ماجرای حمله به نفتکش‌ها در بندر فجیره امارات چیست؟

حادثه‌ای که روز گذشته در بندر فجیره امارات برای چند کشتی یا نفتکش روی داد به یکی از مهم‌ترین خبرها تبدیل شده است؛ امروز تحت تأثیر این حادثه قیمت نفت در بازارهای جهانی افزایش یافت. حادثه فجیره چگونه روی داد؟ عامل این حادثه چه کشور یا گروه‌هایی هستند و چرا این حادثه بسیار مهم است؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، روز گذشته (یکشنبه ۲۲ اردیبهشت) شبکه تلویزیونی لبنانی المیادین گزارش داد که چندین انفجار در بندر فجیره امارات روی داده است و «بین ۷ تا ۱۰ نفتکش» در اثر این انفجارها، آتش گرفته‌اند. المیادین عنوان کرد که از علت حادثه و میزان خسارات خبری در دست نیست. المیادین اعلام کرد که این حادثه بین ساعت ۴ تا ۷ صبح روز یکشنبه روی داده است.
خبر المیادین خیلی زود در چندین وب‌سایت و خبرگزاری ایرانی و همچنین خبرگزاری اسپوتنیک که یک خبرگزاری دولتی در روسیه است، بازنشر شد. خبرگزاری‌ها مطرح غربی، نظیر رویترز یا اسوشیتدپرس، تا ساعت‌ها در این مورد این خبر سکوت کردند. بعد از ظهر یکشنبه، شیخ نشین فجیره خبر منتشرشده در برخی رسانه‌ها در مورد انفجار در بندر فجیره را تکذیب کرد و گفت که فعالیت‌ها در بندر فجیره طبق معمول ادامه دارد. خبرگزاری‌های غربی نیز پس از تکذیب شیخ‌نشین فجیره، عیناً متن تکذبیه را منتشر کردند.
ماجرا اما به همین‌جا، ختم نشد. پس از گذشت ساعت‌ها و پس از تکذیب خبر، وزارت امور خارجه امارت متحده عربی در بیانیه‌ای تأیید کرد که چهار کشتی تجاری در حاشیه آب‌های شرقی این کشور در نزدیکی بندر فجیره هدف چیزی که «عملیات خرابکارانه» نامیده شد، قرار گرفته‌اند. وزارت خارجه امارات همچنین گفت تمام اقدامات لازم انجام گرفته و تحقیق در این باره آغاز شده است. به گفته این وزارتخانه، در این حادثه، به کسی آسیب نرسیده و مواد مضر، وارد آب نشده است.
در تمام این مدتِ تکذیب‌ها و تأییدها، المیادین بر خبر خود پافشاری کرد و حتی نام و شماره چند نفتکش که مدعی بود آتش گرفته‌اند را منتشر کرد. با این حال، دولت امارات تأیید نکرد که به چند نفتکش در این حادثه آسیب وارد شده و تنها به ذکر نام «کشتی‌های تجاری» بسنده کرد.
صبح امروز اما از دو نفتکش عربستانی به صورت رسمی نام برده شد. خالد الفالح وزیر انرژی عربستان، صبح روز دوشنبه ۲۳ اردیبهشت گفت که دو نفتکش عربستانی در مسیر خود در حال عبور از آب‌های اقتصادی امارات در نزدیکی بندر امارتی فجیره مورد «حمله خرابکارانه» قرار گرفته‌اند. خالد الفالح در بیانیه‌ای گفت که این «حمله خرابکارانه» مصدوم نداشته و مواد نفتی نیز به دریا نشت نکرده است. وی گفت که یکی از نفتکش‌ها قرار بوده به بندر رأس تنوره عربستان برود تا با بارگیری در آنجا، عازم آمریکا شود. وی در عین حال تأیید کرد که سازه نفتکش‌ها در این حادثه، آسیب جدی دیده است.
در واقع، بیش از امارتی‌ها تاکنون این سعودی‌ها بوده‌اند که روی این خبر مانور داده‌اند. شامگاه ۲۲ اردیبهشت منابع خبری سعودی عنوان کردند که تیم تحقیقات بین‌المللی برای بررسی علت حادثه، وارد بندر فجیره امارات شده است. همچنین خبرگزاری اسوشیتدپرس، گزارش داد که اداره امور دریایی آمریکا در ساعات ابتدایی روز دوشنبه به شرکت‌های کشتیرانی در خصوص تردد در دریای عمان هشدار داده و از آن‌ها خواسته تا به هنگام عبور از بندر فجیره، نهایت احتیاط را به کار گیرند.
 
