تنوع زیستی کردستان در حال نابودی

نابودی جنگل ها و مراتع، احداث سدهای متعدد، جاده سازی و فعالیت های عمرانی بدون ملاحظات زیست محیطی، وجود شکارچیان غیرمجاز، کمبود بودجه و محیط بان و دهها عامل دیگر، تنوع زیستی کردستان را در آستانه نابودی کامل قرار داده است.
رابطه بین انسان و سایر موجودات زیست کره چنان به هم پیوند خورده است که نابودی یک گونه می‌تواند یک گزینه از امکانات زندگی انسان را کاهش دهد. امروزه حفاظت از محیط زیست و اطمینان از پایداری و سلامت آن جدی‌ترین چالش جامعه جهانی است، لذا برای حفاظت و امنیت محیط زیست به طور اعم و تنوع به طور اخص، قدم اول تعیین شاخص‌های بوم شناختی برای هر یک از گروه‌های گیاهی و جانوری بوده و بررسی تنوع آن‌ها امری ضروری است. متأسفانه بیشتر مردم از اهمیت، نقش و سودمندی شکل‌های مختلف حیات در زندگی بشر و تنوع آن‌ها غافل هستند.
به علت وضعیت خاص طبیعی به ‌ویژه پوشش گیاهی و اقلیم خاص، زندگی جانوری در استان کردستان از تنوع خاصی برخوردار بوده و تعداد متنوعی از مهره‌داران وجود دارند که علاوه بر اهمیت بوم‌شناختی، برخی گونه‌ها در اکوسیستم‌های منطقه دارای ارزش‌های ویژه می باشند.
در استان کردستان، تاکنون۳۱ گونه پستاندار، ۲۸۵گونه پرنده،۲۳ گونه خزنده،۶گونه دوزیست و ۲۱ گونه ماهی شناسایی شده است.
قوچ و میش ارمنی، کل وبز، خرس قهوه ای، پلنگ ایرانی، سیاهگوش، گربه جنگلی، گربه وحشی،سنجاب ایرانی، کفتار،گرگ،خرگوش و روباه از پستانداران شاخص استان هستند.
گونه های جانوری خرس قهوه ای، پلنگ، سیاهگوش، گربه وحشی، گربه جنگلی، سگ آبی، کل وبز، قوچ ومیش ارمنی، عقاب طلایی، کرکس (دال)، سمندر آتشین، سمندر خالدار کردستانی و عقاب مارخور در خطر انقراض قرار دارند و دو گونه آهو و میش مرغ مدتهاست که مشاهده نشده و به احتمال فراوان منقرض شده اند.
در این میان وضعیت بسیاری از گونه های دیگر مانند کبک و خرگوش با روند فعلی شکار بی رویه اصلا مناسب نیست.
زمانی دشت های یاسوکند شهرستان بیجار جولانگاه آهو بود اما از دهه پنجاه به بعد اثری از این حیوان زیبا باقی نمانده و از آن زمان تاکنون دیگر مشاهده نشده است.
پرنده زیبای میش مرغ (میشه سی) هم که زمانی نه چندان دور در دشت های شهرستان های قروه، دهگلان و دیواندره به وفور زندگی می کرد چندسالی است مشاهده نشده و احتمال منقرض شدن نسل این گونه در استان کردستان زیاد است.
سمندر آتشین تنها گونه جانوری است که پراکنش آن تاکنون تنها در استان کردستان شناسایی شده است.
متاسفانه در طول چند سال اخیر وجود پدیده ای به نام قاچاق گونه های مختلف جانوری مانند سمندر و سنجاب ایرانی از استان کردستان به سایر نقاط کشور و حتی دیگر کشورها به عاملی جهت تشدید انقراض گونه های نادر جانوری تبدیل شده است.
در استان کردستان زیستگاه های زیادی وجود دارد که گونه های متنوعی از انواع پستانداران و پرندگان در آنها یافت می شود به طوری که استان دارای پنج منطقه حفاظت شده و پنج منطقه شکارممنوع است. 
