داستان «برادران ليلا» تمام نمي‌شود!

گروه فرهنگي - محمدحسين روانبخش: اگر در روزگاري نه چندان دور يکي از مهمترين سرگرمي‌هاي فرهنگي مردم در نوروز، سينما بود و بسياري منتظر بر پرده آمدن فيلم‌هاي جديدي بودند که در جشنواره فيلم فجر درخشيده بودند و اکران نوروزي براي فيلم‌ها يک امتياز محسوب مي‌شد اما در سال نو امسال اين اتفاق به گونه اي ديگر افتاد. در روزهاي نوروز امسال انتشار نسخه «برادران ليلا» در فضاي مجازي در حالي که اين فيلم در ايران پروانه نمايش نداشت و توقيف شده بود، بزرگترين اتفاق فرهنگي نوروز امسال شد. البته نسخه غيرقانوني اين فيلم در هفته‌هاي پيش از نوروز منتشر شده بود اما گويا ايام تعطيلات نوروزي و انتشار مطالب و تحليل‌هاي مختلف در اين ايام باعث توجه بيش از حد انتظار مردم به اين فيلم شد و بنا به روايت‌هايي بيش از 40 ميليون نفر اين فيلم را در ايران ديدند!
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،در روز اول فروردين سعيد روستايي کارگردان «برادران ليلا» از ترند اول توئيتر فارسي شدن اين فيلم خبر داد. او پستي را در استوري اينستاگرامش بازنشر کرد که در بخشي از آن چنين نوشته شده بود: «طي چند روز گذشته با انتشار نسخه آنلاين فيلم سينمايي توقيفي «برادران ليلا» ساخته سعيد روستايي در فرانسه، اين فيلم به سرعت در کانال‌هاي تلگرامي و شبکه‌هاي ماهواره‌اي فارسي‌زبان منتشر شد و مورد توجه مخاطبان قرار گرفت. تازه‌ترين ساخته سعيد روستايي شب گذشته ترند اصلي توئيتر فارسي شد.»
اين توجه بيش از اينکه به علت اعلام توقيف اين فيلم باشد، محصول تحليل‌هاي سياسي اين فيلم بود، تحليل‌هايي که باعث شد اين فيلم هم شامل مواردي شود که دو قطب روياروي جامعه ايران، دو نظر کاملا متضاد درباره آن داشته باشند؛ اکثريتي آن را نمونه يک فيلم خوش ساخت بدانند که همگام با وضعيت جامعه حرکت کرده، تغييرات اجتماعي را نشان داده و آينده پيش رو را پيش بيني کرده است. در مقابل، عده اي آن را فيلمي ضد خانواده، هنجارشکن، سياه نما و با ساختاري نامعقول دانستند. حاشيه‌هاي اين فيلم البته نه ماهي قبلتر شروع شده بود: 4 خرداد ماه امسال، فيلم  «برادران ليلا» ساخته سعيد روستايي در بخش مسابقه اصلي جشنواره کن با برگزاري مراسم فرش قرمز،رونمايي شد. سعيد روستايي در نشست خبري فيلمش در کن در پاسخ به پرسشي درباره شخصيت‌هاي مرد و زن در فيلم‌هايش توضيح داده بود: اين طور نبوده که در فيلم‌هايم همه مردها بيکار و يا معتاد باشند اما اين که هميشه يک زن پيشرو وجود دارد که آينده نگر و باهوش‌تر است و بيشتر مي‌بيند، شايد از زندگي شخصي من مي‌آيد؛ چرا که خواهر بزرگتري به نام ليلا دارم که من را بزرگ کرده و او کمک کرده که من درس بخوانم، کار کنم و به اينجا برسم. او هميشه پيشرو و آينده و نگر بوده و نقش مهمي در زندگي من داشته است.
و سرانجام هيات داوران فدراسيون بين‌المللي منتقدان (فيپرشي) در کن جايزه بهترين فيلم بخش رقابتي اصلي را به فيلم «برادران ليلا» ساخته سعيد روستايي اعطا کرد.
اما در پي برخي اتفاقات و حواشي حضور بازيگران فيلم «برادران ليلا» در جشنواره کن، اين فيلم به يکي از فيلم‌هاي خبرساز در آن مقطع تبديل شد و سرانجام 30 خرداد ماه سازمان سينمايي اعلام کرد که پروانه نمايش فيلم سينمايي «برادران ليلا» به دليل تخلفات و سرپيچي از مقررات از سوي تهيه‌کننده و کارگردان آن، صادر نمي‌شود.
