انتقاد از وعده های پوپولیستی قالیباف

وعده های اقتصادی محمدباقر قالیباف در زمان ثبت نام برای انتخابات ریاست جمهوری درباره دو و نیم برابر کردن درآمد و ایجاد 5 میلیون شغل، همچنان با واکنش صاحبنظران همراه است؛ واکنش هایی که طی دو روز گذشته صریح تر هم شده است.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، محمد باقر قالیباف که بارها قبل از شروع ثبت نام کاندیداهای ریاست جمهوری به صورت تلویحی و رسمی اعلام کرده بود که قصدی برای شرکت در اتخابات ریاست جمهوری ندارد در روز بیست و ششم فروردین ماه سال جاری زیر حرف خود زد و با حضور در وزارت کشور در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد، قالیباف در آن روز حاضر به پاسخگویی به پرسش های خبرنگاران نشد و صرفا به خواندن یک بیانیه بسنده کرد. بیانیه ای که از لحظه انتشارش تا حالا واکنش های منفی بسیاری در پی داشته است. محمد باقر قالیباف که برای سومین بار به قصد تصاحب صندلی پاستور به وزارت کشور آمده بود در بیانیه خود وعده 2.5 برابر کردن درآمد و ایجاد 5 میلیون شغل را در یک دوره چهار ساله داد، ادعایی که بسیاری از کارشناسان از آن به عنوان یک شعار پوپولیستی یاد می کنند.
اولین واکنش علمی به این ادعای نسبتا غیر علمی یادداشت تلگرامی سیامک قاسمی اقتصادددان و مدیرعامل موسسه مطالعات اقتصادی بامداد بود که نوشت: مشخص نيست كه منظور ايشان (قالیباف) از درآمد كشور دقيقا چي هست و آيا منظورشان درآمدِ سرانه كشور است يا منظورشان توليد ناخالص داخلى يا همان GDP هست اما با فرض اينكه منظور ايشان از درآمد كشور همان توليد ناخالص داخلى است، خوب است بررسى كنيم كه براى دو برابر كردن توليد ناخالص داخلى در طى ٤ سال آينده چه اتفاقى در اقتصاد ايران بايد بيفتد . يك اصل ساده اقتصادى مى گويد كه براى اينكه يك متغير در طى ٤ سال دوبرابر شود ساليانه مى بايست ١٦ درصد نرخ رشد داشته باشد . وعده انتخاباتى آقاى قاليباف يعنى اينكه ايران در طى ٤ سال آينده قرار است ساليانه بطور متوسط ١٦ درصد نرخ رشد اقتصادى داشته باشد و با فرض GDP نزديك به ٥٠٠ ميليارد دلارى ايران در شرايط كنونى ، توليد ناخالص داخلى ايران قرار است در سال ١٤٠٠ نزديك به ١٢٥٠ ميليارد دلار باشد و سايز اقتصاد ايران در اين سال قرار است به اندازه اقتصادهاى روسيه ، اسپانيا ، مكزيك و استراليا و فراتر از اقتصادهاى اندونزى ، هلند، تركيه ، سوييس و عربستان باشد .
براى بررسى سطح امكان پذيري اين شعار، بهتر است كمى بررسى تاريخى داشته باشيم و برخى متغيرهاى قابل پيش بينى سالهاى آينده اقتصاد ايران را نيز بررسى كنيم. اقتصاد ايران در طى ٣٨ سال حكومت جمهورى اسلامى از سال ١٣٥٧ تا سال ١٣٩٥ بطور ميانگين تنها ساليانه ٣.٥ درصد نرخ رشد اقتصادى داشته است و در طى هشت سال گذشته ميانگين نرخ رشد اقصادى ايران تنها ١.٩ درصد بوده است، اما سوال اساسى اينجاست كه در ظرفيت هاى فعلى ساختار حكومت و دولت ايران چه تحولى قرار است ايجاد شود كه ايران در طى ٤ سال آينده ميانگين ١٦ درصد نرخ رشد داشته باشد؟
براى فهم عجيبى شعار دو برابر كردن درآمد كشور در طى ٤ سال و ميانگين ١٦ درصد نرخ رشد اقتصادى براى رسيدن به اين هدف، كافى است بدانيد كه ميانگين نرخ رشداقتصادى اژدهاى زرد اقتصاد جهان چين در طى سالهاى ٢٠٠٠ تا ٢٠١٧ تنها ٩.٣ درصد و نرخ رشد هندوستان در اين سالها ٧.٧ درصد بوده است . از طرف ديگر شعار دو برابر كردن درآمد كشور در طى ٤ سال آينده توسط آقاى قاليباف در حالى مطرح مى شود كه طبق اكثر پيش بينى ها دوره پايين بودن قيمت نفت در طى سالهاى آينده ادامه دارد و پيش بينى هاى جهانى قيمت نفت براى اين سالها نزديك به تنها ٦٠ دلار است . پايين بودن قيمت جهانى نفت و مواد اوليه در كنار بدهى چند صد هزار ميليارد تومانى دولت ، بحران شبكه بانكى ، پايين بودن تاريخى سرعت گردش پول و ادامه معضل ركود تقاضا و كاهش سرمايه گذارى شرايط منحصر بفردى را به اقتصاد ايران در طى سالهاى آينده داده است. در پايان مى توان گفت كه به نظر مى رسد شعار دو برابر كردن درآمد كشور در طى ٤ سال آينده كه به معنى ميانگين ١٦ درصد نرخ رشد اقتصادى ايران در طى سالهاى آينده است ، شايد طول عمرى تنها تا روز انتخابات داشته باشد و رنگ و بوى پوپوليستى بودن اين شعارها در بلبشوى انتخابات بيش از پيش به مشام مى رسد و خوب است كه براى مقابله با شعارهاى پوپوليستى خاص روزهاى انتخابات ، بيش از پيش وعده هاى انتخاباتى همه كانديداها نقد كارشناسي شود.»