در یک اکوسیستم طبیعی گونه ها با هم تکامل و سازگاری پیدا میکنند و با وجود تنوع ژنتیکی مناسب با تغییرات تدریجی ملایم در محیط زیست سازگار میشوند اما امروز با افزایش جمعیت انسان، فشار بر منابع طبیعی و محیط زیست دو چندان شده و تغییرات ناشی از تخریب زیستگاه و دخالت مستقیم انسان معمولا انقراض گونه ها را به همراه دارد.
تخریب زیستگاه که یکی از تهدیدهای اساسی تنوع زیستی است موجب شده هر ساله بخش وسیعی از زیستگاه انواع جانوران در استان کردستان به طرق مختلف تخریب گردد.
 امروز در دشت های یاسوکند ، زرینه اوباتو و دزج قروه اثری از مراتع باقی نمانده است و بطور کامل تخریب و به اراضی کشاورزی تبدیل گردیده و بالطبع حیات جانوران هم در این مناطق به مخاطره جدی افتاده است.
عامل مهم دیگر ازبین رفتن گونه ها حضور دام های اهلی فراتر از توان و ظرفیت مراتع، تصرف چشمه ها، تغییر کاربری آن، انتقال آب این چشمه ها به اراضی کشاورزی و خارج کردن آنها از دسترس وحوش است.
شکار بی رویه و رویدادهای دیگر مانند خشکسالی و آتش سوزی که در چند سال اخیر تعداد آن در استان کردستان زیاد شده و بسیاری از مناطق جنگلی و مراتع را از بین برده و بهره گیری بی رویه از طبیعت باعث تشدید فشار و تهدید حیات وحش این استان شده اند.
قاچاق جانداران به منظور خرید و فروش در بازارهای داخلی و خارجی عامل مهم دیگری برای از بین رفتن گونه های جانوری نادر استان کردستان است که متاسفانه به دلیل شرایط نامناسب نگه داری اکثرا از بین میروند و در صورت کشف، بازگشت آنها به طبیعت و زیستگاهشان بسیار سخت است.
عدم وجود آگاهی و آشنایی مردم و جوامع محلی با طبیعت و نحوه برخورد صحیح با حیات وحش و عدم آموزش در میان مردم یکی دیگر از عوامل اصلی از بین برنده گونه های جانوری است.
حیدر ویسی، رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش، موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی اداره کل حفاظت محیط زیست استان کردستان در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: در حال حاضر۵ منطقه حفاظت شده بیجار، بدروپریشان، عبدالرزاق، چهل چشمه و سارال و شاهو و کوسالان و ۴ منطقه شکارممنوع چنگ الماس، شهدای محیط بان بیجار، زرینه اوباتو و دشت بیلو مریوان وجود دارد که هریک ویژگی هایی منحصر به فرد دارند.
جمعیت قوچ و میش منطقه حفاظت شده بیجار کاهشی بوده و کلیه مراتع منطقه نابود شده است
حیدر ویسی گفت: منطقه حفاظت شده بیجار با وسعت ۳۱۷۶۹هکتار از قدیمی ترین مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست ایران است که در ۱۵ کیلومتری شمال غرب شهر بیجار واقع شده و زیستگاه تعداد زیادی از وحوش است.
وی اظهار کرد: تقریبا نیمی از منطقه را اراضی با شیب کمتر از ۱۲درصد تشکیل می دهد و بقیه منطقه اغلب به صورت تپه ماهوری است، ارتفاع حداقل و حداکثر منطقه به ترتیب ۱۵۳۳ و ۲۱۸۷ متر بوده، همچنین اقلیم منطقه حفاظت شده بیجار دارای آب و هوایی نیمه خشک است و به علت ارتفاع زیاد منطقه نسبت به سایر مناطق استان کردستان اختلاف دمای گرمترین و سردترین روز سال بسیار زیاد است.
