جایگاه ایران در رقابت جهانی تولید واکسن کرونا

ساخت واکسن کرونا، بی شک این روزها مهمترین مساله علمی دنیا است. فراگیری ویروس «کووید-۱۹»، مرگ و میر ناشی از آن، و اختلالی که در زندگی اجتماعی و اقتصادی مردم کشورهای مختلف جهان بوجود آمده، این موضوع را برای ادامه بقای انسانها حیاتی ساخته است.
به گزارش «مردم سالاری آنلاین»، از آغاز شیوع این ویروس در چین، تلاش برای دستیابی به واکسن این ویروس، مورد توجه دانشمندان کشورهای مختلف قرار گرفته و خبرهایی از آن به گوش می رسد اما هنوز این واکسن به طور قطع ساخته نشده ، چه برسد به اینکه به تولید انبوه برسد.
در ایران نیز در دو ماه گذشته تلاش برای تولید این واکسن آغاز شده است و حسن روحانی دوشنبه رسما اعلام کرد: امروز فعالیت در حوزه درمان و کشف واکسن کرونا یک رقابت جهانی است و همه کشورها در حال فعالیت در این زمینه هستند؛ ایران نیز در این رقابت حضور دارد. امروز مراکزی در کشور، درحال کار روی درمان و ساخت واکسن کرونا هستند.
به گزارش مردم سالاری، سازمان جهانی بهداشت چندی پیش گزارش داد که محققان سراسر جهان در تلاش برای تولید واکسن ویروس جدید کرونا تاکنون توانسته‌اند ۷۰ کاندیدا را برای این منظور شناسایی کنند. از بین این ۷۰ مورد تنها سه واکسن به مرحله آزمایشات بالینی رسیده و ایمنی و کارآیی آن‌ها روی بدن انسان در دست بررسی است.
سه واکسن پیشرو کرونا متعلق به کدام کشورها است
آزمایشات بالینی معمولا شامل چندین مرحله هستند که در هر مرحله تعداد افرادی که واکسن روی آن‌ها آزمایش می‌شود، افزایش می‌یابد. مهمترین واکسن در دست آزمایش ، توسط موسسه CanSino Biological واقع در چین با همکاری انستیتوی بیوتکنولوژی  CanCinoساخته شده است. این دو موسسه توانسته‌اند واکسن مشترک خود را به مرحله دوم از آزمایشات بالینی برسانند. این واکسن از وکتور ویروسی بدون تکرار به عنوان پلتفرم همانند واکسن‌های بیماری غیر کرونا مانند ابولا که بر روی «آدنوویروس‌های نوع ۵» (Adenovirus Type 5) متمرکز هستند، استفاده می‌کند.
واکسن دیگری که به اولین مرحله از آزمایشات بالینی رسیده است، توسط شرکت بیوتکنولوژی آمریکایی مدرنا (Moderna) و موسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی (NIAID) توسعه داده شده است. این نانوذرات لیپیدی (LNP) واکسن کاندیدای ام آر.ان.ای را در یک محفظه قرار می‌دهند و از یک بستر آر.ان.ای استفاده می‌کنند. در این روش، اطلاعات ژنتیکی ویروس از دی.ان.ای برای ساختن پروتئین رمزگذاری می‌شود. ام آر.ان.ای یا پیام‌دهنده آر.ان.ای، به عنوان واسطه‌ای بین اطلاعات ژنتیکی موجود در دی.ان.ای و توالی اسید آمینه پروتئین‌ها عمل می‌کند که به سلول‌ها دستور می‌دهد پروتئین‌هایی را که با ویروس‌ها مبارزه می‌کنند، تولید کنند.
سومین مورد هم متعلق به موسسه آمریکایی Invono Pharmaceuticals است که به اولین مرحله از آزمایشات بالینی رسیده است.تلاش های ایران احتمالا جزو 67 مورد واکسنی است که هنوز به این مرحله نرسیده است.
مهمترین خبری که درباره تلاش های ایران برای درمان کرونا منتشر شده ، مصاحبه ای است که دو هفته قبل، دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام داد. وی با تاکید بر اینکه این روزها بازار ادعاها درباره درمان مبتلایان به ویروس کرونا داغ است، گفت: ۳ روش درمانی پلاسما، سلول‌های NK و سلول‌های بنیادی در ایران و در دنیا در فاز کارآزمایی‌های بالینی است ضمن آنکه مطالعات برای تولید واکسن نیز در دستور کار محققان ایرانی قرار دارد.
واکسن کرونا کی به تولید انبوه می رسد؟
دانشمندان می گویند در صورتی که تمام آزمایشات این واکسن‌ها موفقیت‌آمیز باشد، حداقل بین ۱۲ تا ۱۸ ماه برای تایید آن‌ها به‌منظور تولید انبوه زمان لازم است.
مهمترین سرمایه گذاری که برای تولید این واکسن کوشش می کند، بیل گیتس میلیونر معروف آمریکایی و بنیان‌گذار کمپانی مایکروسافت است که اعلام کرده که در حال سرمایه‌گذاری بر روی ساخت کارخانه واکسن ویروس کرونا برای هفت شرکتی که کاندیدای ساخت واکسن کرونا شده‌اند است. او در مصاحبه ای با شبکه خبری «سی . ان . ان» گفت: نباید انتظار بالایی داشت، تصور نمی‌کنم حتی تا پایان سال جاری میلادی به این مهم دست یافت، حداقل دو سال زمان لازم است.
گیتس تاکید کرد: برای تولید و ساخت انبوه ویروس کرونا نیاز به صدها مطالعه و تلاش‌های مختلف است، نمی‌توان برای ساخت آن چارچوب زمانی تعیین کرد. باید در ساخت این واکسن از ایمن و موثر بودن برای تزریق به افراد کاملا مطمئن بود و به نظر من حتی تا پایان سال جاری میلادی این مهم را بعید می‌دانم و تصور می‌کنم حداقل تا دوسال این موضوع زمان ببرد.