مدل شهردار – رییس جمهور همیشگی نیست

حامیان محمدباقر قالیباف با تاکید بر فعالیتهای او در دوران مدیریت هشت ساله در شهرداری تهران، معتقدند بار دیگر مدل شهردار – رییس جمهور در انتخابات ریاست جمهوری به کار می آید و همانگونه که احمدی نژاد در سال ۸۴ از شهرداری تهران به ریاست جمهوری ایران رسید، در این دوره نیز قالیباف رییس جمهور می شود. اما آیا مدل شهردار – رییس جمهور یک مدل همیشگی است؟
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، براساس رهيافت هاي جديد در جهان معاصر براي درك بهتر دنياي بيرون و واقعي از مدل استفاده مي كنيم.مدل شهردار- رييس جمهور يكي از اين مدل هاست كه براي توضيح انتخابات رياست جمهوري ايران در سال ۸۴ كاربرد دارد. اين مدل همانند آن دسته از مدل ها در حيطه علوم انساني كه محدود به زمان و مكان و وابسته به اجزا سازنده و متغيرهاي بيروني هستند در گذر زمان جاي خود را به مدل هاي جديدتري مي دهند و قابل تعميم به همه عصرها و نسل ها نيستند.درغيراين صورت؛اين تصور بوجود مي آيد كه لازمه احراز پست رياست جمهوري در كشور ما دستيابي به عنوان شهرداري تهران است. این درحالیست که كارنامه عملكرد شهردار تهران و كانديداتوري انتخابات رياست جمهوري دو موضوع متفاوت اند و نبايد شائبه چنين تصوري نيز در اذهان عمومي پديد آيد كه برخورداري از موقعيت شهرداري پيش نياز رسيدن به رياست جمهوري است.
احمدی نژاد از شهرداری یا از مسجد؟
اینکه تصور کنیم احمدی نژاد به خاطر فعالیتهایش در شهرداری تهران رییس جمهوری شد، تحلیل دقیقی نیست. در سال ۸۴، شهرداري يك نهاد بود در كنار ساير نهادهاي اجتماعي در انتخابات نقش داشت و اين مسجد بود كه به عنوان محل اجتماع اقشار مختلف جامعه توانست بالاترين كاركرد را برای رییس جمهور منتخب ارايه كند.طبق مدل شهردار- رييس جمهور در انتخابات نهم، لايه رويين، شهرداري بود و در لايه زيرين مسجد قرار داشت. اما انتخابات سال ۹۲ متفاوت است. در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، مسجد فقط برای شهردار تهران که کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری است نقش ایفا نمی کند بلکه سایر کاندیداهای اصولگرا نیز در مسجد پایگاه دارند که از بین آنها، پایگاه جلیلی قوی تر از سایر اصولگرایان و از جمله قالیباف است. احمدی نژاد از مسجد به ریاست جمهوری رسید و نه صرفا از شهرداری تهران. درحالیکه در شرایط فعلی، نه از دوقطبی انتخابات ۸۴ خبری هست، نه از تعدد کاندیداهای اصلاح طلب و نه از نزدیکی کاندیداهای اصولگرا که توانست به احمدی نژاد کمک کند تا رییس جمهور شود. اگر در انتخابات ۸۴، پس از رسیدن احمدی نژاد به دور دوم انتخابات، همه اصولگرایان در ظاهر از او حمایت کردند، در این انتخابات بعید است که در صورت رسیدن انتخابات به دور دوم، اصولگرایان به طور کامل از کاندیدایی که به مرحله دوم می رسد حمایت کنند. به همین دلیل مدل قالیباف برای رسیدن به ریاست جمهوری، مدلی قدیمی، تکراری و ناکارآمد است که نمی تواند او را یاری دهد. در حقیقت مدل شهردار – رییس جمهور همیشگی نیست. اما این تنها یک سویه ماجراست.
