راه‌اندازی شبکه «زیارت» در رسانه ملی بررسی می‌شود

در ادامه سلسله نشست‌های هم اندیشی رشد و تعالی در سیما، معاون و مدیران سیما در جلسه‌ای که بیش از چهار ساعت طول کشید سخنان و نظرات کارشناسان، تهیه کنندگان و مجریان برنامه‌های مطرح در حوزه قرآن و معارف را در خصوص ارتقاء کمی‌و کیفی این برنامه‌ها بررسی کرده و سپس به تبادل نظر برای اجرایی شدن این دیدگاه‌ها پرداختند.

علی دارابی در نهمین نشست هم اندیشی رشد و تعالی در سیما، که در سالن همایش‌های صدا و سیما برگزار شد، با قدردانی از تلاش‌های برنامه سازان معارفی، مقرر کرد کار گروهی متشکل از برنامه سازان و مدیران با تجربه در این حوزه، گفتگوهای انجام شده در این جلسه را عملیاتی کرده و طی یک برنامه زمانبندی شده ارائه دهند.

وی با تاکید بر اینکه منظومه فکری سیما، مبتنی بر قرآن و عترت و نظام امامت و ولایت است، گفت: تلاش ما در معاونت سیما آن است که مردم را حداقل دو قدم به دین خدا و معارف اهل بیت (ع) نزدیک‌تر کنیم.

معاون سیما تاکید کرد: برنامه‌های معارفی باید رویکردی عقلانی، تحلیلی، تبیینی و فلسفی داشته باشد و آموزش عمومی‌مردم و ارتقاء سطح دانش دینی آنان را مدنظر قرار دهد. افزون بر عموم مردم (آموزش عمومی) باید نخبگان ( حوزه – دانشگاه ) نیز برنامه‌های معارفی در سیما داشته باشند و جوانان هم بطور ویژه مدنظر قرار گیرند.

دارابی با تأکید بر اینکه، پاسخگویی به پرسش‌ها و سئوالات دینی باید عالمانه و مستدل باشد گفت: باید کاری کنیم که مخاطب و پاسخ شبهه مطرح شده را پیدا کند نه اینکه بر شبهه اضافه شود.

وی با اشاره به لزوم مناسک سازی در مناسبتهای مهم برای برجسته‌سازی رفتار دینی و عبادی شهروندان گفت: اشاعه، گسترش و تحکیم سیره نبوی (ص)، علوی (ع)، فاطمی‌(س) و سیره حسینی(ع)، با تاکید بر اخلاق عملی همراه با آموزه‌هایی که در رفتار اجتماعی شهروندان و حقوق و تکالیف عمومی‌مهم و تأثیرگذار باشد، کار ساخت برنامه‌هایی معارفی سیما قرار گیرد.

دارابی با تاکید بر اینکه رسانه باید در نظام اسلامی‌بر اساس رویکرد دینی کار کند گفت: طرح ایجاد شبکه زیارت در سیما در حال بررسی است.

معاون سیما با ضروری خواندن ساخت و برنامه‌هایی با موضوع فرهنگ مهدویت و وظایف منتظران در عصر غیبت گفت: این برنامه‌ها باید مبتنی بر عقلانیت، تبیین و تحلیل باشد به گونه‌‌ای که بهترین برنامه‌ها را برای امام عصر (عج) تولید کنیم.

وی از برنامه‌سازان به ویژه برنامه سازان شبکه چهار سیما خواست درخصوص برتری اسلام نسبت به سایر ادیان (در یک مقایسه تطبیقی میان ادیان) و نیز تقویت احساس غرور و عزت مردم نسبت به مسلمان بودن و شیعه بودن با تأکید بر وحدت اسلامی‌و پرهیز از اختلاف میان شیعه و سنی، برنامه‌سازی کنند.

دارابی برجسته‌سازی و تبیین نقش دین اسلام در کنار زبان فارسی را به عنوان دو عامل اصلی مانایی، پویای، هویت‌‌یابی و استقلال ایران در ادوار مختلف تاریخی دانست و گفت: نقش آموزه‌های دینی در تقویت و استحکام هویت اسلامی‌جامعه قابل توجه است.

معاون سیما با اشاره به اینکه فعالیت‌ها در سیما (حوزه تولید) مبتنی بر پژوهش و تحقیق است، گفت: کارهای قرآنی و معارفی باید پژوهش و تحقیق مبنا باشد. اولویت‌ها، سیاست‌ها، باید به برنامه‌سازان منتقل شود و در برنامه‌ها دیده شود.

وی داشتن برنامه‌های بلند مدت، چشم‌انداز در سیما را یک اصل دانست و افزود: برنامه‌های معارفی باید برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت داشته باشند. اکنون برای کارهای نمایشی برنامه ۱۰ ساله و ۵ ساله و ۲ ساله داریم. چرا دوستان معارفی در این زمینه نباید سرآمد باشند.

