گرفتاري اروپا در جدال آمريکا با چين وروسيه

گروه بين الملل - سعيد تهراني: فرستاده‌هاي اروپا از پکن دست خالي بازگشته‌اند. «امانولمکرون» رئيس جمهوري فرانسه و «اورسلا فون در لاين» رئيسکميسيون اروپا به پکن رفتند تا شايد بتواند از نفوذ اژدهاي زرد درقلب روسيه براي برقراري آتش بس يا حداقل کنترل سطح تنش درجنگ اوکراين کمک بگيرد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،مکرون به همراه اورسولا فون در لاين اروپا تلاش کردند تا موضع خود مبنيبر اينکه کمک به روسيه باعث مي‌شود تا چين به همدست متجاوز تبديل شود رابه شي منتقل کنند و به او هشدار دهند که از ارسال هر چيزي که مي‌تواند بهنحوي به روسيه در جنگ مقابل اوکراين کمک کند، خودداري کند.
به نوشته لوموند، چنين اظهاراتي از جمله سخنان فون در لاين مبني بر اينکه«موضع چين در مورد مناقشه اوکراين به يک عامل تعيين‌کننده در روابط آيندهپکن با اتحاديه اروپا تبديل خواهد شد»، تنها واکنش منفي مقامات چيني رابه همراه داشت.
در اين ميان ، پولتيکو مي‌نويسد که «شي جين پينگ» صراحتا به مکرونگفته که «اروپا نبايد در زمين آمريکا بازي کند.» به گفته يک ديپلمات فرانسويکه نامش فاش نشده است، تماس لي کيانگ نخست‌وزير چين با ميخائيلميشوستين نخست‌وزير روسيه که قبل از سفر هيات غربي به پکن انجام شد وتيتر روزنامه‌هاي چيني در مورد تعميق روابط بين مسکو و پکن را به دنبالداشت، به منزله يک دوش آب سرد واقعي بود که از همان آغاز، اين هيات واهداف مورد نظرش در سفر به چين را به چالش کشيد.
نکته اينجاست که  آمريکا تلاش مي‌کند با اعمال قدرت نظامي‌، سياسي وحتي اقتصادي مقابل توسعه  طلبي چين را بگيرد. در اين معادله رفتار اروپانقش حياتي دارد. «هولگر هسترماير» (Holger Hestermeyer) استادحقوق اتحاديه اروپا در کالج کينگز لندن، در اين زمينه مي‌گويد که پکن برايتجزيه بيشتر ائتلاف ترانس آتلانتيک تلاش خواهد کرد. اقتصاد پاشنه آشيلاروپا در وابستگي به چشم بادامي‌هاست ؛ موضوعي که واشنگتن دلخوشياز آن ندارد.
تقابل چند وجهي آمريکا و چين
واشنگتن و پکن مي‌دانند که اختلافات سياسي اروپا با پکن هنوز حل نشدهاست. مقام‌هاي آمريکايي در ماه‌هاي اخير درباره تمايل چين براي ارسالسلاح به روسيه ابراز نگراني کرده بودند و تا حدي هم موفق شدند دربارهخطرات استفاده از دسترسي شرکت‌هاي فناوري چين به بازارهاي اروپاجنجال به پا کنند.
پولتيکو براي مثال به ممنوعيت فعاليت تيک تاک در برخي از مناطق اروپا ازجمله نهادهاي اتحاديه اروپا در بروکسل اشاره کرد و نوشت فشارهاي آمريکاهمچنين باعث شد هلندي‌ها تدابير کنترل صادراتي جديدي را بر فروشتجهيزات نيمه رسانا به چين اعمال کنند. پوليتيکو افزود: با وجود تلاش‌هايآمريکا، حتي فون در لاين نيز که ديدگاه‌هاي تندروانه تري عليه چين داشت،مفهوم فاصله گرفتن از اقتصاد چين را کنار گذاشته و از ديدگاه پکن اين نيزيک اختلاف قابل توجه ديگر نسبت به فضاي تجاري خصومت آميزي است کهآمريکا سعي در ترويج آن دارد.
پکن، مکرون را عاملي براي جلوگيري از اختلال در روابط چين با اتحاديهاروپا قلمداد مي‌کند به ويژه آن که «آنگلا مرکل» صدر اعظم سابق آلمان کهمحبوب اين کشور بود، اکنون ديگر اين پست را در اختيار ندارد.
به نوشته پوليتيکو با اين حال، موضع فرانسه در مقابل چين از سوي برخيدر اروپا به چالش کشيده مي‌شود زيرا آنها به اتخاذ رويکردي سختگيرانه‌ترعليه پکن اعتقاد دارند.