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش، استان کردستان ادامه داد: دره های مهم منطقه شامل دره کمتاران، قزل اوزن، سید شهاب، حاج زاغه سی، وال و قم چقا بوده و رودخانه قزل اوزن حد جنوبی منطقه را طی می کند و در شمال منطقه رودخانه قم چقا جریان دارد.
وی گفت: چشمه های حاج زاغه سی، کله شیر، سید شهاب، قره بلاغ، گچی بابا، میه رژگه، قاچاق، تپه شرف خان، کانی شفا، کانی چایگ، دره آسیابان، جوکوب و بن مرسی از مهمترین چشمه های واقع در منطقه هستند که برای حیات وحش منطقه در فصول تابستان و پاییز دارای اهمیت حیاتی می باشند. 
ویسی بیان کرد: منطقه حفاظت شده بیجار به لحاظ تشکیلات اجرایی برای حفاظت دارای سه پاسگاه شامل یک واحد سرمحیط بانی در روستای صلوات آباد و دو واحد محیط بانی در روستای چشمه سنگین و قم چقای می باشد.
وی عنوان کرد: تاکنون در منطقه حفاظت شده بیجار ۱۹ گونه و ۱۷ جنس در ۱۰ خانواده از پستانداران شناسایی شده اند که به نظر می رسد تعداد پستانداران منطقه بیشتر از این باشد.
ویسی گفت: سرزمین ایران بهشت قوچ و میش جهان است و گونه غالب قوچ و میش غرب و شمال غرب کشور، قوچ و میش ارمنی است که در منطقه حفاظت شده بیجار وجود دارد.
وی ادامه داد: بارزترین گونه منطقه قوچ و میش ارمنی می باشدکه تا قبل از انقلاب حدود ۷۰۰ رأس از آن در منطقه وجود داشت اما در سال های اول انقلاب جمعیت آن در آستانه نابودی قرارگرفت و به حدود ۲۰ رأس رسید که با استقرار نیروهای محیط بانی جمعیت آن افزایش یافت و در حال حاضر جمعیتی حدود۳۰۰ تا ۳۵۰ رأس از آن در منطقه زیست می کند که متأسفانه تعداد آنها در سال های اخیر کاهشی بوده است. 
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش استان کردستان ادامه داد: جمعیت زیادی از خانواده های مختلف پرندگان در منطقه حفاظت شده بیجار زندگی می کنند که بر اساس اطلاعات موجود مربوط به مشاهدات کارشناسان تاکنون ۸۵ گونه متعلق به ۲۲ خانواده از پرندگان در این منطقه شناسایی شده اند.
وی اعلام کرد: از پرندگان شاخص منطقه می توان از عقاب طلایی، لیل، بالابان،‌ شاهین، کبک و باقرقره نام برد.
ویسی اظهار کرد: در منطقه حفاظت شده بیجار دو رودخانه قزل اوزن و قم چقا محل مناسبی برای زیست، تخم ریزی و تغذیه آبزیان به خصوص ماهیان به شمار می روند و مهم ترین گونه های آبزی مشاهده شده در منطقه سیاه ماهی معمولی، سیاه ماهی خالدار، عروس ماهی، سس ماهی کلفت لب، سس ماهی معمولی، ماهی اسپله، ماهی کولی، لاک پشت آبی، مار آبی و خرچنگ گر هستند.
وی عنوان کرد: علاوه بر قوچ و میش ارمنی، شنگ، گربه وحشی، سیاه گوش، گربه جنگلی، کفتار، گرگ، گراز، روباه و تعدادی از خزندگان در منطقه زندگی می کنند.
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش، موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی اداره کل حفاظت محیط زیست استان کردستان تصریح کرد: در حال حاضر چهار عامل اساسی شکار بی رویه توسط عامل انسانی، تخریب زیستگاه، چرای بی رویه و تبدیل زمین‌های مرتعی به زراعی از عوامل عمده تهدید و تاثیرگذار در منطقه حفاظت شده بیجار است.
