دولت کمبود بنزين را چگونه جبران مي‌کند؟

گروه اقتصادي – حميدرضا شکوهي: مصرف بنزين طي روزهاي اواخر اسفند پارسال تا نوروز امسال رکورد زد تا هشدارها درباره افزايش مصرف بنزين، زمزمه‌ها درباره گران شدن بنزين را بيش از پيش به گوش برساند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،بر اساس آمارهاي رسمي‌اعلام شده از سوي شرکت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران، روز شنبه 27 اسفندماه رکوردي تازه در مصرف بنزين در کشور به ثبت رسيد که تا پيش از آن سابقه نداشت: مصرف 131 ميليون و 600 هزار ليتر بنزين در کشور. دو روز قبل از آن يعني روز 25 اسفند، رکورد مصرف 126 ميليون ليتر بنزين ثبت شده بود. مقدار مصرف بنزين کشور در فاصله زماني 20 تا 27 اسفندماه پارسال به‌طور ميانگين 117 ميليون ليتر در روز بوده که اين عدد نسبت به مدت مشابه سال 1400، 13.5 درصد افزايش نشان مي‌داد.البته بر اساس گزارش شرکت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران، مصرف بنزين کل کشور در طول 1401 به‌طور ميانگين روزانه 104 ميليون و 500 هزار ليتر بوده که اين عدد در مقايسه با مدت مشابه سال پيش از آن (1400)، 20.6 درصد افزايش نشان مي‌داد. اما همين عدد در روزهاي پاياني اسفند با رشد بالايي مواجه شد.مصرف بنزين کشور در آستانه سال 1402 با ثبت رکوردي تازه در روز يکشنبه 28 اسفندماه، به 137 ميليون و 200 هزار ليتر رسيد و يک روز در آخرين روز اسفند، رکورد جديدي به ثبت رسيد: مصرف 144 ميليون و 300 هزار ليتر بنزين در يک روز. عددي که نسبت به بيست‌ونهم اسفند 1400، 27.7 درصد رشد نشان مي‌دهد.معمولا در اول فروردين، مصرف بنزين نسبت به روزهاي پاياني اسفند و روزهاي بعدي فروردين کمتر است و مصرف بنزين در اول فروردين به 99.3 ميليون ليتر رسيد که همين عدد هم 11 درصد نسبت به زمان مشابه سال قبل بيشتر بود. اما در دوم فروردين مصرف بنزين به 123 ميليون ليتر رسيد و در روزهاي بعدي هم بين 100 تا 120 ميليون ليتر متغير بود. اما در روز دوازدهم فروردين بالاترين رکورد سال جديد ثبت شد: مصرف 128 ميليون ليتر در يک روز. البته اين رکورد جديد هنوز با رکوردهاي ثبت شده در اواخر اسفند سال گذشته فاصله دارد اما با اين حال، نسبت به ميزان توليد در کشور بالاتر است. روز سوم فروردين جليل سالاري معاون وزير نفت در امور پالايش و پخش، توليد روزانه بنزين در کشور را 115 ميليون ليتر اعلام کرد که از اغلب روزهاي منتهي به اسفند و تعطيلات عيد، کمتر است و اين نشان مي‌دهد براي جبران کمبود، از ذخاير بنزين کشور استفاده شده است.
