تهران رنگ ندارد

امروز در دنیا، رنگ‌ها در ایجاد نشاط اجتماعی و همچین جذب گردشگر و توسعه صنعت گردشگری بسیار مهم تلقی می‌شوند، اما به گفته معاون فنی سازمان زیباسازی، در تهران تقریباً روی هیچ یک از این زمینه‌ها در سال‌های گذشته برنامه‌ریزی نشده و برخوردها بیشتر سلیقه‌ای بوده است.
**منظر شهری مهم‌ترین بخش رونق گردشگری است

مفهوم برندسازی در منظر شهری به لحاظ توریستی بودن شهرها اهمیت می‌یابد، چرا که شهرها به سبب تصویری که در گام نخست در ذهن بیننده به جا می‌گذارند اهمیت دارند. به این معنا که هرچه تصویر شهر در ذهن گردشگر مطلوب‌تر باشد، آن شهر در رسیدن به هدف گردشگری و جذب گردشگر خاص‌تر و موفق‌تر است. از همین رو منظر شهری مهم‌ترین بخش برای مدیران و مسئولان شهری برای رونق گردشگری است.

در این میان یکی از مهم‌ترین عناصر شهری که نقش مهمی در شکل‌گیری ذهنیت اولیه مطلوب در نگاه گردشگران دارد، استفاده مناسب از رنگ است. زیرا احساسات و عواطف بازدیدکننده را تحت تأثیر قرار می‌دهد و با توجه به ناپایداری احساس و عاطفه، رنگ، نقش مهمی در آن ایفا می‌کند.

**رنگ بیان‌کننده احساس شهر است

اهمیت رنگ‌ها به حدی است که آن را به یکی از عوامل و مؤلفه‌های هویت‌بخشی به شهر محسوب می‌کنند که سبب تلطیف روحیه شهروندان، خاطره‌سازی و در پی آن، احساس تعلق به شهر می‌شود.

«رنگ» بیان‌کننده احساس شهر است و می‌تواند مردمان یک شهر را سرد یا سرزنده نشان دهد. حتی امروزه متخصصان منظر شهر، رنگ‌آمیزی را در کاهش جرم و جنایت در شهرها مؤثر می‌دانند.

همان‌گونه که گفته شد، رنگ به‌واسطه نقش پررنگ در زیباسازی و خلق جذابیت بصری فضا و تأثیر عمیق بر عاطفه و احساس در فرد می‌تواند انتخاب شایسته برای برند گردشگری یک شهر و حتی یک کشور باشد.

دشت گل هوکایدو در ژاپن، خیابان ال کامینیتو در بوینس آیرس، شفشاون در مراکش، لاس پالمیتاس در مکزیک، مانارولا و جزیره بورانو در ایتالیا، سالوادور در برزیل، روکلا در لهستان و لوپینگ در چین، همه مناطقی در جهان هستند که رنگ‌ها به‌عنوان یک برند و هویت، آنها را تبدیل به مقاصد گردشگری در دنیا کرده است.

**رنگ‌آمیزی‌های بدون هدف عامل بی‌هویتی شهر

اما با وجود اهمیت این موضوع در شهرهای ما، به‌ویژه در تهران به‌عنوان پایتخت کشور، جدی گرفته نشده است و وجود رنگ‌آمیزی‌های بدون هدف در مکان‌ها و مناظر، خود به عاملی برای بی‌هویتی در سطح شهر تبدیل شده است.

**بدرنگی تهدیدکننده آرامش شهر

یاسر جعفری، معاون فنی و طرح‌های شهری سازمان زیباسازی شهر تهران در این مورد به ایرناپلاس می‌گوید: رنگ در منظر شهری از دو جنبه تاثیرگذار است؛ نخست اغتشاش رنگی و نبود برنامه برای رنگ شهر است که این خود می‌تواند یک آشفتگی بصری ایجاد کند. رنگ هم علم خاص خود را دارد و هم هنر خاص خود را و تأثیرگذاری رنگ‌ها، جنبه‌های مختلفی از بهداشتی یا زیست‌محیطی دارد.

