه حائل به عمق ۳۰ کیلومتر در خاک سوریه ایجاد کند و نیروهای کُردِ موسوم به یگان‌های مدافع خلق را از این منطقه بیرون براند. این نیروها در سالیان گذشته در قالب چیزی که نیروهای دموکراتیک سوریه خوانده می‌شود، متحد آمریکا بوده‌اند اما ترکیه همواره آن‌ها را یک گروه تروریستی و شاخه سوریِ «پ‌ک‌ک» می‌دانسته است.
 
جزئیات توافق کردها با دولت بشار اسد
علاوه بر این، نیروهای ارتش سوریه وارد شهر عین عیسی در شمال استان رقه نیز شده‌اند. مقامات کُرد که در شمال شرق سوریه، دولت خودگردان تأسیس کرده‌اند، گفته‌اند که بعد از این‌که دولت ترامپ به آن‌ها «خیانت» کرد و به ترکیه برای حمله به نواحی تحت کنترل آن‌ها، «چراغ سبز» نشان داد، آن‌ها ترجیح دادند که با دولت سوریه برای بازگشت ارتش به شمال شرق سوریه، توافق کنند.
بدران ژیا کُرد، یکی از مقامات ارشد کُرد در شمال شرق سوریه، به رویترز گفته است: «بعد از اینکه آمریکایی‌ها از منطقه رفتند و به حمله ترکیه چراغ سبز نشان دادند، ما مجبور شدیم به سراغ گزینه‌های دیگر برویم که گفتگو با دمشق و مسکو بود، تا راه‌حلی برای جلوگیری از حمله ترکیه بیابیم. این توافق اولیه، یک توافق نظامی است و درباره جنبه سیاسی آن گفتگو نشده که در مراحل بعدی مطرح می‌شود».
طبق این توافق، ارتش سوریه در سراسر مرز شمالی این کشور با ترکیه مستقر خواهد شد. طبق چیزی که رسانه‌های غربی منتشر کرده‌اند، قرار است ارتش سوریه در تمام شهرهای مهم در شمال شرق این کشور، از جمله کوبانی، منبج و قامشلی مستقر شود. استقرار ارتش سوریه، مانعی اساسی بر سر راه عملیات «چشمه صلح» اردوغان ایجاد می‌کند، چرا که هدف این عملیات تصرف تمام این شهرها بود.
شواهد نشان می‌دهد که دولت ترکیه هنوز باور ندارد، که ارتش سوریه در مرزهای دو کشور مستقر خواهد شد. ایلنور چویک یکی از مشاوران ارشد رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه امروز گفته است «توافقی بین نیروهای کرد و دولت بشار اسد صورت نگرفته و ارتش سوریه هم در مرز با ترکیه حضور ندارد». او گفته است: «اگر آن‌ها (یعنی ارتش سوریه) جایی در منطقه باشند، جنوب مرز ترکیه و بیرون منطقه امن ما خواهد بود. ما داریم یک منطقه امن در داخل سوریه ایجاد می‌کنیم، به عمق سی کیلومتر و در طول مرز ترکیه. بنابراین آنچه ما الان می‌بینیم این است که آنها می‌خواهند با تروریست‌های کرد یعنی یگان‌های مدافع خلق و حزب اتحاد دموکراتیک سوریه به توافق برسند، اما در حال حاضر همه این‌ها شایعه است. ما تحرک نیرو نمی‌بینیم. آنها در مرز نیستند. ما در مرز هستیم». اردوغان هم امروز پیش از سفر به آذربایجان گفته است که به نظر نمی‌رسد مشکلی بر سر راه پیشروی تا کوبانی ایجاد شده باشد!
تلویزیون سوریه به‌صورت گسترده تصاویر استقبال از نیروهای ارتش این کشور در شهرهای تل‌تمر و عین‌عیسی را منتشر کرده است؛ با این وجود، ظاهراً هنوز دولت اردوغان، حضور نیروهای ارتش سوریه در شمال شرق سوریه را به رسمیت نمی‌شناسد. اگر دولت اردوغان، همچنان به تداوم عملیات چشمه صلح اصرار داشته باشد، بعید نیست که به زودی کار به درگیری مستقیم بین ارتش دو کشور سوریه و ترکیه نیز بکشد. دولت سوریه در سالیان گذشته هیچ‌گاه حضور ارتش ترکیه در خاک این کشور را به رسمیت نشناخته و همواره ترکیه را «متجاوز» خطاب کرده است. گرچه خود بشار اسد هنوز مستقیماً صحبتی در مورد عملیات اخیر ترکیه در خاک سوریه نکرده است، اما موضع رسمی دولت وی این است که حضور نیروهای ترک در خاک سوریه را به رسمیت نمی‌شناسد و از مدت‌ها پیش نیز از آن‌ها خواسته است که سوریه را ترک کنند.
دولت اردوغان ظرف سه سال گذشته سه عملیات به نام‌های «سپر فرات»، «شاخه زیتون» و «چشمه صلح» را در خاک سوریه اجرا کرده است، باید دید آیا عملیات سوم به درگیری خطرناک ارتش دو کشور می‌کشد یا خیر. جدا از نتایج رویدادها در کوتاه‌مدت، با توافق کردها و دولت سوریه، مشخص است که رویاهای توسعه‌طلبانه اردوغان، شانس کمتر و کمتری برای تحقق در بلندمدت خواهد داشت.