وی تأکید کرد: بخش عمده تخریب زیستگاه و فشارهای وارد برآن به دلیل وجود ۲۴ روستای داخل و اطراف منطقه می‌باشد و کلیه مراتع تخریب و به زمین های کشاورزی تبدیل شده است.
ویسی یکی از عوامل تخریب گسترده منطقه را وجود قوانین ضعیف دانست و افزود: افرادی که تخریب می کنند به میزان ناچیزی جریمه می شوند درحالی که درآمد زراعت آنها چندین برابر میزان جریمه است!
این مسئول حوزه محیط زیست، به کم شدن قوچ و میش در منطقه حفاظت شده بیجار اشاره کرد و افزود: هر جانداری برای بقای نسل خود به زیستگاهی نیاز دارد تا بتواند در آن زندگی کند که اگر آن زیستگاه شرایط زیست خود را از دست دهد ادامه نسل جاندار به مخاطره می افتد.
وی تصریح کرد: با نابودی گون های منطقه بیجار به دلیل نابودی مراتع، میش نمی‌تواند بچه خود را در زیر آن مخفی کند و از بین می رود همچنین صدای اسلحه های شکاری منجر به ایجاد هراس ووحشت شده و در نتیجه میش ها قادر به جفت گیری نبوده و تا سال بعد قادر به زادآوری نخواهند بود.
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش استان کردستان خاطرنشان کرد: منطقه شکار ممنوع شهدای محیط بان بیجار به عنوان یک زون اختصاصی در داخل منطقه حفاظت شده قرار دارد و علاوه بر این منطقه منطقه شکار ممنوع چنگ الماس نیز در بیجار واقع شده که تعداد محدودی قوچ و میش هم در آن زندگی می کنند.
وجود شکارچیان، تهدیدکننده حیات وحش منطقه حفاظت شده بدرو پریشان است
وی گفت: منطقه بدر و پریشان با وسعت ۴۳۲۰۹ هکتار فروردین ماه سال ۱۳۸۵ به عنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.
این مقام مسئول افزود: منطقه حفاظت شده بدر و پریشان در ضلع جنوبی شهرستان قروه وقسمتی از آن نیز در شهرستان سنقروکلیایی استان کرمانشاه واقع شده است.
وی افزود: به دلیل فراوانی چشمه های موجود، گونه های جانوری و گیاهی منطقه جهت تامین آب مورد نیاز خود با مشکلی مواجه نبوده و این منطقه به دلیل شرایط توپوگرافی خاص، تنوع شکل زمین و دارا بودن صخره های متعدد محل امنی برای حیواناتی مستقر در خود است.
ویسی اضافه کرد: به دلیل محصور بودن این منطقه در میان تپه ماهورها و دشت ها حالت جزیره ای داشته،میزان تخریب منطقه به دلیل صخره ای بودن کمتر است اما وجود شکارچیان تهدیدکننده حیات وحش منطقه است.
وی بااشاره به گونه های جانوری این منطقه،عنوان کرد: تاکنون ۱۳ گونه پستاندار، ۸ گونه خزنده، ۴۲ گونه پرنده و ۳ گونه ماهی در این منطقه شناسایی شده که شامل کل و بز، روباه، گرگ، شغال، گراز، خرگوش، تشی، سیاه گوش، گربه وحشی، انواع جوندگان، لاک پشت، مار و مارمولک بوده و گونه شاخص جانوری منطقه کل و بز می باشد.
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش استان کردستان، بیان کرد: قرقی، طرقه، دلیجه، شاهین، عقاب، سارگپه، کبوتر سانان، جغد، کلاغ نوک سرخ، شبگرد، شانه به سر، دارکوب و کبک از انواع گونه های پرندگان شناسایی شده منطقه بدر و پریشان است.
وی از کل و بز به عنوان گونه شاخص منطقه نام برد و اعلام کرد: جمعیت این پستاندار در منطقه روبه بهبود بوده و از حدود ۱۰ تا ۱۲رأس درسال ۱۳۸۰ به حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ رأس در سال جاری رسیده است.