قایباف و مواضع متناقض
قالیباف طی هفته های منتهی به انتخابات مواضع متناقضی گرفت. به عنوان مثال پس از ثبت نام هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری، از آنجا که از ناحیه او احساس خطر می کرد، صریح ترین انتقادات را علیه او مطرح کرد. اما سیل انتقادات به او از یک سو و عدم احراز صلاحیت هاشمی رفسنجانی از سوی دیگر موجب شد لحن او برگردد و حتی در برخی اظهارات خود در برنامه های تبلیغاتی تلویزیونی، به حمایت از برخی از عملکردهای دولتهای سازندگی و اصلاحات پرداخت که این امر در گفت و گوی ویژه خبری او از شبکه ۲ سیما مشهودتر بود. با این وجود قالیباف همچنان تمایل دارد تا رای هر دو جناح را به سمت خود متمایل کند و به همین دلیل تلاش می کند با انتقاداتی تند و تیز، اصولگرایان تندرو را که به سمت کاندیداهایی همچون سعید جلیلی گرایش پیدا کرده اند به سمت خود جذب کند. در حقیقت قالیباف سعی دارد رای هر دو طرف را جذب کند اما مواضع متناقض وی موجب شده سبد آرای وی ریزش کند که این امر پس از مناظره سوم تلویزیونی که انتقادات بی اساسی را علیه حسن روحانی مطرح کرد شدت گرفت. مواضع متناقض قالیباف در مواردی دیگر، آشکارتر است. به عنوان مثال او در ابتدا گفته بود که اگر در ائتلاف ۱+۲ متشکل از او، حدادعادل و ولایتی به وحدت نرسیدیم در دینداری ما شک کنید. درحالیکه آنها نه تنها به ائتلاف نرسیدند بلکه هیچ جوابی هم به انتقادات نداشتند و حداد هم پس از کناره گیری اعلام نکرد به سود ائتلاف کنار رفته، بطوریکه برخی معتقدند حداد به نفع جلیلی کناره گیری کرده است.این مواضع متناقض نشان می دهد او هنوز درک صحیحی از حساسیت کار یک رییس جمهور ندارد.
شباهتهای قالیباف و احمدی نژاد
قالیباف اگرچه در مدل شهردار – رییس جمهور نمی تواند از مدل احمدی نژاد تبعیت کند اما شباهتهای آشکاری با او دارد. مهمترین شباهت قالیباف با احمدی نژاد، این است که او هم همچون احمدی نژاد مشاوره نمی پذیرد. او خود را در مرزی می بیند که می تواند به تنهایی تصمیم بگیرد و در این مورد حاضر به پذیرش مشاوره نیست. او از تکذیب آنچه که گفته یا بی تفاوت عبور کردن از کنار آن، چندان نگران نیست. همانگونه که احمدی نژاد وعده آوردن پول نفت بر سر سفره های مردم را مطرح کرد و بعد به تکذیب آن پرداخت، قالیباف هم به راحتی حرفهای خود را تغییر می دهد. نمونه اش همان مواضع متناقض درباره هاشمی رفسنجانی است. بدتر آنکه قالیباف گفته در سال ۸۴ به احمدی نژاد رای داده در حالیکه حداقل نزدیکان وی می دانند او در آن سال به سمت ستادهای هاشمی گرایش پیدا کرده بود. همان مواضع متناقض که نمونه آن اظهارات و سپس عملکردش در مورد ائتلاف پیشرفت بود، نشانه دیگری از شباهتش به احمدی نژاد است که خیلی راحت از حرفی که زده عبور می کند؛ همانگونه که احمدی نژاد از ماجرای هاله نور عبور کرد.
شانس قالیباف چقدر است؟
قالیباف برای رسیدن به ریاست جمهوری هر کاری که لازم بوده انجام داده است. از دادن وعده های مختلف تا تغییر مواضع متعدد و حتی استفاده از امکانات شهرداری در قالب برگزاری همایشها و جشنواره هایی که اعطای بسته هدیه شهردار، بخش اصلی آن بود. نظرسنجی ها حکایت از آن دارد که تا روز ۱۷ خرداد و پیش از مناظره آخر، وضعیت او بهتر از سایر اصولگرایان بود، اما پس از آن آرای او کاهش یافته و اگرچه هنوز برای رسیدن به مرحله دوم انتخابات شانس دارد، اما کناره گیری حداد که آرای – هرچند اندک – او را به سمت جلیلی سوق داده، رای رو به افزایش رضایی و بهبود وضعیت ولایتی در مناظره آخر و پس از حمایت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از او، نگرانی را در ستادهای قالیباف افزایش داده و به همین دلیل در فیلم تبلیغاتی آخر قالیباف، هر آنچه داشتند رو کردند تا قالیباف با اشک و گریه و بازی با احساسات مردم شانس خود را افزایش دهد. اما فاصله اندک آرای اصولگرایان و نامشخص بودن مقصد آرای سازماندهی شده از یک سو و ائتلاف اصلاح طلبان و به صحنه آمدن آرای خاموش از سوی دیگر، موج نگرانی را در ستادهای قالیباف افزایش داده است.