لغو تحریم بانک سپه؛ دستاورد تازه برجام

روزنامه وال استریت ژورنال از جمله روزنامه های امریکایی است که هربار جنجال تازه ای را پیرامون سیاست خارجی اوباما ایجاد می کند. تازه ترین ادعای جنجالی این روزنامه قرارداد مخفیانه ایران و امریکاست که طبق ان برخی مفاد برجام زودتر از موعد اجر شده و همچنین آمریکا خود را ملزم به پرداخت 7/1 میلیار به ایران کرده است.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، این نخستین بار نیست که وال استریت ژورنال علاقه دارد توافق هسته ای را با جنجال همراه کند. گزارش روز جمعه این روزنامه نیز در ادامه ادعاهای گذشته است که هر بار با تکذیب مقامات وزارت خارجه آمریکا همراه میشود.
روز جمعه وال استرت ژورنال به نقل از مقام‌های آمریکایی نوشت دولت اوباما همزمان با آزادی چهار زندانی آمریکایی در ایران، با لغو پیش از موعد تحریم‌های سازمان ملل علیه دو بانک ایرانی موافقت کرده است و این بر خلاف موعد مقرر در برجام است.‌ طبق توافق هسته‌ای، تاریخی میان تاریخ مورد توافق برای برداشته شدن تحریم بانک سپه و سپه اینترنشنال سال2023، یعنی هشت سال پس از توافق بوده است. این روزنامه در ادامه مدعی شده است مقام‌های آمریکایی و کارکنان کنگره گفته‌اند دولت اوباما اسنادی محرمانه را در حمایت از لغو تحریم‌های سازمان ملل علیه دو بانک دولتی ایرانی امضا کرده که به دلیل تأمین مالی برنامه موشکی ایران در فهرست سیاه قرار داشتند و این اقدام را در ماه ژانویه همزمان با آزادی چهار زندانی آمریکایی در ایران انجام داده است
بیرون آوردن نام بانک سپه و بخش بین‌المللی بانک سپه از فهرست شورای امنیت سازمان ملل بخشی از یک بسته مورد توافق است که مقام‌های آمریکایی می‌گویند در آن، واشنگتن در ازای آزادی این شهروندان آمریکایی در ۱۷ ژانویه مبلغ 7/1 میلیارد دلار به ایران پرداخت کرده است. جزئیات جدید این توافق نیز زمانی که مقام‌های دولتی در حال ارائه گزارش به قانونگذاران در اوایل ماه جاری (میلادی) بودند، منتشر شده است.
همچنین این بسته توافقی میان تهران و واشنگتن، آمریکا را ملزم کرده است اتهام‌ها علیه ۲۱ تبعه ایرانی را در آمریکا لغو و تهران نیز شهروندان آمریکایی زندانی در ایران را آزاد کند.
دیگر تعهد آمریکا مربوط به انتقال فوری ۴۰۰ میلیون دلار به ایران و سپس برنامه‌ریزی برای تحویل ۱.۳ میلیارد دلار باقی‌مانده به تهران در هفته‌های بعدی بوده است که گفته می‌شود برای حل یک پرونده مالی قدیمی میان دو کشور در خصوص قرارداد خرید سلاح در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی به ایران پرداخت شده است.
به نوشته وال‌استریت ژورنال، سند سوم از این بسته توافقی مربوط به حمایت از حذف فوری نام دو بانک ایرانی از فهرست تحریم‌های سازمان ملل بوده است. چند ساعت پس از امضای این توافق در هتلی در سوییس، عناصر مختلف توافق اجرا شد؛ زندانیان آمریکایی آزاد شدند، ایران به صورت نقدی به ۴۰۰ میلیون دلار خود دست پیدا کرد و شورای امنیت سازمان ملل نام بانک سپه و بانک بین‌المللی سپه را از فهرست تحریم‌های خود خارج کرد. یک مقام ارشد آمریکایی نیز در این زمینه گفت: لغو تحریم‌ها علیه بانک سپه بخشی از این بسته توافقی بود. زمان اجرای تمام بندهای آن نیز اتفاقی نبوده است. همه چیز تا حدی به یکدیگر ارتباط داشته است.