تغییرکاربری مراتع و تخریب وسیع انسانی مهمترین مشکل منطقه حفاظت شده عبدالرزاق است
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست کردستان گفت: منطقه عبدالرزاق در بهمن ماه ۱۳۸۶ با وسعت ۴۳۹۵۰ هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.
وی ادامه داد: این منطقه در شرق شهرستان سقز قرارگرفته و یکی از مناطق گذرگاهی حیات وحش، علی الخصوص قوچ ومیش ارمنی مناطق حفاظت شده بیحار در کردستان و بیان در آذربایجان غربی می باشد.
ویسی اظهار کرد:یکی از تهدیدات اصلی منطقه عبدالرزاق وجود روستاهای فراوان داخل منطقه است که متأسفانه مدیریت جامع ومنسجمی در این زمینه وجود ندارد.
وی عنوان کرد:چون در مناطق حفاظت شده اکثر کاربری ها ممنوع می شود،جوامع محلی محیط زیست را به عنوان مانعی در برابر خود می بینند.
وی تأکید کرد: باید مدیریت گردشگری و اکوتوریسم در این مناطق رونق بگیرد تا جایگزین درآمدی برای روستاییان باشد.
ویسی تصریح کرد:در این منطقه نیز همانند بقیه مناطق حفاظت شده استان تغییرکاربری مراتع و تخریب وسیع انسانی وجود داشته و همکاران محیط زیست به شدت درگیر این موضوع هستند.
وی اذعان کرد: تعداد نیروها و امکانات محیط بانی استان محدود بوده و هیچ یک از شهرستان ها خودروی مناسب ندارند که این مسئله قطعاً کارایی آنها را کاهش می دهد.
ویسی بیان کرد: گونه شاخص این منطقه قوچ و میش ارمنی است که خوشبختانه جمعیت آنها در چند سال اخیر از کمتر از ۵۰ رأس به حدود ۱۷۰ رأس رسیده است اما این تعداد شکننده بوده و باید شرایط منطقه بهبود یابد تا در آینده جمعیت آنها همانند منطقه بیجار کاهش پیدا نکند.
وی افزود: تاکنون ۸۰ گونه پرنده و ۱۷ گونه از پستانداران در این منطقه شناسایی شده است که لک لک، عقاب طلایی، هما، قرقی، مرغ حق، کبک، قوچ و میش، شغال،گربه وحشی،گربه جنگلی و سیاه گوش از جمله گونه های شاخص منطقه حفاظت شده عبدالرزاق است.
نسل قوچ و میش در منطقه چهل چشمه وسارال منقرض شده و جمعیت خرس قهوه ای نیز در حال نابودی است
رییس اداره مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست کردستان عنوان کرد:منطقه چهل چشمه و سارال(چل چه مه وسالال) در سال۱۳۹۸ با تصویب سازمان حفاظت محیط زیست و در اراضی شهرستان های دیواندره،سقز،مریوان و سنندج به مناطق تحت مدیریت این سازمان پیوست. 
وی بیان کرد:این منطقه با مساحت ۹۳۳۶۲ هکتار، بزرگترین منطقه تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست در استان کردستان بوده و از لحاظ پوشش گیاهی،۷۷ درصد منطقه را مراتع متراکم و درجه یک به خود اختصاص داده است.
 وی خاطرنشان کرد: این منطقه مهمترین زیستگاه گونه حمایت شده خرس قهوه ای در استان کردستان محسوب شده و این پستاندار گونه شاخص جانوری منطقه است.
وی تصریح کرد:جمعیت خرس قهوه ای در این منطقه وحتی کل استان به دلیل نفوذ گسترده انسان در زیستگاه ها با ایجاد باغ،دامداری وزنبورداری مورد تهدید قرارگرفته و روبه نابودی است به طوری که براساس شواهد و مطالعات انجام شده در حال حاضر بین ۱۵ تا۲۰ عدد خرس قهوه ای در کل استان (مناطق حفاظت شده چهل چشمه وسارال،شاهووکوسالان ومنطقه شکارممنوع کوره میانه) موجود بوده و این گونه اندمیک شرایط خوبی ندارد.