انتظار آمريکا از اروپا
به موازات سفر هيئت اروپايي به پکن ، «آنتوني بلينکن» وزيرخارجه آمريکادر سفر به بروکسل با دو روزنامه اروپايي «اوئست- فرانس» و «فونکه» آلماندر موضوع مهم تنش‌ها در مورد تايوان و جنگ اوکراين، گفت‌وگو کرد. بلينکندر پاسخ به اين سوال که آيا از احتمال اشغال تايوان توسط چين در سال‌هايآينده نگران است، گفت: آنچه در سال‌هاي اخير شاهد بوديم آن است که ازديدگاه رهبري چين، وضعيت موجودي که به مدت چهار دهه حاکم بوده و بهحفظ صلح و ثبات در تنگه تايوان کمک کرده است، ديگر قابل قبول نيست. وآنچه ديديم اين است که چين با سطح بالاتري از اجبار فشار را بر تايوانافزايش مي‌دهد. همچنين شاهديم که اقداماتي از جمله استقرار نيرو و اعمالفشار اقتصادي براي قطع ارتباط تايوان با سازمان‌هاي بين‌المللي يا روابطشبا کشورهاي خاصي در جهان انجام مي‌دهند. مجموعه کاملي از اقدامات باهدف افزايش فشار بر تايوان براي تبعيت آن از خواسته‌هاي پکن صورتگرفته است. نه ديدگاه ما و نه سياست ما تغييري نکرده است. وي با موضعيدوپهلو ادامه داد: ما به حمايت از اصل چين واحد ادامه مي‌دهيم و ازاستقلال تايوان حمايت نمي‌کنيم، اما همچنين به برنامه روابط با تايوان(Taïwan Relations ACT) ملزم هستيم تا آنچه را که تايوان براي دفاع ازخود در برابر هرگونه حمله نياز دارد، تامين کنيم. اين برنامه را بسيار جديمي‌گيريم. کاملاً مشخص کرده‌ايم که در روابط خود با چين، اساس رابطه،درک متقابل است که اختلافات ما بايد از طريق مسالمت‌آميز حل شود، نه ازطريق اقدامات يکجانبه يا فشار و يا بدتر از آن، استفاده از زور. ما مانندهمه کشورهاي جهان منافع عمده اي در حفظ صلح و ثبات در تنگه تايوانداريم.
بلينکن در پاسخ به اين سوال که « آيا ايالات متحده انتظار دارد شرکت‌هايآلماني يا فرانسوي وابستگي خود را به چين کاهش دهند؟ »، گفت: اورسلافون در لاين نکته بسيار خوبي را مطرح کرد، بحث جداسازي مطرح نيست،بلکه کاهش خطرات است. به اين معنا که به شکل کلي تجارت و سرمايهگذاري با چين خوب است. همه از آن سود مي‌بريم و نمي‌خواهيم به آن پاياندهيم. اما ما همچنين بايد چشمان خود را بازنگه داشته و در مورد برخي ازچالش‌هاي پيش روي کشورهايمان و در مورد امنيت سرمايه‌گذاري‌هايمان دربرخي صنايع، شرکت‌ها، بخش‌ها و حوزه‌هاي راهبردي هوشيار باشيم.
وي در پاسخ به اين سوال که آيا آمريکا از هدف کي‌يف در تصرف مجددهمه اراضي‌اش با سلاح، حمايت مي‌کند يا خير، گفت: اين به تصميم اوکراينوابسته است. اين دمکراسي است و ولوديمير زلنسکي مسئول اراده ملتاوکراين است. پس اين تصميم به خواست و اراده اوکرايني‌ها باز مي‌گردد. ماهمراه با بسياري از کشورهاي ديگر، از اوکراين در تلاش‌هايش براي دفاع ازتماميت ارضي، امنيت، حاکميت و دفاع از استقلالش حمايت مي‌کنيم. ده‌هاکشور براي اين کار متحد شده‌اند و ما در نشست سازمان پيمان آتلانتيکشمالي (ناتو) در روز چهارشنبه (5 آوريل/16 فروردين) شاهد آن بوديم. هفته‌ها، ماه‌هاي آينده و بعد از آن بايد ديد که چطور پيش خواهد رفت. امااساساً اين يک تصميم اوکرايني است.
وزير امور خارجه آمريکا در اين باره که «آيا روسيه بايد به طور کامل ازخاک اوکراين خارج شود؟»، گفت: در واقع، اوکراين قبلاً موفق شده است کهطرح اوليه ولاديمير پوتين (رئيس جمهوري روسيه) را که حذف اين کشور ازروي نقشه، حذف هويت آن به عنوان يک کشور مستقل و جذب آن در روسيهبود، ناکام بگذارد. اين پروژه شکست خورد و اوکراين ثابت کرد که پوتين موفقنبوده و نمي‌تواند موفق شود. اکنون دقيقاً اين که همه اينها ما را به کجامي‌برد هنوز مشخص نيست، اما هدف اصلي که پوتين اين جنگ را براي آنآغاز کرد شکست خورده است. اين قرار نيست تغيير کند.
