کلاف سردرگم افزايش مصرف بنزين

گروه اقتصادي – محمدرضا حقي: افزايش مصرف بنزين در کشور، مرزهاي هشدار را هم رد کرده و مسئولان هنوز نه درباره راه‌هاي کنترل افزايش مصرف بنزين به جمع‌بندي قابل توجهي رسيده‌اند و نه براي افزايش توليد برنامه ضربتي و جديدي دارند. وزارت نفت از افزايش مصرف روزانه بنزين از 88 به 122 ميليون ليتر طي دو سال اخير خبر داده که رشد 38 درصدي مصرف را در اين مدت نشان مي‌دهد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،آن‌طور که جليل سالاري، مديرعامل شرکت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران در ابتداي مردادماه امسال اعلام کرده، مصرف بنزين کشور در روزهاي گذشته اعدادي نظير 127 ميليون ليتر را ثبت کرده است و با توجه به ميانگين کنوني مصرف روزانه 114 ميليون ليتر بنزين در کشور، پيش‌بيني مي‌شود اين عدد با توجه به پيش‌رو بودن سفرهاي تابستاني و ايام اربعين باز هم افزايش يابد که نيازمند مديريت مصرف از سوي مردم است.اين درحاليست که در دولت قبل با افتتاح پالايشگاه ستاره خليج فارس، ايران نه تنها در توليد بنزين به خودکفايي رسيد، بلکه به صادرکننده بنزين تبديل شد.
با اين حال، روند افزايش توليد متوقف شد و در دو سال گذشته، نه طرح‌هاي افزايش ظرفيت در پالايشگاهها رشد چشمگيري داشته و نه روند احداث پالايشگاههاي جديد تغييري کرده است. اين درحاليست که معاون وزير نفت در امور پالايش، در گذشته، بارها بر ضرورت ساخت پالايشگاههاي جديد تاکيد کرده و حتي دولت قبل را به دليل کاستي در ساخت پالايشگاه‌هاي جديد زير سوال برده بود. اما در حال حاضر نه تنها اندک پالايشگاه‌هاي در حال ساخت در کشور، پيشرفت بسيار اندکي دارند و با روند فعلي بعيد است تا چهار سال ديگر هم پالايشگاه جديدي در کشور افتتاح شود، بلکه پتروپالايشگاه سردار سليماني هم که از دو سال پيش براي ساخت آن برنامه ريزي صورت گرفته است، با وجود وعده‌هاي مکرر حتي هنوز به مرحله کلنگ زني هم نرسيده است!
 در اين ميان مسير سخنان برخي مسئولان، به جاي تاکيد بر افزايش توليد، به سمت انتقاد از افزايش مصرف تغيير يافته است. جليل سالاري، مديرعامل شرکت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران در خرداد 1402 درباره جدي شدن روند ناترازي هشدار داده و گفته بود: مصرف روزانه بنزين کشور 110 ميليون ليتر است و مصرف و توليد سربه‌سر شده‌اند. به گفته او، سالانه بيش از يک ميليون خودرو عرضه مي‌شود و هيچ خودرويي هم اسقاط نمي‌شود.
بنابراين در صورت ادامه اين روند، به ناترازي بنزين خواهيم رسيد و واردکننده خواهيم شد.آنچه سالاري مي‌گويد حرف نادرستي نيست. همه ساله شاهد رشد تعداد خودروها در کشور هستيم و ميزان مصرف اين خودروها هم عموما از ميانگين جهاني بسيار بالاتر است. در شرايطي که امکان واردات خودروهاي کم مصرف با استانداردهاي روز جهاني وجود ندارد، رقابتي هم براي بهبود کيفيت خودروهاي داخلي نيست و به همين دليل مصرف بنزين خودروها در کشور ما بسيار بالاتر از کشورهاي ديگر با تعداد مشابهي خودرو است.
