هاشمی۲۰۱۳ چطور خواهد بود؟

به گزارش انتخاب به نقل از هفته‌نامه متن او ۷۸ ساله است و طبق قانون انتخابات ریاست‌جمهوری که جدیدا اصلاحیاتی هم داشته است، هنوز می‌تواند نامزد ریاست‌جمهوری شود. با این حال تا همین چند وقت قبل، به صراحت اعلام کرده بود قصد ورود به انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم به عنوان نامزد را ندارد. اما اینک زمزمه‌هایی دال بر تمایل او برای نامزدی است، ولو اینکه همسرش، عفت مرعشی تاکید کند: «هاشمی نامزد نمی‌شود». تصمیم نهایی هاشمی چیست؟ می‌آید یا نمی‌آید؟
او مرد دقیقه ۹۰ است؟
آخرین اظهارات آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی درباره انتخابات، مربوط به اواخر بهمن است که در گفت‌وگو با یکی از سایت‌های خبری، درباره انتخابات ریاست‌جمهوری آتی، تاکید کرد: «من بنا ندارم بیایم.»
رئیس مجمع تشخیص مصلت نظام حتی وقتی از او سوال شد: «به عنوان حامی یکی از نامزدها چطور؟» و اینکه آیا از نامزدی حمایت خواهد کرد، گفت: «وقتی کارزار انتخاباتی روشن شود و اگر ببینم آن کسی را که می‌پسندم و فکر می‌کنم به اهداف انقلاب بهتر می‌تواند خدمت کند، از او حمایت می‌کنم.»
اما حتی این سخنان صریح نیز مانع از آن نشده که درصد احتمالی برای نامزدی رئیس دولت‌های سازندگی در نظر گرفته نشود. آنچه باعث تقویت این حالت شد، جمله‌ای از آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی بود که در دیدار با تعدادی از اهالی رسانه بیان کرد. وی گفته بود: «فعلا قصد نامزدی ندارم، ولی اگر فکر کنم که تنها کسی هستم که می‌تواند وضعیت را درست کند، قطعا تردید نمی‌کنم.»
این سخن هاشمی‌رفسنجانی که کاملا متفاوت با مواضع قبلی‌اش بود، باعث شد این گمانه قوت یابد که وی قصد آمدن دارد. این جمله آن‌قدر قوت داشت که بتواند خط بطلانی بر تمام احتمالات قبلی که دال بر نامزد نشدن هاشمی داشت، بکشد. در واقع، نه قبل از اینکه هاشمی چنین سخنی بگوید همه مطمئن بودند که هاشمی نمی‌آید و نه حالا!
از چند ماه قبل، برای انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم، فهرستی غیررسمی از نامزدهای بالقوه شکل گرفت و در بین آنها، نام رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز، به چشم می‌خورد. تاکنون قطعی بودن نامزدی تعدادی از این افراد، از جمله محمدرضا عارف، محمد شریعتمدای و حجت‌الاسلام حسن روحانی قطعی شده است، اما درباره هاشمی این‌گونه نبوده است، چراکه وی بارها و به دفعات تکرار کرده که قصد اعلام نامزدی ندارد و بین افرادی هم که تاکنون به عنوان داوطلب انتخابات ریاست‌جمهوری مطرح شده‌اند، گزینه‌ای را نمی‌یابد که بخواهد از آن حمایت کند.
با وجود این، بین فعالان سیاسی اعم از چپ و راست، تحلیل‌های متفاوتی در این باره وجود داشته است. مثلا محمدرضا باهنر، دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین، از جمله افرادی است که از ماه‌ها قبل بر این باور بوده است که هاشمی هرگز نمی‌آید. وی با بیان اینکه «سوال ما این است که کسی که سنش از ۷۵ سال گذشته آیا می‌تواند رئیس‌جمهور فعالی باشد یا خیر»؛ گفته بود: «سن ۷۵ سال به بالا می‌تواند مشاور خوبی باشد. آقای هاشمی نیز چند بار اعلام کرده که نامزد نخواهد شد و اگر کسی می‌خواهد غصه آقای هاشمی را بخورد، باید بگویم مطمئنم که هاشمی نامزد نمی‌شود!»
