آغاز بازرگاني هسته‌اي

علي خرم کارشناس امور بين‌الملل درباره فروش اين مقدار آب سنگين به آمريکا به «مردم‌سالاري» مي‌گويد: «ما در توافق هسته‌اي قبول کرديم که مازاد آب سنگين توليدي کشور را صادر کنيم. خود آقاي صالحي هم گفته بود که هر کشوري خريدار باشد ما حتما مي‌فروشيم. آمريکايي‌ها براي مقاصد پزشکي و تحقيقاتي نياز به مقداري آب سنگين داشتند. براي همين از ما خواستند يک مقدار از آب سنگينمان را به آنها بدهيم تا اگر مطابق استانداردهاي جهاني باشد، آن را خريداري کنند. وقتي آزمايش‌هاي‌شان را انجام دادند به اين نتيجه رسيدند که با استانداردهاي جهاني مطابقت دارد. براي همين همه‌اش را خريداري کردند.»

حسن ‌هاني‌زاده، کارشناس سياست خارجي البته نظر ديگري دارد. او در تحليل چنين اتفاقي به «مردم‌سالاري» مي‌گويد: «مسئله فروش که با تلاش دانشمندان هسته‌اي به دست آمده اقدامي‌است براي راستي‌آزماني که آيا آمريکايي‌ها براي ادامه فعاليت برجام حسن نيت دارند يا نه. آمريکايي‌ها بارها ثابت کرده‌اند که قابل اعتماد نيستند و با اينکه ايران بارها حسن نيت خودش را ثابت کرده اما از رهگذر 32 تن آب سنگين در واقع امتيازي به آنها داده. اين مقدار آب سنگين حاصل سالها تلاش است ولي براي اينکه ما حسن نيت خودمان را نشان دهيم و آمريکايي‌ها فشار آوردند که اين ميزان آب سنگين را بايد تحويل دهيم، نشان مي‌دهد تعامل بينابيني بين دو طرف ايجاد شده است.» او ادامه مي‌دهد: «البته با اين کارتوپ را در زمين آمريکايي‌ها مي‌اندازيم تا جدي بودن طرف آمريکايي و 1+5 را در عامل برجام بفهميم. اگر با اين کار باز کارشکني‌اي از طرف مقابل ديده شود، چهره خود آمريکا در رسانه‌ها خراب مي‌شود.» او هم چون خرم معتقد است فروش آب سنگين اقدامي‌است که در برجام پيش بيني شده است و ادامه مي‌دهد: «خارج کردن آب سنگين از رآکتور اراک و فرستادن آن به خارج از ايران براي حسن‌نيت ايران انجام مي‌شود.»

بهروز کمالوندي سخنگوي سازمان انرژي اتمي‌نيز گفته است:« آب سنگين ايران سال گذشته در آزمايشگاه بين‌المللي ساوانا در آمريکا مورد آزمايش قرار گرفت و خلوص آن 99/75 درصد تائيد شد که اين موضوع نشان‌دهنده استانداردسازي و کيفيت بالاي صنعت هسته‌اي ايران است. ايران سالانه حدود 20 تن آب سنگين توليد مي‌کند و قرار است در چارچوب برنامه سازمان انرژي اتمي‌آن را به مشتريان خارجي خود بفروشد.»

اما با اين حال علي خرم معتقد است اگر ما اين ميزان آب سنگين را به آمريکا نفروشيم، مشتري ديگري هم نداريم و برخلاف‌هاني زاده، اين اقدام را امتيازي به نفع ايران مي‌داند.

با وجود حرف‌هاي باراک اوباما در جمع «گروه‌هاي جوان» 18 تا 30 سال که از سوي سفارت آمريکا در لندن شرکت کرده بود، درباره توافق هسته‌اي با ايران که گفته «به سرانجام رساندن توافق هسته‌اي بدون ورود به جنگ چيزي است که به آن افتخار مي‌کنم.» اما همچنان جمهوري‌خواهان از مخالفان سرسخت اجرايي شدن برجام هستند. پس به تبع با خريد اين ميزان آب سنگين از سوي آمريکا به شدت مخالف هستند.

رويترز روز گذشته نوشته بود که پل رايان رئيس مجلس نمايندگان آمريکا اقدام آمريکا به خريد آب سنگين از ايران را يک «هديه» به تهران دانسته است. پل رايان در بيانيه اي که در واکنش به اقدام دولت آمريکا براي خريد هشت و شش ميليون دلاري 32 تن آب سنگين از ايران نوشته، گفته است: «اين اقدام آمريکا به خريد آب سنگين از ايران يک «امتياز بي‌سابقه» براي اين کشور است.» در اين بيانيه همچنين آمده است: «توافقنامه هسته‌اي براي ايران به مثابه هديه‌اي است که همچنان ثمر مي‌دهد. اين اقدام به خريد، که ظاهرا اهتمام دولت به شيرين کردن توافقنامه است، مستقيما باعث اعطاي کمک مالي به برنامه هسته‌اي ايران مي‌شود. اين اقدام يک امتياز بي‌سابقه ديگر به بزرگترين حامي‌ دولتي تروريسم در دنيا است.» نکته جالب اينکه اوايل هفته جاري ميلادي ،پل رايان مصرانه از دولت آمريکا خواسته بود که دادن امتيازات اقتصادي بيشتر به ايران شامل دسترسي تهران به دلار و سيستم مالي آمريکا را منتفي کند.‌ هاني‌زاده درباره اين نگراني جمهوري‌خواهان مي‌گويد: «ديدگاه جمهوري‌خواهان افراطي در کنگره آمريکا نگاه منصفانه‌اي نيست. اوباما و وزارت خارجه مي‌خواهند برجام را به خوبي عمل کنند. گرچه اختيارات رئيس‌جمهور در مقابل افراطيون کنگره، اختيارات محدودي است. با وجود لابي‌هاي صهيونيستي و افراطيون جمهوري‌خواهان بر رئيس‌جمهور آمريکا فشار مي‌آيد که از زير بار اجراي برجام شانه خالي کنند.»

بر اساس همين بي‌انصافي‌هاست که به نظر مي‌رسد اگر کانديداي جمهوري‌خواه رياست جمهوري آمريکا بتواند بيشترين راي را بياورد قطعا اجرايي شدن برجام را با مشکلات زيادي رو به رو خواهد کرد. براي جلوگيري از اين اتفاق‌هاني زاده معتقد است ايران بايد براي آمريکا ضرب‌الاجلي تعيين کند که تا قبل از پايان اين دوره رياست جمهوري، اجرايي شدن برجام از سوي طرف‌هاي غربي و 1+5 شروع شود. او مي‌گويد: «يکي از کارهايي که مي‌شود کرد اين است که قبل از اينکه يک جمهوري‌خواه بر مسند رياست جمهوري آمريکا بنشيند بايد برجام روي غلتک بيفتد تا سريع‌تر به انجام برسد.»
گزارش : محبوبه شعاعي