این روزنامه آمریکایی در ادامه به نقل از رسانه‌های داخلی ایران نوشت که مقام‌های دولت ایران پیش از این در ماه فوریه به عنوان بخشی از توافق آزادی این زندانیان، خواستار خروج نام بانک‌های سپه از فهرست تحریم‌ها شده بودند.
دولت اوباما طبق توافق هسته‌ای پذیرفته بود که وزارت خزانه‌داری تحریم‌ها علیه بانک سپه را بردارد اما قرار بود تحریم‌های سازمان ملل همچنان تا هشت سال به قوت خود باقی بماند اما پس از آنکه توافق هسته‌ای در ماه ژانویه به مرحله اجرا درآمد، مقام‌های آمریکایی گفتند که گفت‌وگو میان آنها و مقام‌های ایرانی درباره وضعیت این دو بانک ایرانی پیش از روز اجرای توافق انجام شده است.
تهران می‌گوید که این بانک‌ها برای اقتصاد و تجارت بین‌الملل ایران ضروری هستند. بانک سپه که قدیمی‌ترین بانک ایران به شمار می‌آید یکی از سومین بانک‌های بزرگ ایران در زمینه دارایی است. بانک بین‌المللی سپه مستقر در لندن نیز پیش از اعمال تحریم‌ها نقش کلیدی در دادوستدهای بین‌المللی ایران داشت.
مقام‌های آمریکایی گفته‌اند که واشنگتن مایل بود یک هماهنگی میان فهرست تحریم‌های سازمان ملل و تحریم‌های خود ایجاد کند و دولت معتقد بود که ایران به تعهدهای خود پایبند مانده و بیشتر از رفع تحریم‌هابهره‌مند شده است.
یک مقام ارشد دیگر در دولت آمریکا گفت که مسئله بانک‌های سپه یکی از چند موضوعی بوده که واشنگتن، در رایزنی‌های دیپلماتیک خود با تهران مورد بحث قرار داده بود و رفع تحریم‌های این دو بانک بخشی از روح تعهدهای آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی در توافق هسته‌ای‌شان با ایران بود.
دولت اوباما به کنگره گفت که نباید توافق هسته‌ای، واشنگتن تنها تحریم‌ها را علیه افراد و موسسه‌های مرتبط با توسعه برنامه هسته‌ای ایران برداشته است و تحریم‌ها علیه کسانی که در توسعه موشک‌ها مشارکت دارند همچنان به قوت خود باقی می‌ماند و دولت اوباما بار‌ها تأکید کرده که متعهد به محدود کردن برنامه موشکی بالستیک ایران است.
مارک دوبوویتز یک عضو اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها که از منتقدان سرسخت توافق هسته‌ای به شمار می‌آید، با تکیه بر ادعاهای بی‌اساس غرب علیه برنامه هسته‌ای گذشته کشورمان گفت که موافقت آمریکا با لغو تحریم‌های سازمان ملل علیه بانک اصلی تأمین‌کننده برنامه موشکی ایران در حقیقت به برنامه موشکی بالستیک ایران چراغ سبز نشان داده است.
وزارت خزانه‌داری آمریکا در سال ۲۰۰۷ تحریم‌هایی را علیه بانک سپه و بانک بین‌المللی سپه و رئیس وقت آن اعمال کرد که واشنگتن آنها را به کمک به برنامه موشکی ایران متهم می‌کرد و مدعی بود که از شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی که در توسعه برنامه موشکی مشارکت دارند، حمایت مالی می‌کنند.