معاون سیما معرفی مراجع دینی، حوزه‌های علمیه، کتب و تفاسیر و مشاهیر و مفاخر دینی به صورت هنرمندانه در برنامه‌ها را ضروری خواند و گفت: نظام ولایت فقیه، مکتب امام خمینی(ره) و رهبری اهمیت بایسته‌ای دارند.

دکتر دارابی همچنین بر اهتمام برنامه‌سازان معارفی به فرم و شکل در برنامه‌ها تأکید کرد و ادامه داد: برنامه‌سازی در تلویزیون با رادیو تفاوت دارد و این تفاوت باید بارز و ملموس باشد. بهره‌گیری از تصاویر، عکس، نمودار، گزارش، مستند و ... یک اصل مهم در برنامه‌های معارفی تلویزیونی است.

اختصاص تنها پنج درصد بودجه قرآن و معارف کشور به رسانه ملی

در ادامه حسن گروسی مدیر شبکه قرآن و معارف سیما، شیوه‌های تعامل با مخاطبان، راه‌های حفظ مخاطب و جذب مخاطبان جدید، بررسی نقاط ضعف و قوت برنامه‌های معارفی و ارائه پیشنهادهای جریان ساز و خلاقانه را محورهای اصلی هم اندیشی رشد و تعالی در سیما ویژه مدیران و برنامه سازان قرآن و معارف سیما دانست.

وی با اشاره به جلسات مستمر شبکه قرآن و معارف سیما با عوامل برنامه‌های معارفی گفت: باید در برنامه‌های معارفی تحولی ایجاد کرد که موج آن به مخاطب برسد.

دبیر شورای قرآن و معارف سیما با تاکید بر ضرورت توجه هر چه بیشتر به برنامه‌های معارفی گفت: از سر جمع بودجه قرآن و معارف در کشور تنها ۵ درصد به صداوسیما تعلق گرفته است و این در حالی است که این نهاد تاثیر گذاری به سزایی در فرهنگ کشور دارد و تخصیص این میزان بودجه غیر قابل قبول است.

وی از بارزترین نقاط ضعف برنامه‌های معارفی را فقدان نظرسنجی و نیاز سنجی مخاطبان در حوزه‌هایی معارفی دانست و اظهار کرد: از آنجا که کمترین برآورد هزینه به برنامه‌های معارفی اختصاص دارد امکان استفاده از ابزارهای نظرسنجی و نیز پیوست‌های پژوهشی که مستلزم صرف هزینه هستند، برای ما وجود ندارد.

گروسی با قدردانی از استقبال خوب مخاطبان از برنامه‌های قرآنی و معارفی گفت: حجم تماس‌ها با روابط عمومی‌شبکه قرآن و معارف بیش از ۲۰ برابر شده است.

وی بر ضرورت شناسایی شبهات روز، توجه جدی به مخاطب و نیازهای او و نیز در اختیار قرار گرفتن پژوهش‌های مرکز پژوهش‌های اسلامی‌برای استفاده مدیران و برنامه سازان برنامه‌های قرآنی و معارفی تاکید کرد.

ضرورت تعریف جامعیت دین در رسانه ملی

منصوری لاریجانی، کارشناس معارف دینی رسانه ملی گفت: رسانه ملی نباید تک بعدی به دین نگاه کند بلکه باید دین را با جامعیت آن تعریف کند.

وی با تاکید بر تفاوت میان عمل دینی و عملکرد دینی مسولان گفت: یکی از مهم‌ترین وظایف برنامه‌های معارفی تبیین این مهم است چرا که در غیر این صورت، از آنجا که مسولان نیز دچار خطاهای انسانی هستند، عملکردشان پای دین گذاشته می‌شود و ما مسئول ایجاد ذهنیت سکولاریزه در کشور خواهیم بود.

منصوری لاریجانی توجه هرچه بیشتر به پژوهش، برنامه‌سازی بر اساس نیاز مخاطب، واقع نمایی هرچه بیشتر در رسانه ملی و تقویت روحیه پرسشگری مخاطبان را از دیگر نیازهای برنامه‌های معارفی دانست.

وی همچنین بر ضرورت احیاء نقد عالمانه و صادقانه در صداوسیما، افق گشایی و ترسیم آینده جامعه در راستای گفتمان معنویت و ارتباط هر چه بیشتر رسانه ملی با علما تاکید کرد.

