نگاهی به تقابل روسیه و آمریکا در ونزوئلا

بحران سیاسی در ونزوئلا که با اعلام حمایت آمریکا و برخی متحدان منطقه ای و غربی این کشور از رهبر مخالفان به عنوان رئیس جمهور موقت تشدید شد، این روزها به میدانی برای تقابل مسکو و واشنگتن در قاره آمریکا تبدیل شده است.
خود را رئیس جمهور این کشور خواند، بر حمایت از «نیکلاس مادورو» تاکید کرده و اعلام کردند که فقط وی را به عنوان رئیس جمهور به رسمیت می شناسند.
«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه یک روز پس از اینکه گوایدو خود را رئیس جمهوری ونزوئلا خواند و آمریکا و چندین کشور متحدش وی را به رسمیت شناختند با نیکلاس مادورو رئیس جمهوری ونزوئلا تماس تلفنی گرفت و بر حمایت مسکو از وی به عنوان رئیس جمهور قانونی این کشور تاکید کرد.
رئیس جمهوری روسیه بر لزوم جستجوی راه حلی قانونی و حل و فصل اختلافات در ونزوئلا از راه گفت وگوهای صلح آمیز تاکید کرد.

**چرا روسیه از مادورو حمایت می کند؟
ونزوئلا علاوه بر اینکه کشوری ثروتمند و سرشار از منابع نفت و گاز است، از محدود متحدان روسیه در نزدیکی آمریکاست و مسکو توانسته با وجود سیاست روس هراسی آمریکا، برخلاف واشنگتن در حوزه های فنی-نظامی و نفت و گاز همکاری های تنگاتنگی با ونزوئلا ایجاد کند.
روابط روسیه و ونزوئلا از یک دهه گذشته و پس از به قدرت رسیدن «هوگو چاوز» رئیس جمهور پیشین ونزوئلا گسترش یافت چرا که او رویکردی ضدامپریالیستی داشت.
وی در طول چند بار سفر به روسیه و نیز دیدار با ولادیمیر پوتین قراردادهای چند میلیارد دلاری خرید تسلیحات از مسکو امضا کرد تا بیش از همیشه آمریکا را نگران کند.
ونزوئلا در دو دهه اخیر میلیاردها دلار تسلیحات پیشرفته ازجمله تانک، نفربر و هواپیماهای نظامی از روسیه خریده و به یکی از بزرگترین خریداران سلاح از روسیه تبدیل شده است.
در عرصه نفت و گاز نیز روسیه و ونزوئلا همکاری های گسترده ای دارند و شرکت دولتی روس نفت در بهره برداری از چندین چاه نفتی این کشور با شرکت دولتی نفت ونزوئلا مشارکت دارد.
روسیه همچنین تاکنون چند میلیارد دلار وام به ونزوئلا داده و در بحران کنونی اقتصادی نیز با سیاست واگذاری وام تلاش کرده به کاراکاس کمک کند.
شرکت نفت و گاز روسیه (روس نفت) اکنون مجوز بهره برداری از حوزه های نفتی پاتائو و مخیلیونس ونزوئلا را برای 30 سال و صادرات گاز از ونزوئلا دارد.
روس نفت اواسط سال 2017 میلادی با خرید 49 درصد از سهام شرکت هندی یسار اویل، اجازه شرکت در طرح های ونزوئلا را پیدا کرد و با شرکت PDVSA قرارداد فروش نفت امضا کرد.
اگر چه با آغاز دور تازه بحران در ونزوئلا سهام روس نفت در بازار بورس مسکو 1.5 درصد افت کرده است اما روس ها چندان نگران این مساله نیستند چرا که تمامی قراردادهای آنان با ونزوئلا قانونی است به عبارت دیگر روس نفت می تواند پس از تغییر حکومت در این کشور هم از حقوق خود در دادگاه های بین المللی دفاع کند.
بانک های بزرگ و.ت.ب و گازپروم بانک روسیه هم فعالیت گسترده ای در ونزوئلا دارند و گفته می شود هر یک از آنها 1+25 درصد سهام در بانک یوروفینانس موسناربانک را در اختیار دارند که 49 درصد سهام آن به صندوق Fonden S.A تعلق دارد که دولت ونزوئلا آن را ایجاد کرده است.
نزدیکی جغرافیایی ونزوئلا به آمریکا، این کشور را برای روسیه مهمتر هم کرده است.
پیش از پایان سال 2018، روسیه دو بمب افکن راهبردی دورپرواز توپولوف-160 خود را به ونزوئلا فرستاد این رویداد در سال های 2008 و 2013 نیز تکرار شده بود.
روسیه در سال 2008، ناو اتمی موشک انداز پتر ولیکی را به ونزوئلا فرستاد و از سال 2001 که روسیه و ونزوئلا قرارداد همکاری فنی-نظامی امضا کردند، ارتش ونزوئلا به جای خرید سلاح های غربی به تسلیحات روسی روی آورده است.
ونزوئلا دراین چند سال 23 جنگنده سوخوام.کا2 و دو گردان تسلیحات اس-300 و نیز مجموعه های پدافند هوایی تور، بوک-ام2 و پچورا از روسیه خریداری کرده است.
این کشور همچنین 92 تانک مدرنیزه شده تی-72 و 123 دستگاه نفربر زرهی بی.ام.پی-3 بی از روسیه خریده است.
در سال 2010 کارخانه ساخت اسلحه کلاشینکوف خط تولیدی در ونزوئلا راه اندازی کرد.
نیکلاس مادورو که به تازگی سوگند ریاست جمهوری خورده و قرار است شش سال دیگر رئیس جمهور ونزوئلا باشد اواخر آذرماه به مسکو سفر کرد و پس از دیدار با پوتین اعلام کرد که قراردادهایی امضا شد که در چارچوب آن روسیه شش میلیارد دلار وام در حمایت از بخش های نفت و معادن بویژه در عرصه تولید طلا به ونزوئلا واگذار می کند.