به نظر مي‌رسد پيشبيني مسئولان هم درباره مصرف بنزين در عيد امسال غلط بود. سالاري مي‌گويد: وي بيان کرد: پيش‌بيني شده بود مصرف بنزين‌ 7 تا 10 درصد افزايش يابد، در حالي که افزايش مصرف در استان‌هايي مانند زاهدان (سيستان و بلوچستان) به 46 درصد رسيد، در استان فارس 25 درصد، در استان‌هاي کردستان و قم رقم مصرف از 30 تا 50 درصد افزايش يافت، در استان‌هاي شمالي و جنوبي، شرق و غرب کشور هم به‌طور ميانگين از 11 تا 46 درصد افزايش مصرف وجود دارد.مديرعامل شرکت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران انگشت اتهام را به سمت خودروها نشانه رفت و گفت: با روند رو به رشد افزايش خودروها، اکنون 29 ميليون دستگاه خودرو در چرخه حمل‌ونقل کشور وجود دارند و از طرفي مقدار مصرف سوخت در کشور با استانداردهاي جهاني فاصله دارد و خودروها پرمصرف هستند که اين موضوع بايد مورد توجه قرار گيرد.موضوع استاندارد پايين و مصرف سوخت بالاي خودروهاي داخل از مواردي است که بارها مطرح شده اما عملا راه حلي پيدا نکرده است. با توجه به محدوديت واردات خودرو به کشور، امکان استفاده از خودروهاي به روز دنيا که مصرف سوخت پاييني دارند براي مردم فراهم نيست و به همين دليل بهسازي روند مصرف خودروها گام مهمي‌است که بايد برداشته شود.
از سوي ديگر استفاده از سي ان جي به عنوان سوخت جايگزين که در دولت قبل، روند رو به رشدي داشت در يک سال و نيم اخير روند مطلوبي نداشته و همين امر موجب افزايش مصرف بنزين شده است.در حوزه پالايشگاه سازي هم در شرايطي که مهمترين منتقد وزير نفت قبلي درباره پالايشگاه سازي، سکان هدايت شرکت پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي را در اختيار داردف انتظار اين بود که مطابق با وعده‌هاي خود در اين حوزه با برنامه ريزي دقيقتري وارد مي‌شد اما تاکنون به جز بيان وعدهف اقدامي‌در جهت ساخت پالايشگاه انجام نشده است. حتي ساخت پتروپالايشگاه شهيد سليماني به عنوان مهمترين وعده دولت که قرار بود تيرماه کلنگ احداث آن به زمين بخورد تا پايان اسفند به تعويق افتاد و نهايتا مسولان، وعده فروردين امسال را دادند که حتي اگر ساخت آن آغاز شود در بهترين حالت ممکن چهار سال طول مي‌کشد تا افتتاح شود. طي اين مدت تنها پالايشگاه مهر خليج فارس رشد بالاي 20 درصد داشته که آن هم با روند کنوني بعيد است زودتر از سه سال ديگر افتتاح شود و اين يعني با روند کنوني مصرف، در ماههاي آينده بار ديگر مجبور به واردات گسترده بنزين خواهيم شد؛ موضوعي که با افتتاح پالايشگاه ستاره خليج فارس و افزايش توليد بنزين کشور به صد ميليون ليتر در روز در دولت قبل رفع شده بود.در چنين شرايطي، زمزمه‌هاي افزايش قيمت بنزين به منظور جبران کمبود، بيش از پيش به گوش مي‌رسد. هرچند مسئولان بارها افزايش قيمت بنزين را تکذيب کرده اند اما در سالهاي قبل نيز همواره، افزايش قيمت بنزين تکذيب مي‌شد اما ناگهان بنزين گران مي‌شد و حتي رئيس جمهور  قبل نيز ميگفت از اين موضوع خبر نداشته است!
افزايش قيمت بنزين آخرين بار در آبان 1398 تبعات اجتماعي فراواني در پي داشت و با توجه به نارضايتي‌هايي که در نيمه دوم سال گذشته در کشور گسترش يافتف افزايش مجدد قيمت بنزين در سال جاري، مي‌تواند باز هم تبعاتي داشته باشد. در چنين شرايطي بايد ديد مسئولان سرانجام در مقابل روند رشد مصرف بنزين، چه خواهند کرد: بنزين را گران مي‌کنند تا موقتا مصرف را کنترل کنند، يا روند احداث پالايشگاههاي جديد، توسعه حمل و نقل عمومي، بهسازي خودروهاي ساخت داخل، واردات خودروهاي روز جهان و توسعه خودروهاي گازسوز، هيبريد و برقي را در دستور کار قرار مي‌دهند؟