از سوي ديگر تعداد خودروهاي هيبريدي هم در کشور بسيار اندک است و تلاشهاي صورت گرفته براي توليد خودروهاي هيبريدي و برقي در کشور نيز منجر به توليد انبوه اين خودروها نشده است. نکته مهم ديگر ناکارآمدي سيستم حمل و نقل عمومي‌در شهرهاي بزرگ است. در سالهاي اخير، بيش از آنکه براي توسعه خطوط ريلي و همچنين حمل و نقل عمومي‌درون شهري هزينه شود، شاهد توسعه تاکسي‌هاي اينترنتي بوده‌ايم؛ آن هم خودروهايي با پايين‌ترين کيفيت ممکن که عموما با يک سرنشين – به جز راننده – تردد مي‌کنند و موجب افزايش ترافيک شهر شده‌اند. درحاليکه اگر سيستم حمل و نقل عمومي‌کارآمدي در کلان شهرها وجود داشت، قطعا با استقبال مردم، شاهد کاهش ترافيک خيابانها و به تبع آن کاهش مصرف سوخت بوديم.
جالب اينجاست که مسئولان به جاي چاره انديشي براي بهبود کيفيت خودروها، افزايش تعداد خودروهاي هيبريدي و همچنين ايجاد زيرساختها براي تردد خودروهاي برقي، همچنين افزايش توان توليدي کشور در بخش بنزين، به فکر استفاده از اهرم قيمتي هستند؛ اقدامي‌که در آبان 1398 فجايع فراواني آفريد و زيان‌هاي فراواني در پي داشت. در واقع در شرايطي که جامعه نسبت به بنزين حساسيت بالايي دارد و تورم رسمي‌هم بيش از 45 درصد است، و تعداد زيادي از سرپرستان خانوار، با خودروهاي خود به نقل و انتقال مسافر مشغولند و هر گونه تغيير قيمت بنزين براي آنها مشکلات فراواني ايجاد مي‌کند، دست زدن به قيمت بنزين نمي‌توان اقدام خردمندانه اي باشد.
اواخر تيرماه خبري درباره قيمت بنزين و به اسم خبرگزاري اصولگراي تسنيم در فضاي مجازي منتشر شد که البته انتشار اين خبر از سوي اين خبرگزاري تکذيب شد و تسنيم اعلام کرد هيچ خبري درباره قيمت بنزين در سايت و فضاي مجازي اين خبرگزاري منتشر نشده است و دولت در حال حاضر هيچ برنامه و تصميمي‌براي تغيير قيمت بنزين ندارد و قيمت‌هاي اعلامي‌کذب است.
کانالي که به نام تسنيم فعاليت مي‌کند در خبري اعلام کرده بود: قرار است براساس اين طرح مصرف هر باک تا 30 ليتر به مبلغ ليتري 3 هزار تومان، از 30 ليتر تا 60 ليتر به مبلغ ليتري 7 هزار تومان و از 60 ليتر به بالا به مبلغ هر ليتر 18هزار تومان عرضه شود.اگرچه شايعات درباره افزايش قيمت بنزين بارها و بارها تکذيب شده اما دفعات قبل نيز پس از تکذيب شايعات شاهد افزاش قيمت بنزين بوديم و با توجه به نياز کشور به واردات بنزين براي تامين نياز داخل، بعيد نيست به زودي شاهد ايجاد محدوديتهايي در عرضه بنزين براي کنترل مصرف آن باشيم.
نکته مهم اينجاست که دولت برنامه جامعي براي کلاف سردرگم بنزين، از جمله کنترل مصرف از طريق اصلاح در کيفيت خودروهاي داخلي، آزادسازي واردات خودروهاي کم مصرف و هيبريدي و تقويت ناوگان حمل و نقل عمومي‌در کلان شهرها و همچنين افزايش توليد بنزين ندارد و همين امر، نگراني‌ها درباره افزايش قيمت بنزين براي کنترل مصرف را افزايش مي‌دهد.