در اطلاعيه سازمان سينمايي آمده بود : «فيلم برادران ليلا  به تاسي از اصل»قانون گرايي، استانداردسازي و عدالت محوري»و به دليل تخلفات آگاهانه و رفتار مغاير با قوانين و مقرراتي چون: شرکت در جشنواره‌هاي خارجي (کن) بدون عبور از مجراي قانوني و اخذ پروانه نمايش، سرپيچي از مقررات و اصرار بر ارائه نسخه اصلاح نشده برغم تعهدات صورت گرفته و استمرار بر تخلف و مداومت بر آن حتي بعد از جشنواره کن و شرکت در جشنواره مونيخ و در نهايت اعلام رسمي کارگردان محترم مبني بر عدم پذيرش اصلاح فيلم، اين فيلم تا اطلاع ثانوي و تا رفع موانع ايجاد شده، صلاحيت اخذ پروانه نمايش را نخواهد داشت.»
با اين حال در ايام نوروز و در تحليل‌هاي مختلفي که از اين فيلم شد، کمتر کسي از آن ماجرا ياد کرد و تحليل‌ها همه به تحليل نمادين فيلم يا تفسير صحنه‌هاي مختلف اين فيلم اختصاص داشت. طيف اصولگرا بيشتر بر چک زدن دختر فيلم در گوش پدرش و همچنين صحنه‌هاي نامطلوبي مثل ادرار کردن پدر در سينک دستشويي دست گذاشته بود و در سمت مقابل، ليلا نمادي ديگر از اتفاقاتي بود که از شهريور 1401 در ايران شکل گرفت و با شعار «زن، زندگي، آزادي» شناخته مي‌شود.
نکته ديگر اينکه اگرچه در آستانه نوروز جواد نوروزبيگي تهيه کننده فيلم «برادران ليلا» گفت: پخش فيلم  «برادران ليلا» عملي غير قانوني و غير اخلاقي  است ولي اگر مخاطب سينماي ايران اين فيلم را در پخش غير قانوني ديده است؛ بعد از اکران يا پخش از پلتفرم به صورت ميني‌سريال مجدد ببيند، با اين حال برخي افراد اين اتهام را به دست اندرکاران فيلم زدند که خودشان نسخه اين فيلم را منتشر کرده اند. اين موضوع و همچنين موضوعات مطرح شده در مصاحبه‌هاي مسئولان سينمايي باعث شد که روز گذشته تهيه‌کننده فيلم «برادران ليلا» با اعلام اينکه شوراي پروانه ساخت دولت گذشته فهرستي رسمي براي اصلاحات فيلمنامه به سازندگان فيلم ابلاغ نکرده بود، از مديران سينمايي درخواست کرد که با توجه به پخش نسخه قاچاق فيلم، اجازه پخش «برادران ليلا» در سينماها و پلتفرم‌ها داده شود.
پيش از اين روح‌الله سهرابي مديرکل اداره نظارت بر نمايش سازمان سينمايي با اشاره به اينکه «فيلمنامه «برادران ليلا» در شوراي پروانه ساخت دولت قبل بررسي شده» گفته بود: عدم تمکين صاحبان فيلم به انجام اصلاحات پيش از حضور در جشنواره کن و اکران عمومي فيلم در خارج از کشور پيش از اخذ مجوزهاي لازم و مخالفت وزير  فرهنگ و ارشاد اسلامي براي اکران فيلمي که علاوه بر مضمون و محتواي تلخ و نااميدکننده، کار خود را با قانون‌شکني شروع کرده بود، از جمله دلايلي بود که موجب لاينحل باقي ماندن مسئله و مشکل اين فيلم شد.پس از انتشار صحبت‌هاي روح‌الله سهرابي، جواد نوروزبيگي  تهيه‌کننده «برادران ليلا»  با يادآوري مصاحبه بهمن‌ماه سال گذشته خود با ايسنا گفت:‌ ليست منتشر شده از شوراي پروانه ساخت (دولت قبل) به هيچ وجه جهت اصلاح فيلمنامه به سازندگان فيلم اعلام نشده بود و درواقع پس از تاييد و تشويق «حضوري» از بابت چنين فيلمنامه‌اي، پروانه‌ي ساخت را صادر کردند.
