مبلغ عوارض خروج از کشور در سال آینده هنوز معلوم نیست!

گروه اقتصادی – جواد سازگار: دریافت عوارض خروج از کشور در سالهای اخیر همواره حاشیه ساز بوده است؛ اینکه برای خروج از کشور باید عوارض پرداخته شود اگرچه در دنیای امروز عجیب است اما در کشور ما داستان تازه ای نیست و قانون شدن آن مربوط به سال 1384  است . با این حال زمانی که دولت قبل این عوارض را برای سال 1397 سه برابر کرد توجه افکار عمومی به این قضیه جلب شد و این پرسش شکل گرفت که چرا دولت باید از هر طریق ممکن از مردم پول بگیرد؟! در آن زمان عوارض خروج از کشور به مبلغ ۲۲۰ هزار تومان برای نخستین سفر خارجی در سال افزایش یافت. این مبلغ برای سفرهای دوم و سوم به میزان ۵۰ و ۱۰۰ درصد افزایش یافته و به عدد ۳۳۰ و ۴۴۰ هزار تومان می‌رسید. پس از آن تا پایان سال هر سفر دیگری انجام می شد مسافر باید همچنان مبلغ ۴۴۰ هزار تومان را پرداخت می کرد.
با شیوع کرونا، این منبع درآمدی دولت کاهش یافت به طوری که دولت مجبور شد در بودجه سال 1400 درآمد پیش بینی شده خود را از این محل کاهش دهد ولی برای سال بعد دوباره دولت رقم درآمدی خود را از این محل بالا برده و امیدوار است که با مسافرت مردم به خارج از کشور 1500 میلیارد تومان درآمد داشته باشد.
براساس لایحه بودجه سال 1400، دولت باید 110 میلیارد تومان را از محل عوارض خروج مسافر از کشور وصول می‌کرد. بر همین اساس عوارض هر مسافر را برای خروج از کشور را 400 هزار تومان اعلام کرده بودند و حالا با توجه به افزایش درآمد دولت از 110 میلیارد تومان فعلی به 1500 میلیارد تومان در سال آینده، این تصور برای بعضی رسانه ها پیش آمد که دولت در نظر دارد که عوارض خروج از کشور را نجومی بالا ببرد. این رسانه‌ها با یک حساب سرانگشتی نوشتند وقتی که بنا است درآمد حاصل از عوارض خروج از کشور حدود ۱۴ برابر شود، این رقم برای عوارض خروج هر فرد که در حال حاضر ۴۰۰ هزار تومان است به بالاتر از ۵ میلیون تومان می‌رسد.
اما مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه که گویا مسئول رفع و رجوع کردن ابهامات و حاشیه های لایجه بودجه پرماجرای سال آینده شده است روز دوشنبه در خصوص گمانه‌زنی برخی رسانه ها مبنی بر افزایش عوارض خروج از کشور هر مسافر به حدود پنج میلیون تومان گفت: بحث‌هایی برای گرفتن مالیات از بلیت مطرح شده اما همچنان تصمیمی در این حوزه گرفته نشده در نتیجه این عدد را تکذیب می‌کنیم.
اگرچه انتظار این بود که با سخنان میرکاظمی از نگرانی ها کم شود، اما واقعیت این است که سخنان او بر ابهامها افزود.  نخستین موضوع این است که اگرچه از بهمن ماه 1398 عوارض خروج از کشور به عنوان «مالیات» دریافت می شود اما پرداخت آن ربطی به بلیت ندارد و به طور مجزا پرداخت می شد. پیوند زدن این مبلغ به بلیت های سفر، ممکن است خطایی از سر ندانستن باشد و رئیس سازمان برنامه و بودجه مبلغی را که به عنوان مالیات به بلیت ها اضافه می شود را با عوارض خروج از کشور استباه گرفته باشد. اما نکته مهمتر چیز دیگری است: اینکه اگر دولت هنوز مبلغ عوارض خروج از کشور را تعیین نکرده است چطور در بودجه سال آینده پیش بینی کرده که 1500 میلیارد تومان از آن درآمد دارد؟! انتظار و منطق این است که اعداد و ارقام بودجه بر اساس معیارهای مشخص و ارقام دقیق باشد، نه اینکه عددی کلی عنوان شود و بعدا دنبال این بروند که عوارض هر سفر چقدر باشد و چطور دریافت شود و ...!
این نکته نشان می دهد که برای دولت اعداد عنوان شده در لایحه بودجه اعداد دقیق و محاسبه شده نیست و به جای اینکه دولت از ارقام جزیی به ارقام کلی رسیده باشد، می خواهد از ارقام کلی شروع کند و بعدا ارقام جزیی را از آن بیرون بکشد. با این وصف این نگرانی شکل می گیرد که نکند در سایر موارد هم دولت چنین نگاهی دارد؛ ان هم با حرفهایی که دولت درباره جدول بندی بودجه و ... بیان کرده است. ضمن اینکه اگر بودجه از این نوع ارقام غیر دقیق و سیال داشته باشد چطور می توان از الان با اطمینان ادعا کرد که سال آینده کسری بودجه وجود ندارد؟! لایحه ای که چگونگی دریافت درآمدهای آن برای رئیس برنامه و بودجه هنوز مشخص نیست، هیچ اطمینانی درباره هیچ چیز به کسی نمی دهد.