ضرورت حضور پیام‌های معارفی در تمام ساختارهای برنامه سازی

حجت الاسلام محسن عرفاتی مدیر گروه معارف شبکه جام جم بر ضرورت حضور حوزه معارف در تمام ساختارهای برنامه سازی تاکید کرد. وی توجه به اصول اعتقادات، احکام و اخلاق الهی، نیازسنجی دائمی‌و به روز، تعامل موثر با مراکز آموزشی و پژوهشی مرتبط با تولدی، ایجاد سامانه اطلاعات مورد نیاز برای برنامه سازی، آسیب شناسی دائمی‌تولیدات و بهره گیری از آنها و رفع مشکلات مالی برنامه سازی در حوزه قرآن و معارف برای اعتلای برنامه‌های دینی ضروری دانست.

مسئولیت سنگین برنامه سازان حوزه معارف

شریعتی مجری برنامه «سمت خدا» نیز در این نشست با تاکید بر اینکه مخاطبان تشنه معارف هستند، گفت: مردم دغدغه دین دارد و این بار مسوولیت ما را سنگین‌تر می‌کند.

ضرورت تفکیک مقصود اصلی برنامه سازی ؛ معارفی یا سرگرمی

سید عبدالعزیز رکنی تهیه کننده برنامه «سمت خدا» نیز با اشاره به دغدغه‌های مشترک دینی بین برنامه سازان سیما گفت: اگر رسانه بر مبنای خدمت به دین شکل بگیرد نتایجی را به دنبال خواهد داشت اما اگر قرار باشد رسانه فقط سرگرمی‌باشد، آثار دیگری خواهد داشت.

قوامی‌از مجریان معارفی شبکه نیز با تاکید بر ضرورت ارایه تعریفی از برنامه معارفی، گفت: وجود مردم شناسان و جامعه شناسان در قالب یک اتاق فکر برای برنامه‌های معارفی یک ضرورت است.

وی با اشاره به وجود ضعف در شکل، ایده و قالب برنامه‌هایی معارفی، تأکید کرد: علت موفقیت برنامه سمت خدا چیست؟ آیا اگر از این برنامه مجری و کارشناسان آن را بگیریم، به آن باز هم اقبال صورت می‌گیرد؟

این مجری با اشاره به اینکه برنامه‌های معارفی رسانه ملی به گفتگو محور مبدل شده، گفت: مادامی‌که بخواهیم یک یا دو برنامه در سازمان به چشم آید، همین اتفاق می‌افتد.خلاقیت و نوآوری باید به کار گرفته شود. برنامه‌های معارفی با شکل، نوع و انگیزش‌های مادی و معنوی بیشتر می‌تواند موفق باشد.

جاری شدن آموزه‌های معارفی در همه برنامه‌های سیما

طباطبایی مجری برنامه «صبح و امید» شبکه قرآن با تاکید بر اینکه نباید برنامه‌های معارفی را از برنامه‌های دیگر جدا کرد، تصریح کرد: آموزه‌های معارفی باید در همه برنامه‌ها جاری باشد. اگر نگاه به مقوله دین اینگونه شد، رسانه زمینه ساز فرهنگ و معارف الهی در بین مردم می‌شود.

وی از اقبال مردم به برنامه معارفی سیما یاد کرد و افزود: این یک ثروت محسوب می‌شود که باید به خوبی از آن نگهداری کنیم.

وی با اشاره به ضرورت وجود گروه‌های حرفه‌ای نظرسنجی برای آشنا شدن مسوولان و برنامه‌سازان سیما با دغدغه‌های مخاطبان، گفت: باید نیازسنجی کنیم و دچار روزمرگی نشویم. متاسفانه نیاز مخاطب را تشخیص نمی‌دهیم و برنامه می‌سازیم.

ضرورت تهیه سند راهبردی برای برنامه‌هایی معارفی

هاشم زاده مجری برنامه‌های مناسبتی معارفی در شبکه قرآن و شبکه جام جم نیز تاکید کرد: محصول این نشست‌ها باید تشکیل کمیته‌هایی درباره محتوا باشد که زمینه تهیه سند راهبردی در برنامه‌های معارفی را فراهم آورد. مطالعه، طراحی و تدوین این سند نیاز به کمیته بندی‌های مشخص دارد.

وی فعالیت در حوزه‌های علمی‌و دانش بنیان را یک ضرورت عنوان کرد و گفت: باید نظام آموزشی و ارزشیابی برنامه‌های معارفی داشته باشیم، ارزیابی‌های فعلی چندان مناسب نیست. در حوزه ارزشیابی باید به نحوی پاسخگوی هیجانات در حوزه معارف باشیم.

تاکید بر حمایت بیشتر از برنامه‌هایی معارفی

الهام غفاری از مجریان شبکه قرآن سیما دغدغه مشترک مسئولان و برنامه سازان سیما را برنامه‌های قرآنی و معارفی دانست و گفت: به نشست‌های متوالی برای آسیب شناسی برنامه‌هایی معارفی در سیما نیاز داریم.