اهمیت حادثه در بندر فجیره امارات
فجیره یکی از بزرگ‌ترین بنادر سوخت‌رسانی به کشتی‌ها و نفتکش‌ها در دنیا است. اهمیت بندر فجیره تنها به خصلت بین‌المللی و هاب سوخت‌رسانی بودن آن محدود نمی‌شود. امارات تلاش زیادی به خرج داده تا تنگه هرمز را دور بزند و صادرات نفت خود را از مسیری غیر از تنگه هرمز انجام دهد. بندر فجیره دقیقاً خارج از گوشه شرقی تنگه هرمز قرار دارد.
امارات در سال ۲۰۱۲ خط لوله‌ای به طول ۳۷۰ کیلومتر احداث کرد تا نفت را از حبشان به بندر فجیره ببرد و بدین ترتیب برای صادرات نفت، نیازمند عبور از تنگه هرمز نباشد.
برخی خواستند در همان ساعات اولیه تأیید حمله به چند نفتکش در بندر فجیره، حادثه را به انصارالله یمن و به طور غیرمستقیم به ایران نسبت بدهند. با این حال، هیچ یک از گروه‌های یمنی تاکنون مسئولیت این حمله را برعهده نگرفته‌اند و شب گذشته، شبکه تلویزیونی المیادین عنوان کرد که ممکن است این حمله توسط اسرائیل برای تحت فشار دادن ایران انجام شده باشد. برخی در فضای مجازی، این حمله را «پرچمی دروغین» برای افزایش فشارها بر ایران و دستاویزی برای متهم کردن تهران، قلمداد کردند. آمریکا در روزهای اخیر دو ناو هواپیمابر به خاور میانه اعزام کرده و جان بولتون بار دیگر به سراغ تهدید مستقیم ایران رفته است.
با این حال، وزارت امور خارجه ایران خیلی زود، خنثی کردن این توطئه را کلید زد. سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، حوادث روز یکشنبه ۲۲ اردیبهشت برای چند کشتی در دریای عمان را «نگران‌کننده و تاسف‌بار» توصیف کرد و خواهان روشن شدن ابعاد دقیق این حادثه شد. عباس موسوی با اشاره به تاثیر منفی این حوادث بر سلامت کشتیرانی و امنیت عبور و مرور دریایی نسبت به هرگونه دسیسه از سوی بدخواهان جهت برهم زدن ثبات و امنیت در منطقه هشدار داد و خواهان هوشیاری کشورهای منطقه نسبت به هرگونه ماجراجویی از سوی عوامل خارجی شد.
در واقع، ممکن است بازیگران ثالث، مثل اسرائیل یا حتی عواملی در آمریکا، به دنبال این باشند که کشورهای منطقه‌ را وارد نزاع با هم بکنند؛ از این حیث، واکنش وزارت امور خارجه ایران هوشمندانه بود.
 
ابهامات حادثه در بندر فجیره
هنوز جزئیات زیادی از حادثه در بندر فجیره روشن نشده است. عامل حمله به نفتکش‌ها مشخص نیست، چه کشور یا گروهی باشد و امارات نیز هنوز هیچ گروه یا کشوری را به‌عنوان عامل «عملیات خرابکارانه» متهم نکرده است.
مشخص نیست این حمله از چه طریقی و با استفاده از چه سلاح‌هایی صورت گرفته است. میزان خسارات حمله نیز هنوز روشن نیست. علاوه بر این، مشخص نیست چرا رسانه‌های غربی تا ساعت‌ها در مورد این حمله سکوت کردند. حتی خبرهایی منتشر شده که توئیتر، هشتگ فجیره را فیلتر کرده است! برخی می‌گویند امارات منتظر چراغ سبز بقیه کشورها، از جمله عربستان و آمریکا بوده، تا این حمله را تأیید کند. برخی دیگر نیز بر این عقیده‌اند که احتمال فرار سرمایه از امارات و تلقینِ ایجاد جو نآمنی در این کشور که به شدت به سرمایه‌های خارجی متکی است، باعث شده تا امارات سعی کند خبر چندانی از این حادثه به بیرون درز نکند. فیلمی از این حادثه در فضای مجازی منتشر نشده که با توجه به همه‌گیر بودن رسانه‌های اجتماعی در امارات، بسیار عجیب به نظر می‌رسد. حتی برخی کاربران عمانی در توئیتر گفته‌اند که اگر آتش‌سوزی در فجیره روی داده بود، آن‌ها می‌توانستند این آتش‌سوزی را ببینند؛ اظهارات این‌چنینی فعلاً گمانه‌زنی‌هایی بیش نیستند و چندان نمی‌توان به اعتبار آن‌ها تکیه کرد. در کل باید منتظر بود تا روزهای آینده جزئیات دقیق‌تری از این حادثه منتشر شود.