شهردار فعلی تهران در حالی ادعا می کند که می تواند درآمد کشور را در طی چهار سال 2.5 برابر کند که به گفته رحمت الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر شهردای تهران سازمان تحت مدیریت محمد باقر قالیباف طی 12 سال ۴۰ هزار میلیارد تومان بدهی انباشت شده دارد. شاید به همین خاطر است که جهانگیری این ادعای قالیباف را فریب مردم می داند.
اسحاق جهانگیری روز دوشنبه در آیین بهره برداری از مرحله نخست اتصال فیبرنوری به منازل در سخنانی که مشخص بود مخاطب آن قالیباف است گفت: برخی می گویند و شعار می دهند که می خواهند این میزان شغل ایجاد کنند، این برادر عزیز یا شغل ایجاد نکرده یا عدد و رقم متوجه نمی شود. وی با بیان این که شغل ایجاد کردن کار بسیار دشواری است، خاطرنشان کرد: اقتصادی که ظرفیتش مشخص است که چه مقدار شغل می توان ایجاد کرد اگر کسی بگوید چند میلیون شغل ایجاد می کنم، معلوم است که می خواهد مردم را فریب دهد.
به نظر می رسد قالیباف علاوه بر آن که تجربه ای در ایجاد شغل ندارد در پرداخت یارانه هم بی تجربه است چرا که شهردار تهران علاوه بر ادعای افزایش 2.5 برابر در آمد کشور وعده داده است که ماهانه مبلغ ۲۵۰ هزار تومان به افراد جویای کار پرداخت می‌کند. این درحالی است که مبلغ بدهی حال حاضر شهرداری به اندازه مبلغ یک سال یارانه 45 هزارتومانی تمام یارانه بگیران کشور است.
ادعای پرداخت یارانه 250 هزار تومانی قالیباف هم بی جواب نماند و با واکنش تلویحی علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی و واکنش صریح علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی روبه رو شد.
علی لاریجانی که در جمع مردم شهر قدس و در مراسم افتتاحیه چند طرح عمرانی در این منطقه سخن می گفت، گفت: پول پخش کردن بین مردم سیاست یک سیاستمدار صادق نیست و امروز که در ایام انتخاباتیم برخی از شعارها مطرح می شود که فلان مقدار پول بین مردم پخش می کنیم که این قطعا در شأن و کرامت مردم ما نیست و حرف ناصحیحی است،‌ بلکه باید فضا برای اشتغال و ورود جوانان به عرصه تولید و کار فراهم شود.
لاریجانی تصریح کرد: طبق آمار روزانه مصرف بسیار بالای نفت را در کشور داریم یعنی یا نفت را می‌فروشیم و پول آن را می‌خوریم و یا آن را به طور مستقیم مصرف می‌کنیم که این به هیچ وجه دردی از کشور دوا نمی‌کند. فروش نفت و هزینه کردن آن به نفع هیچ‌کس در کشور نیست بلکه باید بتوانیم منابع‌مان را به ثروت و تولید تبدیل کنیم.