رفع تحریم بانک سپه درچارچوب برجام بود
اما وزارت خراجه آمریکا ادعای این روزنامه را رد کرد. وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به ادعای روزنامه وال استریت ژورنال که لغو تحریم‌های سازمان علیه دو بانک ایرانی را با آزادی زندانیان آمریکایی در ایران مرتبط دانسته است، اعلام کرد گفت که حمایت واشنگتن از رفع تحریم بانک سپه در چارچوب برجام انجام شده است.
به گزارش ایسنا، مارک تونر، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری روز جمعه در پاسخ به سوالی درباره‌ی ادعای روزنامه وال استریت ژورنال مبنی بر این که واشنگتن هم زمان با آزادی زندانیان آمریکایی در ایران سندی محرمانه را درحمایت از حذف پیش از موعد نام بانک سپه و بانک بین‌المللی سپه از فهرست تحریم‌های سازمان ملل امضا کرده است، گفت:‌ هیچ یک از موضوعاتی که در این داستان آمده است منحصرا جدید نیست اما می‌توانم به شما بگویم که ما این کار راکرده‌ایم و با خارج کردن نام بانک سپه از فهرست تحریم‌ها هم زمان با روز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک ( برجام) موافقت کردیم.
بر اساس گزارش پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه آمریکا، تونر در ادامه گفت: بنابراین، به عنوان بخشی از این روند، ما تمام نهادها را بررسی کردیم ما یک بررسی کاملا عادلانه و به ویژه در خصوص به روز رسانی اطلاعاتمان درباره‌ی بانک سپه انجام دادیم تا بیبنیم آیا آنها واجد شرایط هستند و ارزیابی‌مان این بود که هستند. این بانکها دیگر ارتباطی با برنامه موشکی بالستیک ( ایران ) ندارند. سپس سازمان ملل نام آنها را از فهرست سیاه تحریم‌ها حذف کرد.
تونر همچنین در پاسخ به این سوال که آیا وزیر امور خارجه آمریکا فکر می‌کند، رفع این تحریم‌ها منجر به کند شدن برنامه موشکی بالستیک ایران می‌شود، بیان کرد:‌ نه لزوما از نظر من این اقدام بخشی از الزاماتی است که ما طبق برجام به آن متعهد شده‌ایم، این‌که چه نهادهایی همچنان باید تحت تحریم باقی بمانند این کاری است که ما تمام مدت در چارچوب برجام انجام می‌دهیم. ما نسبت به آنچه در خصوص بانک سپه انجام شد علیرغم این که این نهاد در برنامه موشکی ایران مشارکت داشت عذرخواهی نمی‌کنیم اما هنوز نگرانی‌هایی نسبت به برنامه موشکی بالستیک تهران داریم.
اما به نظر میرسد توضیحات مارک تونبر نمانیدگان را اقناع نکرده، چراکه ساکنین کنگره از اوباما درخواست توضیح کرده اند. سناتور مارک کرک نیز روز پنجشنبه در ستون روزنامه هیل نوشت: این پرداخت‌های نقدی با ادعای دولت مبنی بر قانون منع پرداخت نقدی به ایران در تضاد است و این سوالات را به ذهن متبادر می‌کند که چرا دولت با این نحو پرداخت به جای روش‌های شفاف‌تر و پاسخگو‌تر رضایت داده‌اند.
اشتون کار‌تر وزیر دفاع آمریکا نیز در جلسه استماع کنگره اذعان داشت که این مساله از حیطه اختیارات او خارج بوده است. کار‌تر با بیان اینکه ما در این مساله دخیل نبودیم اضافه کرده که این پول بخشی از بدهی‌های آمریکا به ایران مربوط به دهه‌های گذشته بوده است.
همه این جنجال ها در حالی است که به گفته یکی از مقامات دولت اوباما بانک سپه هنوز به سیستم مالی آمریکا دسترسی ندارد و دولت آمریکا قادر است در صورت نیاز فورا تحریم‌ها را برگرداند. همچنین کی از مقام‌های شورای امنیت اعلام کرده است این اطلاعات چیزی جدیدی نیست و قبلا نیز در ماه ژانویه اطلاع‌رسانی شده بود.