تنفس برای جدیت در مذاکرات سخت

گروه دیپلماسی- علی ودایع: دور چهارم مذاکرات تهران و واشنگتن به تعویق افتاده است. طرف عمانی گفته که دلایل « لجستیکی و فنی» منجر به این تصمیم شده است.همزمان ، نشست مشترک ایران و تروئیکای اروپایی هم به تعویق افتاده است. خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از یک مقام ارشد ایرانی گفته زمان جدید این مذاکرات به «رویکرد آمریکا» بستگی خواهد داشت.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،«سید عباس عراقچی» وزیرامورخارجه ایران در پیامی در شبکه ایکس نوشت: ما به همراه طرف‌های عمانی و آمریکایی، تصمیم گرفتیم دور چهارم مذاکرات را به دلایل تدارکاتی و فنی به تعویق بیندازیم.از طرف ایران، هیچ تغییری در عزم ما برای دستیابی به یک راه‌حل مذاکراتی ایجاد نشده است.در واقع، ما بیش از هر زمان دیگری مصمم به دستیابی به یک توافق عادلانه و متوازن هستیم: توافقی که پایان تحریم‌ها را تضمین و در خصوص اینکه برنامه هسته‌ای ایران برای همیشه صلح‌آمیز خواهد ماند اعتمادسازی کند، ضمن آنکه تضمین شود حقوق ایران به طور کامل رعایت خواهد شد.»
«اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به اعلام این موضوع از سوی وزیر امور خارجه عمان، تصریح کرد تعویق گفت‌وگوها بنا به پیشنهاد وزیر امور خارجه عمان بوده و در مورد تاریخ احتمالی بعدی، متعاقبا اطلاع‌رسانی خواهد شد.
سماجت ترامپ روی فشار حداکثری علیه ایران
در طرف مقابل، «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا برغم آنکه بارها خواستار مذاکره مستقیم میان تهران - واشنگتن شده است، بار دیگر ادعاهای خود علیه جمهوری اسلامی ایران را تکرار و بر سیاست فشار حداکثری خود تاکید کرد.
رئیس جمهوری آمریکا در سخنانی در مراسم روز ملی دعا در کاخ سفید با اشاره به تحریم‌های اخیر وزارت خزانه‌داری آمریکا علیه بخش‌های نفت و پتروشیمی ایران، در ادامه تهدیدهای خود و عصبانیت واشنگتن از فروش نفت ایران به رغم تحریم‌های یکجانبه آن، کشورهای جهان را تهدید کرد: من دیشب تحریم‌هایی علیه ایران اعمال کردم .«هر کسی که از ایران نفت بخرد، اجازه تجارت با آمریکا را نخواهد داشت.»
رئیس جمهوری آمریکا سپس با تکرار ادعاهای پیشین خود، مدعی کمک ایران به حماس شد و گفت: «زمانی که من رئیس جمهور بودم ایران پولی نداشت که به حماس یا به حزب‌الله بدهد. آنها پولی برای انجام این اقدامات نداشتند.اگر ایران منابع مالی در اختیار حماس قرار نمی‌داد حمله هفتم اکتبر به اسرائیل هرگز اتفاق نمی‌افتاد. آنها پولی نداشتند به حماس و حزب‌الله بدهند.ایران در وضعیت بسیار دشواری قرار داشت».
رئیس جمهوری آمریکا پس از پایان این سخنرانی، در شبکه اجتماعی خود موسوم به تروث سوشال با تکرار تهدیدهای خود و تاکید بر سیاست فشار حداکثری نوشت: «تمام خریدهای نفت یا محصولات پتروشیمی ایران باید همین حالا متوقف شود! هر کشور یا شخصی که هر مقدار نفت یا محصولات پتروشیمی از ایران خریداری کند، بلافاصله مشمول تحریم‌های ثانویه آمریکا خواهد شد. آنها اجازه نخواهند داشت به هیچ وجه، شکل یا صورتی با آمریکا تجارت کنند.»
انتقاد تند تهران از رویکرد تحریمی
واشنگتن از یک طرف خواهان مذاکره با تهران است و از طرف دیگر بر لزوم اعمال فشار حداکثری تاکید می‌کند ؛ وضعیتی که ظاهرا مذاکرات را با چالش مواجه کرده است. تهران برای رسیدن به توافق جدیت دارد اما مذاکرات سخت و فنی بین طرفین «فعلا» به شکل غیرمستقیم دنبال شده است.
وزارت امور خارجه در این بیانیه درخصوص اصرار آمریکا بر ادامه و تشدید تحریم‌های غیرقانونی اعلام کرده است: متعاقب نامه رییس‌جمهور آمریکا به رهبر معظم انقلاب اسلامی و اعلام آمادگی برای انتخاب مسیر دیپلماسی جهت حل بحران غیرضروری و تصنعی ایجادشده بر سر برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، جمهوری اسلامی ایران با رویکردی مبتنی بر حسن نیت و به پشتوانه اقتدار و اعتماد ملی، وارد گفتگوی غیرمستقیم با آمریکا شد.
