مهاجرت نخبگان

جامعه مرکب از نیروهای متعددی است که در فرآیند چیدمان قدرت نقش دارند و قدرت از درون جامعه‌ای حتی با شکاف‌های متقاطع چون ایران می‌تواند شکل گیرد و نخبگان در راستای تطبیق مطالبات شهروندان با رویکرد سیاستگذاری حکام نقش فزاینده‌ای در تعادل بخشی به این روند در مسیر تحقق دوسویه کسب انتفاع مردم و حاکمیت دارند و این مهم تنها در سایه بکارگیری آنان مقدور است.
کسانی چون میخلز، پاره تو، موسکا در زمینه گردش نخبگان و فواید آن تفسیر داشته‌اند. هرچند در کشور جهان سومی چون ایران که ارادت بر مهارت استوار است این مقوله چندان محلی از اعراب نداشته و تنها به صورت سمبلیک در بزنگاه سیاسی چون انتخابات و… به گفتمانی ناپایدار بدل می‌شود که به منظور جذب آرا است و عملاً کارکرد معنی‌داری برای تحصیل‌کردگان و نخبگان ندارد و این امر موجب عدم امید به بهبود اوضاع و خروج بیشتر نخبگان می‌گردد. لذا با تعابیر مشمول زمان نمی‌توان از بازدارندگی کیفی و کمی خروج نخبگان استفاده کرد.
به طور مثال در کشورهای شمال از نخبگان با امکاناتی ممتاز و خاص در جایگاه‌های اجتماعی استفاده می‌شود و بکارگیری آنان مورد تایید مردم است؛ حال آنکه در ایران حتی فرایند اشتغال نخبگان اساسا امکان پذیر به سهل نیست و در صورت اشتغال در مناصب عادی و سطوح پایین استفاده می‌شوند که از تغیرات ساختاری مبتنی بر چیدمان جدید جلوگیری شود و جایگاه تاثیرگذار به نخبگان واگذار نگردد و چنانچه بگوییم در ادارات رویکرد سنتی مدیریت بر فناوری روز رجحان دارد چندان بیراه نگفته‌ایم.
اینجاست که چرایی مهاجرت نخبگان که در آینده زندگی می‌کنند از کشوری در ماضی به مستقبل مفهوم می‌شود. بطور مثال از دو دهه پیش رسانه‌ها و پژوهشگران صاحب نظر در خصوص مشکل آب، جنگ جهانی آب و لزوم کمبود آب قلم فرسایی کرده و سمینارهای فراوانی برگزار شده ولی از دید عملکرد حاکمیت تنها شاهد خشکی زاینده رود، دریاچه ارومیه و... هستیم و به غیر از وعده‌های مشمول زمان بازتابی در سپهر سیاسی برای رفع این معضلات دیده نمی‌شود و تنها به قناعت بیشتر توصیه می‌گردد و می‌بینیم با مشکلات بسیاری در عرصه داخلی چه صنعت و زراعت وآب شرب مواجه‌ایم و حتی دولت‌ها یکی پس از دیگری حتی از مدیریت و نگهداری آب‌های ناشی از بارش‌های فصلی عاجزند و این آب‌ها سیل می‌شوند نه ذخیره؛ علت چیست؟ اشکال در بکارگیری سالخوردگانی بر مسند اجرایی است که نوبت به جوانان نخبه نخواهد رسید؛ حال چگونه انتظار داریم جامعه پویا باشد؟