بین رانندگی زنان و مردان تفاوت چندانی نیست

امروزه به علت شهرنشینی مدرن و نیاز به تحرک اجتماعی، اتومبیل و کارکردهایش در زندگی روزمره زنان جایگاه خاصی یافته است. فرصت رانندگی برای زنان به عنوان یکی از حقوق اصلی آنها در زندگی شهر نشینی شناخته می شود. کنش رانندگی می تواند نوعی انقلاب زنانه در برابر درک منفعل از زن تلقی شود که بجای الگوی وابستگی، سکون، ضعف و عدم توانایی برای زنان، استقلال در هم شکستن قالب ها، آزادی اختیار، تغییر در علایق، افزایش روابط اجتماعی و .. را به ارمغان آورده و با احساسی از قدرت و کنترل بر خود و دیگران همراه است. با این حال تصورات عمومی راجع به رانندگی زنانه و مردانه بر این حقیقت دلالت دارد که جنسیت نقش کلیدی در فرهنگ اتومبیل ایفا می کند. باورهای عمومی رانندگی را یک کنش مردانه تلقی می کند و نگاه های منفی نسبت به این موضوع وجود دارد. خانم مریم والی مربی تعلیم رانندگی شهر تهران در مورد دلیل وجود این نگاه‌های منفی به رانندگان زن می‌گوید: این برخورد‌ها به دلیل مردسالاربودن جامعه است. وقتی که برخلاف روال قدیم خانم‌ها رانندگی می‌کنند یا دانشگاه می‌روند و بسیاری از کارهای دیگر را در جامعه همپای مردان انجام می‌دهند، پذیرش آن برای برخی مردها سخت است. گفت و گوی "مردم سالاری" با این مربی نمونه تعلیم رانندگی در تهران را در زیر می خوانید:

جنسیت چه تاثیری در موضوع آموزش و کسب مهارت های رانندگی دارد؟
رابطه ی جنسیت و آموزش رانندگی رابطه ی کلی و مطلق نیست. رانندگی یک هنر است که با آموزش و تمرین به دست می آید. بر خلاف تصور رایج، مردانی داریم که بسیار بدتر از خانم ها رانندگی می کنند و فقط ادعای رانندگی خوب دارند. در واقع خانم ها و آقایان از نظر یادگیری در یک حد و اندازه هستند. خانم ها احتیاط بیشتری می کنند و بر اساس آمار پلیس، زنان به رعایت قانون در رانندگی مقیدتر هستند، آرامش بیشتری دارند و آمار تخلفات و تصادفات از سوی آن‌ها خیلی کمتر است. نگاه مردان به رانندگی زنان خیلی بد است، همیشه می‌خواهند جلوی زن‌ها بپیچند و از آن‌ها جلو بزنند، انگار بیشتر از زنان حق رانندگی دارند. وقتی زن‌ها خودروی خود را پارک می‌کنند، خیلی از مردها آن‌ها را مسخره می‌کنند. اگرچه زنان تخلف کمتری در رانندگی دارند و اصولی‌تر رانندگی می‌کنند، اما از طرف مردها همیشه زیر سوال هستند با این وجود اتهام رانندگی بد، اتهام همیشگی و همواره به خانم‌هاست. همه روزه در شلوغی خیابان، ترافیک‌های سنگین، کوچه‌ها و اتوبان‌ها، معمولا مردهای راننده‌ای را می بینیم که به نحوه رانندگی ماشین روبرویی اعتراض کنند و اگر مشکلی یا تصادفی پیش بیاید اولین جمله را که به زبان می آورند این است که : «راننده‌اش زن است». حالا حتی ممکن است این راننده زن نباشد، اما اولین حدس، حدس جنسیتی است و باور اینکه زن‌ها رانندگان خوبی نیستند و بهتر است فرمان در دست نگیرند در فرهنگ ما وجود دارد.

برخورد رانندگان و مردم با هنرجویان در حال آموزش خانم و آقا به چه صورت است؟
باید بگویم که برخوردها با هنرجویان هم زن و مرد بسیار تاسف انگیز است. برخوردها وقتی شدت می یابد که هم هنر جو و هم مربی خانم باشند. بعضی از آن ها وقتی ما را در حین تعلیم می بینند ناسزا می گویند یا جلوی ماشین می پیچند. حتی بعضی وقتها با لگد به در و آیینه ی ماشین مربی می زنند و ما را به دردسر می اندازند و باعث تصادف می شوند. با وجود این که ماشین های ما علائم مخصوص دارند و رانندگان باید احتیاط بیشتری را با دیدن ما به خرج دهند چرا که هنرجو کنترل کامل روی ماشین ندارد و هر لحظه ممکن است روی ترمز بزند یا فرمان را به چپ و راست بچرخاند و برخورد صورت بگیرد؛ مسلما هنرجو سرعت عمل پایینی دارد اما رانندگان نه تنها احتیاط نمی کنند که با بوق زدن های ممتد و کارهای خطرناک شرایط پر استرسی را برای آموزش هنرجویان و رانندگی خود فراهم می کنند.

علت این برخوردها چه چیزهایی می تواند باشد؟
به نظرم یکی از علل این برخورد‌ها به دلیل مردسالاربودن جامعه است. وقتی که برخلاف روال قدیم خانم‌ها رانندگی می‌کنند یا دانشگاه می‌روند و بسیاری از کارهای دیگر را در جامعه همپای مردان انجام می‌دهند، پذیرش آن برای برخی مردها سخت است. اتومبیل با ایجاد تغییر و تحول سبک زندگی نوعی تمایز میان زن سنتی و مدرن را موجب می شود. بر هم زدن کلیشه های سنتی از جانب زنان و مستقل بودن مسلما با واکنش های منفی در جامعه مردسالار همراه است هر چند این روند طبیعی است. همانطور که در خیابان‌های شهر هنوز مردانی هستند که برای زنان پیاده مزاحمت ایجاد می‌کنند، مردان راننده‌ای هم هستند که از هر فرصتی برای آزردن زنان راننده استفاده می‌کنند. این روند به مرور اصلاح خواهد شد همچنان که در قانون اساسی زنان نیز مانند مردان شهروندان جامعه هستند و باید در دسترسی به امکانات و فرصت ها نیز عادلانه سهم داشته باشند
برای تعدیل نگرش ها چه اقداماتی لازم است؟
در این مسئله جامعه و خصوصا مردان نیاز به فرهنگ سازی و ارائه آموزش های مناسب دارند. از طریق صدا و سیما تهیه فیلم و فیلم های کوتاه می توان فرهنگسازی کرد.
در آخر به عنوان مربی خانم از مشکلات و سختی های حرفه تعلیم رانندگی برایمان بگویید؟
این کار مشکلات خاص خودش را دارد. مدت زمانی که باید به هنرجو تعلیم بدهیم واقعا کافی نیست و تعدادجلسات کم است. شناخت ماشین و اینکه چطور باید آن را راه انداخت خودش یک مقوله خاص است که زمانبر است. سختی کار وقتی که در خیابان حرکت می کنیم و با آزار و اذیت برخی مردم روبرو می شویم دو چندان می شود. استرس این که هنرجو به کسی نزند نیز به آن اضافه می شود. با تمام این حرفها هیچ نوع مزایا و بیمه ای نداریم. سهمیه بنزین هم داشتیم که قطع شد و در واقع کار سخت و طاقت فرسایی است؛ بویژه در جامعه ای که فرهنگ سازی صورت نگرفته است. 
گزارش : هما اسلامی