وی اذعان کرد:متأسفانه این منطقه فاقد محیط بان وپاسگاه محیط بانی بوده و کنترل جامع محیط زیستی در آن وجود ندارد.
وی بیان کرد: زمانی در این منطقه گله های قوچ و میش هزاررأسی وجود داشت اما در چندسال گذشته هیچ قوچ ومیشی مشاهده نشده است.
وی اضافه کرد:علاوه بر خرس قهوه ای،گربه جنگلی،گربه وحشی،سیاه گوش،گرگ،کفتار،روباه،خرگوش،انواع پرندگان،دوزیستان و خزندگان هم در منطقه یافت می شود.
احداث سد و جاده سازی درحال نابودی تنوع زیستی منطقه شاهووکوسالان است
ویسی اظهار کرد:منطقه شاهووکوسالان در سال ۱۳۸۸ بعنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.
وی افزود:این منطقه با وسعت ۵۷,۲۳۶ هکتار در شهرستان سروآباد(قسمتی در شهرستان کامیاران) ،در مرز با کردستان عراق و شهرستان پاوه استان کرمانشاه واقع شده است.
ویسی بیان کرد:در این منطقه تاکنون ۱۱۷ گونه پرنده،۲۳ گونه پستاندار و۱۷ گونه خزنده شناسایی شده است و مهم ترین پوشش گیاهی این منطقه شامل جنگل های بلوط می باشد.
وی از پلنگ ایرانی،خرس قهوه ای،کل وبز،سیاه‌گوش،گربه وحشی،گربه جنگلی کرکس وعقاب طلایی به عنوان گونه های شاخص منطقه نام برد که نشان دهنده‌ی تنوع زیستی غنی منطقه است.
رییس اداره حفاظت ومدیریت حیات وحش،موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان کردستان اظهار کرد:در این زیستگاه باارزش علاوه بر شکار غیرمجاز، تهدید بزرگ دیگری که به نابودی حیات وحش منطقه می انجامد احداث سدهایی است که باعث قطع کریدورهای ارتباطی حیات وحش میشود.
وی ادامه داد:به عنوان نمونه سد داریان یکی از سدهای احداث شده در منطقه است که دیواره آن در استان کرمانشاه و دریاچه سد در داخل منطقه حفاظت شده قرار گرفته، زیستگاه شاهو و کوسالان را کاملا از هم تفکیک و کریدورهای ارتباطی این زیستگاه را قطع کرده است‌.
وی خاطرنشان کرد:پروژه های متعدد جاده سازی و فعالیت های عمرانی از دیگر عوامل تخریب کننده این منطقه است که تنوع زیستی منطقه را به خطر انداخته است.
ویسی تصریح کرد:این منطقه به دلیل داشتن کوهستان ها و دره های عمیق قابلیت تبدیل شدن به پارک ملی را داشته،تمام گونه های گربه سان استان کردستان در آن موجود بوده و تنها زیستگاه پلنگ ایرانی در استان است.
وی جمعیت این بزرگترین گربه سان ایران و خاورمیانه در استان را کمتر از انگشتان دست ذکر کرد و بیان کرد: این گربه سان بسیار محتاط و محافظه کار بوده و قابلیت استتار بی نظیری دارد.
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش استان کردستان ادامه داد: غذای پلنگ در طبیعت شامل انواع مارال وشوکا،گور ایرانی،گوسفند وبزوحشی،گراز،آهو،تشی،روباه،خرگوش،پایکا و انواع جوندگان را شامل می شود ولی درصورت کاهش جمعیت حیوانات وحشی پلنگ مجبور است برای ادامه بقا از حیوانات اهلی مانند شتر،اسب والاغ،گاو،گوسفند وبزاهلی وحتی سگ نیز تغذیه کند.
