سریال حاشیه‌های برادران لیلا

گروه فرهنگی - فهیمه جهازیان: با اعلام محکومیت سعید روستایی کارگردان فیلم «برادران لیلا» یکبار دیگر این فیلم و کارگردانش کانون توجه در رسانه‌ها، افکار عمومی و فضای مجازی شده است. این اتفاق پس از حواشی حضور این فیلم و عواملش در فستیوال کن و پس از آن پخش آن در فضای مجازی و بازدید بی سابقه از آن صورت گرفته است و به این ترتیب گویا حاشیه‌های مربوط به این فیلم سینمایی قرار نیست تمام شود.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،در خبر تازه آمده که شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران سعید روستایی کارگردان فیلم «برادران لیلا» را به ۶ ماه حبس تعزیری محکوم کرد. در متن حکم او آمده که یک بیستم این حبس آن قابل اجرا و مابقی به مدت ۵ سال تعلیق شده است، مستند این حکم، ساخت و پخش فیلم برادران لیلا در جشنواره کن بوده است. همچنین در این حکم و به عنوان تعلیق مراقبتی، این کارگردان در ایام تعلیق موظف به ۱. خودداری از فعالیت‌های مرتبط با جرم ارتکابی یا استفاده از وسائل موثر در آن در ایام تعلیق ۲. خودداری از ارتباط و معاشرت با اشخاص فعال در عرصه فیلمسازی در ایام تعلیق ۳. گذراندن دوره فیلمسازی با حفظ منافع ملی و اخلاقی در دانشکده صدا و سیما قم به میزان ۲۴ ساعت در ایام تعلیق شده است.

سعید روستایی فعالیت خود را در اوایل دهه ۱۳۹۰ با فیلم‌های کوتاه آغاز کرد و برای ساخت درام «ابد و یک روز» در سال ۱۳۹۴ به شهرت رسید، فیلم سینمایی «متری شش و نیم» که به عنوان دومین فیلم بلند سعید روستایی شناخته می‌شود، در سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم از دیدگاه تماشاگران شد. این فیلم دومین همکاری سعید روستایی با نوید محمدزاده، پریناز ایزدیار و پیمان معادی بود. روستایی با این فیلم نامزد جایزه سزار بهترین فیلم خارجی زبان از کشور فرانسه شد. سومین فیلم بلند او به نام «برادران لیلا» در جشنواره فیلم کن ٢٠٢٢ نمایش داده شد و برای نخستین بار به عنوان فیلمی ایرانی در بخش رقابت اصلی کن، برنده جایزه فیپرشی شد.
حاشیه‌ها هم درست از همان زمان شروع شد. در پی برخی اتفاقات و حواشی حضور بازیگران فیلم «برادران لیلا» در جشنواره کن، این فیلم به یکی از فیلم‌های خبرساز در آن مقطع تبدیل شد و سرانجام ۳۰ خرداد ماه 1401 سازمان سینمایی اعلام کرد که پروانه نمایش فیلم سینمایی «برادران لیلا» به دلیل تخلفات و سرپیچی از مقررات از سوی تهیه‌کننده و کارگردان آن، صادر نمی‌شود.
در اطلاعیه سازمان سینمایی آمده بود: «فیلم برادران لیلا به تاسی از اصل»قانون گرایی، استانداردسازی و عدالت محوری»و به دلیل تخلفات آگاهانه و رفتار مغایر با قوانین و مقرراتی چون: شرکت در جشنواره‌های خارجی (کن) بدون عبور از مجرای قانونی و اخذ پروانه نمایش، سرپیچی از مقررات و اصرار بر ارائه نسخه اصلاح نشده برغم تعهدات صورت گرفته و استمرار بر تخلف و مداومت بر آن حتی بعد از جشنواره کن و شرکت در جشنواره مونیخ و در نهایت اعلام رسمی کارگردان محترم مبنی بر عدم پذیرش اصلاح فیلم، این فیلم تا اطلاع ثانوی و تا رفع موانع ایجاد شده، صلاحیت اخذ پروانه نمایش را نخواهد داشت.»
در روزهای نوروز امسال انتشار نسخه «برادران لیلا» در فضای مجازی در حالی که این فیلم در ایران پروانه نمایش نداشت و توقیف شده بود، بزرگترین اتفاق فرهنگی نوروز امسال شد. البته نسخه غیرقانونی این فیلم در هفته‌های پیش از نوروز منتشر شده بود اما گویا ایام تعطیلات نوروزی و انتشار مطالب و تحلیل‌های مختلف در این ایام باعث توجه بیش از حد انتظار مردم به این فیلم شد و بنا به روایت‌هایی بیش از 40 میلیون نفر این فیلم را در ایران دیدند! در روز اول فروردین سعید روستایی کارگردان «برادران لیلا» از ترند اول توئیتر فارسی شدن این فیلم خبر داد. او پستی را در استوری اینستاگرامش بازنشر کرد که در بخشی از آن چنین نوشته شده بود: «طی چند روز گذشته با انتشار نسخه آنلاین فیلم سینمایی توقیفی «برادران لیلا» ساخته سعید روستایی در فرانسه، این فیلم به سرعت در کانال‌های تلگرامی و شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان منتشر شد و مورد توجه مخاطبان قرار گرفت. تازه‌ترین ساخته سعید روستایی شب گذشته ترند اصلی توئیتر فارسی شد.»
