چگونگی برگزاری مناظره‌های انتخابات رياست جمهوری

گروه سياسي: اگر بخواهيم شرايط فعلي سياسي کشور را تصوير کنيم بايد بگوييم همه چيز در ابهام است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،از آنجا که فرصت کمي تا برگزاري انتخابات رياست جمهوري وجود دارد نه برنامه افراد و گروه‌هاي سياسي مشخص است و نه تعيين شده اين انتخابات چگونه و با چه کيفيتي برگزار مي‌شود. در حقيقت کماکان بحث‌هاي سياسي در محافل خصوصي و پشت درهاي بسته در جريان است و هنوز فردي يا جرياني به صورت علني اعلام نکرده که قرار است چگونه در ميدان حضور يابند.
خاص بودن اين دور از انتخابات فقط معطوف به موارد بالا نيست.حتي اينکه صدا وسيما چگونه قرار است اين رويداد مهم سياسي را بازتاب دهد نيز در‌هاله اي از ابهام قرار دارد. معمولا يکي از بخش‌هاي جذاب هر انتخابات رياست جمهوري مربوط به برگزاري مناظره‌ها ميان کانديداهاست. سال‌هاست مردمي که حتي قصد حضور در پاي صندوق راي را ندارند پاي اين مناظره‌ها نشسته و جدل‌هاي سياسي ميان افراد لذت مي‌برند! البته که اين مناظره‌ها گاهي به قدري جذاب شده و به نقطه جوش مي‌رسد که مردم را هم مجاب به حضور در انتخابات مي‌کند. به عنوان نمونه يکي از دلايل پرشور شدن انتخابات رياست جمهوري سال 1388 برگزاري مناظره‌هاي داغ ميان کانديداها بود. تا جايي که برگزاري اين مناظره‌ها و طرح برخي سخنان از زبان چهره‌هاي شاخص سياسي از قاب تلويزيون که تا آن زمان سابقه نداشت خيلي‌ها را به تکاپو انداخت در انتخابات حضور پيدا کرده و يکي از گزينه‌ها را انتخاب کردند.
سرآمد اين مناظره‌ها ميان ميرحسين موسوي و محمود احمدي نژاد بود که توانست خيابان‌هاي کلانشهر‌ها را خلوت و مردم را پاي گيرنده‌ها ميخکوب کند. هرچند برخي سخنان مطرح شده در اين مناظره‌ها که بسان تابوشکني بود مسئولان و تصميم گيران نظام را به اين فکر انداخت که اين شيوه برگزاري مناظره خطرآفرين بوده و مي‌تواند در جامعه التهاب ايجاد کند. از همان زمان بود که تصميم گرفته شد مناظره‌ها مثل سابق رو در رو نباشد و مثل مسابقه هفته (!) برگزار شود تا از التهاب‌ها بکاهند. البته اين موضوع در مناظره‌هاي انتخابات رياست جمهوري سال 1392 با انتقاد و اعتراض برخي کانديداها از جمله محمدرضا عارف مواجه شد و به همين دليل قدري ترکيب برگزاري مناظره‌ها تغيير کرد.
اما همانطور که گفته شد درنهايت اجازه داده نشد که کانديداها رودر روي هم مناظره کنند و مجري مناظره مکلف شده بود تا جاي امکان اجازه ندهد کانديداها وارد جدل‌هاي ساختارشکنانه شوند. هرچند که اين مراقبت‌ها نيز مانع بروز برخي بحث‌هاي جذاب نمي‌شد. ولي بهرحال با چنين تدابيري تا حدودي توانستند آسيب‌هايي که در مناظره‌هاي انتخابات رياست جمهوري سال 1388 وجود داشت را از بين ببرند.
اکنون اما سوال اصلي اين است که آيا در انتخابات رياست جمهوري پيش رو صدا وسيما ميزبان مناظره‌هاي کانديداها است؟ اگر هست کيفيت اين مناظره‌ها چگونه بايد باشد؟
نخستين مباحثي که در اين زمينه مطرح شد آن بود که به دليل کمبود وقت احتمالا مناظره اي درکار نخواهد بود و کانديداها ناچارند به روش‌هاي ديگري خود را معرفي کنند. اما صحبت‌هاي اخير جبلي رئيس رسانه ملي نشان مي‌دهد که گويا در اين دوره نيز مناظره‌ها برگزار خواهد شد.