نوروزبيگي ادامه داد: جدا از اين موضوع، به مدت يک سال است که براي رسيدن به فهرست اصلاحات شوراي پروانه نمايش دوندگي مي‌کنيم ولي فقط محاکمه مي‌شويم. اين در حالي است که نسخه‌ي اصلاح شده‌ي فيلم که براي گرفتن مجوز اکران به سازمان سينمايي ارائه شده، ضمن رعايت اصلاحات قبل از حضور در جشنواره کن، شامل اصلاحات ديگري هم مي‌شود که فقط آن‌ها را شنيده بوديم و به صورت رسمي اعلام نشده بودند.
وي اظهار کرد: آيا نبايد اينطور فکر کنيم که اين نوع برخورد با تهيه‌کنندگان فيلم (نوروزبيگي و روستايي) تنبيه آن‌ها بوده و نه اصلاح فيلم؟ وگرنه تاکنون با اين همه پيگيري از جانب ما و حتي پخش‌کننده فيلم (جمال ساداتيان) و واسطه‌ها، حداقل مي‌بايست با تعهد و ضمانت، فهرست اصلاحات را به ما مي‌دادند. جاي سوال است که هدف از ارايه يک ليست کلي‌گو از شوراي پروانه ساخت دولت قبل که به ما هم اعلام نشده، چه بود؟ چون تاکنون روال معمول اين بوده که از کارگردان و تهيه‌کننده تعهد مي‌گرفتند تا اصلاحات شوراي پروانه ساخت رعايت شود که در اين رابطه نه ليست را به رويت ما رساندند و نه حضوري اين مطالب را تشريح کردند.
تهيه‌کننده «برادران ليلا» اضافه کرد: درحال حاضر که نسخه قاچاق فيلم پخش شده، ‌ضرر هنگفت مالي به سرمايه‌گذار فيلم وارد شده است. آيا مسئولان سينمايي خود را مکلف مي‌دانند که پاسخگوي فرار سرمايه‌گذاران از سينما باشند؟ البته به نظر مي‌رسد که سازمان سينمايي مسئوليت خود را نسبت به اين فيلم به جايگاه بالاسري واگذار کرده چرا که آقاي سهرابي در صحبت‌هاي قبلي خود به صراحت اشاره کرده بود که نظر شوراي پروانه نمايش را براي وزير ارشاد فرستاده‌اند تا براي اکران کسب اجازه کنند.
وي تاکيد کرد:‌ ما تمام تلاش خود را انجام داديم تا فيلم اکران شود ولي متاسفانه دائم به سدي محکمي خورديم و آنچه حاصل شد، پخش و ديده شدن نسخه‌ي قاچاق فيلم بود که متاسفانه حتي هيچ مسئول و خانواده مسئولي که نسخه قاچاق را ديدند و بعضا موضع هم گرفتند، اجازه نگرفتند و حق‌الناس به گردن آن‌هاست؛ بخصوص دو مجري تلويزيون که در جوار حرمين مقدسي فعل حرام انجام دادند، به قاچاقچيان فيلم کمک کرده و عدم رعايت قانون ‌و شرع را کردند و بدترين اتهامات را به کارگردان فيلم نسبت دادند. آن‌ها چطور به خود اجازه دادند اين‌ چنين سخن بگويند که عملکرد خودشان بدتر از آن است که مي‌گويند. اين‌ها در حالي است که چند ماه قبل فيش حقوقي غيرمرسوم مسئول دفتر يکي از اعضاي شوراي شهر تهران با عکس‌العمل سريع مسئولان روبرو شد ولي به نظر مي‌رسد سينما جايگاهي ندارد که تمام اين اتفاق‌ها براي فيلم «برادران ليلا» با واکنشي مواجه شود.
نوروزبيگي در پايان با بيان اينکه «با مردمي که فيلم را ديدند مشکلي نداريم و حتما در زمان اکران يا نمايش در پلتفرم جبران خواهند کرد» گفت: با تمام اين اتفاق‌ها، همين الان هم دير نشده و درخواست مي‌کنم که مسئولان سازمان سينمايي اجازه پخش فيلم «برادران ليلا» را چه در اکران و چه در پلتفرم بدهند، چون حتما با فروش خيره‌کننده‌ي آن مواجه خواهند شد که اين، هم براي سينماداران خوب است و هم بخشي از ضرر سرمايه‌گذار فيلم را جبران مي‌کند.