فرضی دیگر مجری برنامه‌های معارفی نیز با اشاره به توجه به موضوع حضور بانوان در برنامه‌های معارفی و تاکید بر پوشش و نوع و رنگ لباس استفاده شده در این برنامه‌ها، گفت: رسالت اصلی ما در حوزه برنامه‌های معارفی در خصوص بانوان این است که بدانیم حد حضور آنان چیست؟

وی خواستار پوشش بیشتر برنامه‌های قرآنی بانوان در رسانه ملی شد و گفت: بانوان در عرصه‌های معارفی ما می‌درخشند اما مهجور هستند. بانوان کارشناس معارفی و قرآنی حرف‌هایی بسیاری برای گفتن دارند.

حسینی تهیه کننده برنامه مردان خدا شبکه ۴ نیز خواستار توجه بیشتر به برنامه‌هایی اندیشه دینی شد.

اکرمی‌ تهیه کننده برنامه اسرا نیز با اشاره به اینکه بحث‌هایی امور جاری دست و پای تهیه کنندگان را می‌گیرد، گفت: این باعث می‌شود که از اصل وظیفه خود غافل شویم. برای تولید برنامه‌هایی معارفی نیز باید یک روش تدوین شده و اجازه داده شود برنامه‌های به روال خود پیش برود.

رفعتی تهیه کننده برنامه «راه آرامش» شبکه دو مشاوره معارفی را مهم ارزیابی کرد و گفت: پژوهش‌هاییی که در اختیار برنامه ساز معارفی قرار می‌گیرند باید دارای امکان برنامه سازی تصویری داشته باشد.

محمد متین دیگر مجری برنامه‌هایی قرآن و معارف نیز گفت که موضوع مهدویت مهم ترین مساله است و باید بهترین ساعات در سیما به آن اختصاص داده شود.

مصطفی موسوی از مجریان برنامه‌هایی معارفی در شبکه قرآن نیز گفت: ظرفیت بزرگی در عتبات عالیات وجود دارد و بدون هیچ هزینه‌ای می‌توانیم میلیون‌های مخاطب را بنشانیم و حرفه خود را به آنها بزنیم. اما به طور جدی به این مساله توجه نشده است.

معارف را مسئله مردم کنیم

امیر مهرداد خسروی مجری برنامه‌هایی معارفی معارف را جزء ضرورت‌هایی هویتی هر انسان دانست و گفت: برنامه‌هایی معرافی باید معارف را موضع اصلی و مسئله زندگی مردم کنند.

وی تخصصی و حرفه‌ای تر شدن برنامه سازی در حوزه معارفی را ضروری دانست و گفت: تهیه کنندگان و برنامه سازان در این حوزه باید دانش لازم را داشته باشند.

ایجاد فرصت‌هایی مطالعاتی برای برنامه سازان این حوزه و رصد کردن نیازهای مردم و عملکرد رقبا از دیگر موارد مورد توجه این مجری برنامه‌هایی معارفی بود.

همه برای اعتلای برنامه‌های معارفی سهم دارند

مجید یراق بافان مجری برنامه معارفی گفت: برای رشد و تعالی قرآن و معارف شناخت، تعینن ، تبیین و ابلاغ سهم هر یک از مدیران ، برنامه سازان و حتی مخاطبان لازم است. حمایت‌هایی معنوی و مادی از برنامه سازان، اولویت بندی موضوعات، توجه به نیاز مخاطب، در اختیار قرار دادن نتایج بررسی‌های و نظر سنجی‌های برای اعتلای برنامه سازی از دیگر موضوعات مورد تاکید یراق بافان بود.

برنامه سازان معارفی باید درد دین داشته باشند

حسن سلطانی از مجریان برنامه‌هایی معارفی گفت: همه عوامل برنامه سازی حوزه معارف باید درد دین داشته باشند .

وی افزود: اگر حرف دین بزنیم و ان گونه که می‌گوییم عمل نکنیم حرف تاثیر خود را نخواهد داشت.

سلطانی برنامه ریزی لازم را برای برنامه‌هایی مناسبتی در زمان مناسب خواستار شد.

مرتضی جوادی مجری شبکه قرآن و معارف سیما نیز توجه به تئوریزه کردن دین و اهتمام به پژوهش را ضروری دانست.

آقا بیگی دیگر مجری برنامه معارفی نیز برنامه ریزی مناسب و موثر برای تولید برنامه‌هایی معارفی در اعیاد ایام و مناسبت‌هایی نظیر تولد چهارده معصوم (ع) را مورد توجه قرار داد.

مناجاتی تهیه کننده برنامه معرفت نیز اتاق فکر را نیاز مبرم هر تهیه کننده برای تولید برنامه کیفی دانست.