این بیانیه می‌افزاید: طی سه دور گفتگوی صورت گرفته، مذاکره‌کنندگان جمهوری اسلامی ایران بر اساس چارچوبی مشخصی که مبتنی بر رویکردهای اصولی ایران وفق حقوق بین‌الملل در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و خاتمه تحریم‌های ظالمانه است، مواضع و مطالبات بحق ملت ایران را تبیین و با جدیت برای نیل به تفاهمی عادلانه، معقول و پایدار تلاش کرده است. در این بیانیه اضافه شده است: جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر تعهد به مسیر دیپلماسی و اعلام آمادگی برای ادامه مذاکرات، به‌ هیچ‌ عنوان رویکردهای مبتنی بر تهدید و فشار که همگی بر خلاف اصول منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل بوده و با هدف ضربه‌زدن به منافع ملی ایران و تضییع حقوق انسانی هموطنان ایرانی طراحی شده است را برنمی‌تابد؛ در همین جهت، ادامه تحریم‌های غیرقانونی و فشار بر شرکای تجاری و اقتصادی ایران را به‌ شدت محکوم کرده و آن را نشانه دیگری از محق‌بودن ملت ایران برای بدگمانی و سوء‌ظن عمیق نسبت به جدیت آمریکا در مسیر دیپلماسی می‌داند.
در پایان بیانیه وزارت امور خارجه تاکید شده است: ادامه این رفتارهای غیر قانونی هیچ تغییری در مواضع منطقی، مشروع و مبتنی بر حقوق بین‌الملل ایران ایجاد نخواهد کرد. بدون تردید آزمودن دوباره شیوه‌ها و شگردهای ناموفق، نتیجه‌ای جز تکرار همان ناکامی‌های پرهزینه قبلی نخواهد داشت.
یک چارچوب زمانی
برآورد مواضع تهران و واشنگتن نشان می‌دهد که طرفین مشغول محک زدن طرف مقابل هستند ؛ تعویق مذاکرات هم نه به معنی بن بست که به منظور تنفس برای جدیت در مذاکرات سخت بوده است. نشریه وال استریت ژورنال به نقل از منابع خود خبر داده است که مذاکرات احتمالا به روز ۷ مه موکول شده است. هشت منبع مطلع درباره این مذاکرات به رویترز گفته‌اند اکنون این گفت‌وگوها بر پایه کسب امتیازات کلیدی متمرکز شده، مانع دستیابی ایران به بمب هسته‌ای می‌شود.البته ایران اعلام کرده ماهیت برنامه هسته‌ای آن صرفا صلح‌آمیز است و تولید و به‌کارگیری تسلیحات اتمی جایی در برنامه دفاعی آن ندارد.گفته شده که چارچوب اولیه مورد بحث، هسته اصلی «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) سال ۲۰۱۵ را حفظ کرده که ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود از آن خارج شد.
طبق ادعای این منابع مطلع، توافق احتمالی تفاوت چشمگیری با توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ نخواهد داشت اما مدت آن به ۲۵ سال تمدید می‌شود، سازوکارهای نظارتی تشدید می‌شود و مقررات موسوم به «غروب آفتاب» گسترش می‌یابند که بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای ایران را متوقف می‌کنند اما به طور کامل از بین نمی‌برند.
به گفته این منابع، ایران بر اساس مفاد مطرح شده، اندازه ذخایر و انواع سانتریفیوژها را محدود کرده و ذخیره اورانیوم ۶۰ درصدی خود را تحت نظارت بی‌سابقه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) رقیق، صادر یا مهروموم می‌کند. تمام این اقدامات در ازای لغو قابل توجه تحریم‌ها انجام می‌شود. هیچ کدام از طرفین و میانجی عمانی حاضر به موضع گیری نشده اند.
گفته شده که چندین خط قرمز در حال ظهور است که مذاکره‌کنندگان برای رسیدن به توافق و جلوگیری از اقدامات نظامی آینده باید از آن عبور کنند. مهم ترین چالش حق غنی سازی ایران است. تهران صراحتا گفته که از حق غنی سازی دست نخواهد کشد. ظاهرا آمریکا و اسرائیل خواهان برچیدن همه صنعت اتمی ایران هستند اما مواضع ویتکاف نشان می‌دهد که واشنگتن حاضر به پذیرش سطح محدود غنی سازی در ازای انتقال اورانیوم غنی شده ایران به روسیه و دریافت کیک زرد ، همانند برجام شده است.
سه مقام ایرانی به رویترز گفته اند که تهران در ازای محدودیت‌های غنی‌سازی، تضمین‌های محکمی می‌خواهد که ترامپ بار دیگر یک توافق هسته‌ای را ترک نکند. این منابع افزودند کاهش ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده به زیر سطح توافق شده در برجام، یکی از خطوط قرمز ایران است.
مسئله دیگر برنامه ساخت موشک‌های بالستیک ایران است. آمریکا و رژیم صهیونیستی می‌گویند ایران باید تولید موشک را متوقف کند. ایران مخالف آن است و گفته حق دفاع را برای خود محفوظ می‌داند. یک مقام ایرانی پیشتر به رویترز گفته بود تهران فراتر از الزامات برجام نخواهد رفت.
جنگ روایت‌ها به موازات چانه زنی‌های علنی و غیرعلنی ایران و آمریکا در جریان است. واشنگتن می‌خواهد ترامپ برنده معامله با تهران قلمداد شود.اروپا در نقش پلیس بد می‌خواهد منافع خود را کسب کند. شرکای شرقی (روسیه و چین) هم آرامش نسبی را دنبال می‌کنند. در این میان ، اسرائیل و ترکیب نامتناجس دموکرات‌های خشمگین با رفقای رانده شده ترامپ دنبال جنگ هستند. فارغ از تلاش بازیگران نامرئی ، ایران و آمریکا راهی سخت با مذاکرات جدی پیش رو دارند ؛ توپ در زمین آمریکایی‌هاست.