در ایام نوروز و در تحلیل‌های مختلفی که از این فیلم شد، کمتر کسی از ماجرای جشنواره کن یاد کرد و تحلیل‌ها همه به تحلیل نمادین فیلم یا تفسیر صحنه‌های مختلف این فیلم اختصاص داشت. طیف اصولگرا بیشتر بر چک زدن دختر فیلم در گوش پدرش و همچنین صحنه‌های نامطلوبی مثل ادرار کردن پدر در سینک دستشویی دست گذاشته بود و در سمت مقابل، لیلا نمادی دیگر از اتفاقاتی بود که از شهریور 1401 در ایران شکل گرفت و با شعار «زن، زندگی، آزادی» شناخته شد.
نکته دیگر اینکه اگرچه در آستانه نوروز جواد نوروزبیگی تهیه کننده فیلم «برادران لیلا» گفت: پخش فیلم «برادران لیلا» عملی غیر قانونی و غیر اخلاقی است ولی اگر مخاطب سینمای ایران این فیلم را در پخش غیر قانونی دیده است؛ بعد از اکران یا پخش از پلتفرم به صورت مینی‌سریال مجدد ببیند، با این حال برخی افراد این اتهام را به دست اندرکاران فیلم زدند که خودشان نسخه این فیلم را منتشر کرده اند. این موضوع و همچنین موضوعات مطرح شده در مصاحبه‌های مسئولان سینمایی باعث شد که تهیه‌کننده فیلم «برادران لیلا» با اعلام اینکه شورای پروانه ساخت دولت گذشته فهرستی رسمی برای اصلاحات فیلمنامه به سازندگان فیلم ابلاغ نکرده بود، از مدیران سینمایی درخواست کرد که با توجه به پخش نسخه قاچاق فیلم، اجازه پخش «برادران لیلا» در سینماها و پلتفرم‌ها داده شود.
پیش از آن مدیرکل اداره نظارت بر نمایش سازمان سینمایی با اشاره به اینکه «فیلمنامه «برادران لیلا» در شورای پروانه ساخت دولت قبل بررسی شده» گفته بود: عدم تمکین صاحبان فیلم به انجام اصلاحات پیش از حضور در جشنواره کن و اکران عمومی فیلم در خارج از کشور پیش از اخذ مجوزهای لازم و مخالفت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اکران فیلمی که علاوه بر مضمون و محتوای تلخ و ناامیدکننده، کار خود را با قانون‌شکنی شروع کرده بود، از جمله دلایلی بود که موجب لاینحل باقی ماندن مسئله و مشکل این فیلم شد.پس از انتشار صحبت‌های روح‌الله سهرابی، جواد نوروزبیگی تهیه‌کننده «برادران لیلا» با یادآوری مصاحبه بهمن‌ماه سال گذشته خود گفت:‌ لیست منتشر شده از شورای پروانه ساخت (دولت قبل) به هیچ وجه جهت اصلاح فیلمنامه به سازندگان فیلم اعلام نشده بود و درواقع پس از تایید و تشویق «حضوری» از بابت چنین فیلمنامه‌ای، پروانه‌ی ساخت را صادر کردند.
نوروزبیگی ادامه داد: جدا از این موضوع، به مدت یک سال است که برای رسیدن به فهرست اصلاحات شورای پروانه نمایش دوندگی می‌کنیم ولی فقط محاکمه می‌شویم. این در حالی است که نسخه‌ی اصلاح شده‌ی فیلم که برای گرفتن مجوز اکران به سازمان سینمایی ارائه شده، ضمن رعایت اصلاحات قبل از حضور در جشنواره کن، شامل اصلاحات دیگری هم می‌شود که فقط آن‌ها را شنیده بودیم و به صورت رسمی اعلام نشده بودند.
حالا با محکومیت سعید روستایی، این بار به گونه ای دیگر توجه به این فیلم شکل گرفته است. در خارج از ایران فعالیت مارتین اسکورسیزی کارگردان بزرگ سینمای آمریکا در حمایت از سعید روستایی باعث توجه به این حکم قضایی در بیرون از مرزهای ایران شده است، ضمن اینکه در داخل کشور نیز انتقادهایی به این حکم شکل گرفته است. در تحلیلی که در یکی از روزنامه‌های کشور منتشر شده آمده است: آنچه موجب تعجب و واکنش به این حکم شده، بند آخر آن است که روستایی را به گذراندن دوره فیلمسازی با حفظ منافع ملی و اخلاقی در دانشگاه صداوسیمای قم به‌مدت ۲۴ساعت مجبور کرده است. پرسش این است که مگر دانشگاه و نشستن سر کلاس، مجازات محسوب می‌شود؟ اینکه انکار ماهیت و کارکردهای آموزشی یک مرکز دانشگاهی و پژوهشی است و آن را از دانشگاه به بازداشتگاه تقلیل می‌دهد. حالا باید منتظر ماند و دید آیا این حکم مورد تجدید نظر قرار می‌گیرد یا اینکه علی رغم واکنش‌های صورت گرفته این حکم لازم الاجراست و سعید روستایی باید به آنچه حکم داده شده، سر تسلیم فرود آورد.