وی با اشاره به طرح برخی از شعارها در ایام انتخابات گفت: عده‌ای شعار می‌دهند که ما فلان مقدار پول به مردم می‌دهیم و باید این سوال را مطرح کرد که آیا با این پول دادن کار و ثروت در کشور ایجاد می‌شود؟ آیا در گذشته این اقدام توانسته در تولید و اشتغال موثر باشد؟ در مقابل این سیاست صداقت و راستی یک سیاستمدار مطرح است که باید به مردم مشکلات را بگوید و به دنبال راهکار باشد وگرنه مردم صدقه نمی‌خواهند بلکه مردم و جوانان به دنبال فرصت کارآفرینی و تولید هستند.
رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: کرامت مردم بالاتر از پول دستی گرفتن است و باید راه تولید و اشتغال براساس تاکیدات رهبری پیش گرفته شود و شرایط کشور به نحوی تغییر پیدا کند که بتوان یک برنامه‌ریزی مطلوبی برای آینده داشت.»
علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم در این رابطه گفت: نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری که مدعی پرداخت یارانه ۲۵۰ هزار تومانی هستند به نظر می‌رسد که معنای اعداد و رقم را نمی‌دانند و فراموش کرده‌اند که در این جامعه زمانی در پی گران شدن نرخ دلار و عبور آن از مرز هزار تومان چه بر سر کارگران آمد.»
شعارهای انتخاباتی قالیباف آن قدر پوپولیستی است که یادآور صحبت های احمدی نژاد است و اصطلاحا بوی «دولت بهار» از آن به مشام می رسد. در همین رابطه محمدعلی نجفی در همایش مسئولان ستادهای فرهنگیان حسن روحانی اظهار داشت: آقای قالیباف ادعا می‌کند که من درآمد کشور را ۲.۵ برابر می‌کنم، این ادعا شبیه ادعاهای دولت قبل و رییس جمهور قبلی است و فقط رنگ و لعابش تغییر کرده است. برای کسب این درآمد باید رشد سالیانه اقتصادی ۲۵ درصد باشد در حالیکه متوسط رشد سالیانه ما در ۴ دهه گذشته فقط ۳ درصد بوده است
او افزود: قالیباف گفته است که رشد اقتصادی را به بالای ۲۵ درصد می‌رسانم. کسانی که به ایشان مشورت می‌دهند یا آشنایی اولیه با اقتصاد ندارد یا دروغ می‌گویند. قبلا ایشان گفته بود که اگر بخواهم کاندید ریاست جمهوری شوم، باید بر سر من اجماع شود اما نه تنها اجماع نشد بلکه در رای‌گیری جمنا چهارم شده بود.
نجفی اضافه کرد: بعد از رای‌گیری جمنا گفته شد که برخی که منظورشان زاکانی و بذرپاش بود، یک عده نیرو آورده‌اند تا رای دهند و تقلب کرده‌اند. این‌ها که بین خودشان این کارها را انجام می‌دهند چه بر سر مردم می‌آورند؟ در نهایت آقای قالیباف انصراف داد و پس از آن دقایق اخر برای ثبت نام آمد.
نجفی با بیان اینکه کارنامه ۴ ساله اخیر قالیباف اصلا قابل دفاع نیست، گفت: پوپولیسم فریبکارانه را باید افشا کنیم تا مردم دچار انحراف نشوند. اقای قالیباف گفته است که ۵ میلیون شغل ایجاد می‌کنم ایشان راهکار باید بدهد که چگونه می‌تواند این کار را انجام دهد؟
نجفی در ادامه سخنرانی خود اظهار داشت: یکی از مشکلات در انتخابات، پوپولیسم فریبکارانه است. اینکه چرا در سال های اخیر این جریان تقویت شده جای بحث بسیاری وجود دارد. نگرانی اینجاست که خدایی نکرده پوپولیسم فریبکارانه مسیر اگاهانه انتخاب را تحت تاثیر قرار دهد. با طرح شعارهای پوچ مردم دچار ابهام و انحراف در تصمیم گیری میشوند و نباید بگذاریم این اتفاق بیافتد.»
قالیباف مدت هاست که احمدی نژاد را الگوی خود قرار داده است و می خواهد از «بهشت» به «پاستور» برسد. احمدی نژاد هم زمانی با شعار برابری درآمد و عدالت اجتماعی این راه را طی کرد اما شهردار سابق تهران نتوانست در قامت یک رییس جمهور به شعارهای خود جامه عمل بپوشاند و دلار 900 تومانی را به دلار 3500 تومانی تبدیل کرد و رفت، حالا شهردار فعلی تهران می خواهد دوباره همان مسیر را طی کند و به نظر می رسد چشمانش را بر روی اعداد و اقتصاد بسته است.
گزارش : هاشم هاشمیان