** تلاش آمریکا برای تغییر در ونزوئلا
آمریکا که به واسطه سیاست های ضد استعماری ونزوئلا از زمان چاوز تا امروز روابط چندانی با این کشور نداشته است از سال 2013 تحریم های شدیدتری را با هدف ضربه زدن به اقتصاد این کشور و افزایش نارضایتی عمومی علیه چپ گراها به راه انداخت.
امروز در ونزوئلا بسیاری از مردم به واسطه تحریم های آمریکا گرسنه هستند و غذا و مواد خوراکی کافی در بسیاری از فروشگاه ها وجود ندارد؛ مخالفان دولت معتقدند که باید از مقابله به آمریکا به سیاست فرمان برداری از آن یا حداقل همراهی با واشنگتن روی آورد چرا که سیاست مقابله با ایالات متحده در ونزوئلا شکست خورده است.
ارزش پول ملی ونزوئلا در چند سال اخیر به دلیل تحریم های اقتصادی آمریکا بشدت ضعیف شده است و شرایط وخیم اقتصادی بسیاری از مردم، زمینه را برای مداخله ایالات متحده در امور داخلی این کشور بیش از هر زمانی مساعد کرده است.
در مجموع می توان گفت، آمریکا که روسیه را بزرگترین خطر نظامی برای خود می بیند به دنبال کاهش یا متوقف کردن روند رو به رشد روابط مسکو با کاراکاس به هر قیمتی است و در این میان طبیعتا اگر لازم باشد مردم کاراکاس باید فدای اهداف این کشور شوند.
روسیه هم بیش از هر چیزی نگران آن است که ونزوئلا به سرنوشت اوکراین در سال 2014 دچار نشود که یک شبه از یک دوست قدیمی به دشمن سرسخت مسکو تبدیل شد.
تجربه اوکراین در سال 2014 نشان داده است پایان هر چه باشد برای مردم مخالف و موافقی که زیر بار فشارهای سخت اقتصادی کمرشان هر روز خمیده تر می شود چندان تفاوت نمی کند و زندگی برای هر دو دسته در ونزوئلا هر روز سخت تر از دیروز می شود.