اما در میان اصولگرایان، برخی هم بر این باورند که آمدن یا نیامدن هاشمی هنوز مشخص نیست و تلویحا به این نکته اشاره دارند که نباید براساس سخنان فعلی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، نتیجه‌گیری کرد که هاشمی می‌آید یا نمی‌آید. به عنوان نمونه، حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنوری، جانشین نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران در این گروه جای می‌گیرد. وی در گفت‌وگویی که با یکی از سایت‌ها داشت، در پاسخ به این سوال که تحلیل شما از عملکرد انتخاباتی هاشمی‌رفسنجانی چیست و آیا آقای هاشمی‌رفسنجانی خود به عنوان نامزد طرح دولت وحدت ملی، به عرصه انتخابات ورود پیدا می کند یا خیر، عنوان کرد: «نوع رفتار آقای هاشمی و رایزنی‌های اطرافیان ایشان که بدون اطلاع آقای هاشمی هم نیست، حاکی از این است که آقای هاشمی یکی از این دو موضع را در انتخابات اتخاذ می‌کند. ۱. اگر احساس کنند وضعیت مناسب است خودشان به این عرصه ورود پیدا می‌کنند. ۲. اگر چنین شرایط مطلوبی برای ایشان فراهم نشود، از نامزد موردنظر خودشان حمایت خواهند کرد.»
وی همچنین با تاکید بر اینکه «آقای هاشمی تصمیم‌گیری در این مورد را به دقیقه ۹۰ موکول می‌کند»، در توجیه این تحلیلش افزود: «زیرا اگر اکنون نفی یا اثبات ورود وی به عرصه رقابت‌های انتخاباتی معلوم شود، طبیعتا تاثیرگذاری او در فضای عمومی و رسانه‌ها کم خواهد شد.» ذوالنوری در عین حال با بیان اینکه «هنوز به طور قطعی نمی‌توان در مورد انتخاب آقای هاشمی حرف زد»، گفت: «آقای هاشمی برای انتخاب قطعی خود نیاز به دو مولفه دارد، تا توان تصمیم‌گیری در خصوص «آمدن یا نیامدن» را داشته باشد. محور اول: نامزد اصلاح‌طلبان چه کسی باشد، چون آقای هاشمی قطعا آرای جریان اصولگرایی را نخواهد داشت و چشم به آرای خاکستری دارد. با این حال، اگر اصلاح‌طلبان با نامزد مطرحی به انتخابات بیایند، ایشان نامزد نخواهد شد.» وی در ادامه با بیان اینکه محور دوم «وضعیت جبهه اصولگرایان» است، گفت: آقای هاشمی تا حریفان خود را در انتخابات نشناسد، پا به این عرصه نخواهد گذاشت.
ذوالنوری اگرچه در ادامه تحلیلش درباره رفتار انتخاباتی هاشمی، گفت که هاشمی از اقبال عمومی برخوردار نیست و نمی‌تواند رقیب اصولگرایان باشد، اما خبری که سایت مشرق اوایل هفته گذشته منتشر کرد، خلاف این دیدگاه، نشان داده می‌شود. این سایت از احساس خطر بخشی از جریان اصولگرایان و هم‌قسم شدن برای اجماع درصورت ورود هاشمی خبر داد و نوشت: برخی جریان‌های مختلف اصولگرایی هم‌پیمان شده‌اند، در صورتی که هاشمی‌رفسنجانی نامزد شود، همه روی نامزدی واحد اجماع خواهند کرد تا شانس پیروزی هاشمی به حداقل برسد.
این در حالی است که بخش عمده‌ای از اصلاح‌طلبان نیز به ظرفیت‌های نامزدی هاشمی می‌اندیشند؛ از جمله رسول منتجب‌نیا، قائم مقام حزب اعتماد ملی که از اصلاح‌طلبان خواسته در انتخابات خرداد ۹۲، پشت سر هاشمی‌رفسنجانی قرار بگیرند. منتجب‌نیا با بیان اینکه «هاشمی اگر نامزد انتخابات شود ایثار کرده» افزود: حاضر است خودش پادویی کند ولی هاشمی بیاید و اصلاح‌طلبان با محوریت او، منسجم باشند.
در همین حال، محمدرضا عارف نامزد منسوب به طیف اصلاح‌طلبان نیز در تازه‌‌ترین اظهارات انتخاباتی خود، تاکید کرده در صورت نامزدی سیدمحمد خاتمی یا هاشمی‌رفسنجانی از حضور در انتخابات انصراف نخواهد داد و به نفع هیچ‌کس کنار نمی‌رود.
اگر این گفته هاشمی را: «هیچ وقت نه خسته شدم و نه ترسیدم»، در قالب الگوهای رفتاری وی در سه دهه گذشته مورد سنجش قرار دهیم، قطعا به این نتیجه می‌رسیم که در هر حالتی، در حال ارزیابی فضا است و به همین دلیل اصلا بعید نیست که در آینده‌ای نه چندان دور، خبر اعلام نامزدی او را بشنویم، حتی اگر همسر او در حاشیه مراسم ختمی به خبرنگاری گفته باشد: «حاج‌آقا هاشمی‌رفسنجانی نامزد نمی‌شود و اگر نامزدی مورد تاییدشان باشد حمایت می‌کند.»
عفت مرعشی البته پاسخ صریحی به اینکه نامزد مورد تایید هاشمی کیست، نداد و تنها به گفتن این جمله اکتفا کرد: «در حال حاضر هزار نامزد وجود دارد.»