او در پاسخ به سوال خبرنگاري ، گفته است :« حتماً مناظره يکي از ساختار‌هاي مهم در تبليغات انتخابات رياست جمهوري است و به نظرم مناظره‌هايي را خواهيم داشت که به شکلي مؤثرتر و به دور از آسيب‌هايي که مناظره‌هاي رياست جمهوري در دوره‌هاي قبل از آنها رنج مي‌برد، برگزار مي‌شود.»
جبلي همچنين گفته است :« روز اول خرداد ستاد انتخابات با حضور همه بخش‌هاي محتوايي، پشتيباني و فني اولين جلسه‌اش را تشکيل داد. سرپرست ستاد انتخابات منصوب شد و از همان روز با همه نهاد‌هاي برگزار کننده انتخابات در تعامل هستند.
فکر مي‌کنم به زودي هم جلسه مشترک ما و هيات‌هاي اجرايي برگزار مي‌شود. طبيعتاً انتخابات رياست جمهوري با انتخابات مجلس شوراي اسلامي متفاوت است و بايد طراحي متفاوتي براي انتخابات رياست جمهوري داشته باشيم. اميدواريم با اين آمادگي که در همکاران وجود دارد و ضرورت ملي که همکاران ما احساس مي‌کنند اين وظيفه به بهترين شکل ممکن انجام شود.»
رئيس صدا وسيما تصريح کرد: « تمام برنامه‌ها را در اين دوره از انتخابات براي چند هدف از جمله شناخت دقيق از نامزدها، افزايش مشارکت، کمک به انتخاب اصلح و هر اتفاقي که صداوسيما مي‌تواند در آن مؤثر باشد، بررسي مي‌کنيم. تا بتوانيم کاري استثنايي انجام دهيم يعني کاري که بايد ظرف يک سال انجام شود در 50 روز به نتيجه برسانيم.»
اگرچه رئيس صدا وسيما از تشکيل ستاد انتخابات در اين سازمان و برگزاري مناظره‌ها خبر داده ولي ادبيات وي به شکلي است که ابهاماتي را ايجاد مي‌کند.
از جمله اينکه وي تاکيد کرده مناظره‌هاي قبلي آسيب شناسي خواهد  شد و شاهد شکل جديدي از اين برنامه انتخاباتي خواهيم بود. اين بحث اين گمانه را مطرح مي‌کند که احتمالا به دليل کمبود وقت و همچنين دوري از کمترين التهاب سياسي مناظره‌هاي رياست جمهوري به گونه اي برگزار خواهد شد که تاکنون شاهدش نبوديم.
اما اينکه شکل جديد مناظره‌ها چگونه است قطعا به بسياري از پارامترهاي سياسي بستگي دارد. مثلا خروجي شوراي نگهبان چگونه است. يعني چند کانديدا قرار است در مرحله پاياني به رقابت با هم بپردازند؟ ضمن آنکه تجربه نشان داده ترکيب سياسي کانديداهاي نهايي نيز در نوع برگزاري مناظره‌ها نيز موثر است؟ يعني برفرض مثال چند کانديدا طرفدار حفظ وضع موجود است و چند کانديدا خواستار تحول در نوع اداره کشور هستند.
ضمن آنکه از ياد نبايد ببريم شرايط برگزاري اين انتخابات رياست جمهوري خاص و متفاوت از ساير انتخابات‌هاي قبلي است.
چرا که نوع اتمام عمر رياست جمهوري فقيد اتمسفر سياسي کشور را وارد شرايطي استثنائي کرده که شايد برخي تصميم گيران اجازه ندهند کانديداهاي رياست جمهوري اظهارات بي پروايي را علي الخصوص در موضوع عملکرد دولت فعلي مطرح کنند. از همين رو چه بسا برگزاري مناظره‌هاي انتخابات رياست جمهوري به نوعي کاملا بدون چالش و کمرنگ برگزار شده تا جدل خاصي رخ ندهد.