«بحث دیگر آرامش روانی شهر است . امروزه تأثیر رنگ‌ها بر روح و روان شهروندان یک واقعیت شناخته شده و انکارناپذیر است و برهمین اساس در شهرها، رنگ‌های خاص را به‌عنوان برند انتخاب می‌کنند.»

**برخوردهای سلیقه‌ای در رنگ‌آمیزی‌های شهر تهران

جعفری معتقد است که ما تقریباً روی هیچ‌یک از این زمینه‌ها در سال‌های گذشته برنامه‌ریزی نکرده‌ایم و برخوردها بیشتر سلیقه‌ای بوده است. اگرچه در یکی دو سال گذشته، توجه و تعریف رنگ در شهر تهران با هدف ایجاد شخصیت، برندسازی و هم زیباشناختی و محیط‌زیست مورد توجه قرار گرفته و سازمان زیباسازی نیز سعی کرده است در این زمینه مطالعه و برنامه‌ریزی داشته باشد تا هم در بحث فرهنگی و هم زیبایی‌شناختی به یک تم رنگی برای تهران دست پیدا کند.

**اهمیت رنگ در حیات شبانه شهر

معاون فنی و طرح‌های شهری سازمان زیباسازی شهر تهران با بیان اینکه رنگ شهر، به‌ویژه در بحث حیات شبانه تهران اهمیت دارد می‌گوید: شب این ظرفیت را در اختیار ما قرار می‌دهد که نازیبایی‌ها را نبینیم و بر زیبایی‌ها بیشتر تأکید کنیم. از همین رو، مطمئناً مسئله رنگ و نور در شب ظرفیت بیشتری برای کار دارد، همان‌گونه که بسیاری از شهرهای پیشرفته دنیا روی آن برنامه‌ریزی کرده‌اند.

وی با بیان اینکه البته در سال‌های گذشته اقداماتی در این زمینه انجام شده افزود: یک دوره در شهر تهران، رنگ‌آمیزی را از رنگ درب مغازه‌ها آغاز کردند، اما آن انتخاب هم کاملاً سلیقه‌ای بود و بر اساس برنامه‌ریزی دقیق نبود.

**زمینه برای انتخاب و معرفی رنگ تهران مهیا شده است

به گفته جعفری به نظر می‌رسد اکنون پس از مطالعات بیشتر و درک اهمیت موضوع می‌توان انتخاب‌های درست‌تری برای رنگ تهران داشت تا هم شهروندان احساس بهتری داشته باشند و هم در زمینه برندینگ شهری، تهران رنگ اصلی خود را انتخاب و معرفی کند.

وی با اشاره به به‌کارگیری رنگ‌ها در سایر شهرهای جهان گفت: در بسیاری از شهرهای جهان برای نمونه فلورانس در ایتالیا، رنگ یک‌دست قرمز را برای سقف‌ها استفاده کردند یا در برزیل استفاده از رنگ‌های تند و شاد را ملاک رنگ‌آمیزی شهر قرار داده‌اند. یا در لندن مبلمان شهری به رنگ‌های خنثی درآمده است. در آنجا حتی تاکسی‌ها را جزو مبلمان شهر به‌حساب آورده و به آن رنگ مشکی داده‌اند.

**پس‌زمینه‌های شهر را مغشوش کرده‌ایم

«کاربرد همه این رنگ‌ها و ترکیب و تضاد آن به‌گونه‌ای انتخاب می‌شود که ضمن ایجاد آرامش بصری و با ایجاد یک هارمونی میان عناصر مبلمان و جداره‌های شهری جذابیت به‌وجود آورند.»

جعفری تصریح می‌کند: این در حالی است که ما در شهرمان اکثر زمینه‌هایی را که خود می‌توانند نقش پس‌زمینه‌ای برای بهتر نشان دادن شهرها باشند مغشوش و پر از رنگ می‌بینیم و این مدیریت کردن و ایجاد زمینه درست و ایجاد پس‌زمینه و فضای رنگی نیازمند برنامه‌ریزی در لایه‌های مختلف شهری است و جزو مواردی است که خیلی کم در تهران به آن پرداخته‌ایم.