وی عنوان کرد:بینایی درشب این پستاندار۷ برابر وشنوایی آن۵ برابر بهتر از انسان است.
ویسی به نحوه شکار پلنگ اشاره کرد و افزود:شکار این گربه سان شامل۴ قسمت کمین،پرش(تا ارتفاع ۳ متر و طول حداکثر۶ متر)،خفه کردن وجابه جایی طعمه است و این پستاندار تمایل دارد طعمه را بالای درخت ببرد.
وی با اشاره به تعیین قلمرو این گربه سان،بیان کرد:پلنگ ها قلمرو خود را از طریق پشته کردن خاک،پاشیدن ادرار و خراش تنه درختان تعیین می کنند.
ویسی اضافه کرد:پلنگ ها هرچندسال یکبار ۲ تا۳ توله را به دنیا می آورند و غالباً یک یا دو توله را می‌توانند بزرگ کنند.
تغییر فصلی یا دائمی منابع آبی برای کشاورزی تهدیدی عمده برای زندگی دوزیستان است
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان کردستان تصریح کرد:از خصوصیات بارز سیمای طبیعی کردستان وجود دشت های هموار و تپه ماهور های وسیعی است که مناطق مرتفع و کوهستانی زاگرس را دربرگرفته اند.
وی ادامه داد: وجود کوهستان وجنگل های زاگرسی در کنار رودخانه ها و دریاچه های متعدد باعث تنوع در پوشش گیاهی و ایجاد زیستگاه های منحصر به فردی شده که مکانی بی نظیر برای جانوران به ویژه دوزیستان شده به طوری که نزدیک به ۳۰درصد از تنوع گونه های دوزیستان ایران را در خود جای داده است.
وی افزود: تاکنون در استان ۶ گونه دوزیست‌ به نامهای سمندر کوهستانی دریوگین،سمندر شکم خالدار،وزغ رنگارنگ،قورباغه درختی ساویگنی،قورباغه مردابی بدریاگا و قورباغه جنگلی پادراز مشاهده و ثبت شده است که سمندر کوهستانی سمبل تنوع زیستی کردستان است.
ویسی خاطرنشان کرد: دوزیستان به دلیل استفاده همزمان از محیط آب و خشکی برای زندگی و از سوی دیگر حساسیت بالای لارو قورباغه ها و سمندر ها به تغییرات بسیار جزئی آب ، مانند واکنش به فعالیت های مختلف انسانی از قبیل آلودگی ها و تخریب زیستگاه به عنوان شاخص سلامت زیست بوم در نظر گرفته می شوند.
وی اظهار کرد: دوزیستان از مهمترین عوامل کنترل بیولوژیکی حشرات هستند،بنابراین مشاهده ی افزایش فراوانی و یا کاهش جمعیت آنها از محیط میتواند برای اهداف پایش زیستگاهی بسیار مهم باشد.
وی مهمترین عوامل تهدید دوزیستان به ویژه سمندرها در کردستان راتغییر فصلی یا دائمی منابع آب به منظور کشاورزی(آب چشمه ها به وسیله ی لوله یا کانال های سرپوشیده از دسترس حیات وحش خارج میگردد)،گیر افتادن در تله های مرگ،استخرهای بزرگ آب و حفره های کنار آنها که توسط انسان ایجاد میشوند،برشمرد.
وی ادامه داد: دو گونه سمندر استان از گونه های بومی یا اندمیک استان هستند که نواحی پراکنش آنها شمال غربی استان کرمانشاه،غرب استان کردستان، شهرستان های سردشت و پیرانشهر استان آذربایجان غربی و مناطق پیرامون در اقلیم کردستان عراق بوده و در هیچ جای دیگرجهان یافت نمی شوند.
وی در پایان یادآور شد: وجود گونه های غیر بومی نظیر مرغ مینا از دیگر عوامل تهدید کننده تنوع زیستی استان است که پیامدهای آن در آینده مشخص می شود.
انتهای پیام