ترس ريشه اي واشنگتن
وراي تمام آنچه که ظاهرا گفته مي‌شود؛ بنا به نوشته انديشکده کارنگي ،آمريکا نگران نظم جديد شرقي است. در اين چارچوب ، وابستگي تجارياروپا به پکن يک چالش جدي براي واشنگتن است.  برخي تحليلگران غربينسبت به تعميق اين وابستگي هشدار مي‌دهند و براي بزرگنمايي حاد بودنشرايط، وابستگي اروپا به گاز روسيه تا قبل از شروع جنگ اوکراين را بهعنوان شاهد بيان مي‌کنند و مدعي هستند بايد با اقداماتي از تکرار موضوعمشابه در روابط اروپا با پکن پيشگيري کرد.
برخي معتقدند که سفرهاي چند ماه اخير مقام‌هاي ارشد اروپايي همچونرئيس جمهوري فرانسه، صدراعظم آلمان، نخست وزير اسپانيا، روسايکميسيون‌هاي اروپايي و وزراي خارجه قاره سبز به چين را در راستايمديريت روابط کشورهاي اروپايي با ابرقدرت اقتصادي شرق ارزيابيمي‌کنند. برخي معتقد بودند که چنين سفرهاي ديپلماتيک پي در پي با هدفتقويت روابط چين و اروپا صورت مي‌گيرد و چه بسا در آينده باعث شکوفاييارتباطات شرق و غرب شود.
با گذشت چند ماه که صف بندي‌هاي سياسي در عرصه بين الملل در سايهتحولات در اوکراين عيان‌تر شده است، به نظر مي‌رسد بروکسل اهداف ديگريرا دنبال مي‌کند. اروپا اکنون به بازآفريني ترتيباتي جديد در نوع رابطه با پکنفکر مي‌کند تا مانع از اتفاقات آتي و تحولات ناخوشايند براي نظم جهانيليبرال غرب‌محور شود.
انديشکده    کارنگي  در تحليلي با عنوان «وابستگي خطرناک اروپا به چين»به مقام‌هاي قاره سبز هشدار داد که اروپا باتوجه به اين همه وابستگي که بهپکن دارد، بايد بيدار شود. بنابراين رهبران اروپايي مجبور هستند برايمديريت شرايط يک استراتژي سياسي و اقتصادي مشترک را تدارک ببينند.
دردسر بلوک غرب اينجاست که جهاني شدن انواع مختلفي از وابستگي‌هارا ايجاد کرده است. براي اروپايي‌‌ها و به‌ويژه آلمان، جنبه منفي آن وقتيمشخص شد که روسيه به اوکراين حمله کرد و به اروپا نشان داد که آن‌ها تاچه اندازه به گاز روسيه وابسته شده اند. در همين ارتباط لهستان، کشورهايبالتيک، اوکراين و ايالات متحده پيشتر هشدارهايي را به آلمان در زمينهساخت خط لوله گاز نورد استريم داده بودند. آن تاکيد مي‌کردند که روسيه ازابزار انرژي به عنوان اهرمي ژئواستراتژيک بزرگ استفاده مي‌کند اما برلينتوجهي نکرد.
طبق ادعاي اين موسسه پژوهشي در آمريکا، با اين حال، دولت‌‌هاي اروپاييبا تمرکز بر انرژي‌‌هاي تجديدپذير توانستند نياز ضروري خود به انرژي روسيهرا جايگزين کنند؛ خطر وابستگي مشابه اروپا به چين نيز قابل پيش بيني اماسخت تر خواهد بود.
به نوشته کارنگي، اروپايي‌ها از رقابت يا رويارويي شديد با ايالات متحده برسر چين فراري هستند اما همزمان به طور فزاينده نسبت به تعاملات امنيتي وسرمايه‌گذاري و وابستگي رو به افزايش اين بلوک به بازار چين احساس خطرمي‌کنند زيرا اعتقاد بر اين است که چنين روندي آن‌ها را آسيب‌پذير مي‌کند. چين اکنون در بازار عناصر و مواد کمياب در حال ايجاد شرايطي است کهموجب هراس فون درلاين شده است. او به مخاطبانش يادآوري کرد: اين حوزهاي است که ما به يک تأمين‌کننده واحد يعني چين، براي تأمين 98 درصد ازعناصرکمياب، 93 درصد منيزيم و 97 درصد از ليتيوم وابسته هستيم. اينتنها چند نمونه بود که نام برده شد.