چطور بین زندگی و کار، توازن برقرار کنیم؟

اگر والد شاغل هستید باید نکاتی را درباره زمان عدم‌حضور در کنار فرزندتان بدانید. والدین شاغل معمولا درگیر چالش نداشتن زمان کافی برای حضور و مراقبت از فرزندانشان هستند. نبود هر دو والد در ساعاتی از روز، کودک را نیازمند به داشتن مراقبی جدید می‌کند. این مراقب ممکن است در مهد و یا مراکز نگهداری از کودکان باشد و ممکن است یکی از اقوام نزدیک، به‌خصوص مادربزرگ و پدربزرگ باشد.

ارزش‌های متفاوت
حضور کودک در کنار مراقبی که با والدینش تفاوت نسل دارد می‌تواند با تفاوت‌های ارزشی و تربیتی همراه شود. این چالشی طبیعی که بیشتر در جوامع در حال گذر از سنت به‌وجود می‌آید، در عین حال راهکارهایی هم دارد. مرجان خاتمی، روانشنا س کودک، در گفت‌وگو با همشهری به این موضوع پرداخته و راه‌حل‌هایی ارائه کرده و گفت: فرزندان والدین شاغل معمولا با نکات تربیتی متفاوتی روبه‌رو هستند؛ در طول روز فرزندان در کنار مراقبینی هستند که ارزش‌های خود را به کودکان ارائه می‌کنند اما شب ‌هنگام و در خانه فضا تغییر می‌کند. پدر و مادر خسته در رفتار فرزندشان به نکات دیگری اهمیت می‌دهند و این باعث بروز سردرگمی بچه‌ها می‌شود. ساعات طولانی حضور در مهد هم چالش‌های خاص خود را دارد و کیفیت رابطه فرزندان و والدین آنها را متاثر می‌کند. خستگی شبانه والدین می‌تواند منجر به کاهش توان روحی و حوصله آنها شود و این می‌تواند خشمی را در دل کودکی که نیازمند یک آغوش و رابطه امن است ایجاد کند. این خشم به شکل‌های گوناگون از جمله لجبازی، قشرق راه‌انداختن، عدم‌همکاری، به تعویق‌انداختن کارها، بی‌توجهی، بازی‌های بسیار پرسرصدا (به‌صورتی که گاهی به اشتباه برچسب بیش‌فعالی به کودک زده می‌شود) و یا گوشه‌گیری خود را نشان می‌دهد.

نقشه راه
مهم‌ترین نکته پذیرش این واقعیت است که ما همه‌‌چیز را با هم نمی‌توانیم داشته باشیم. شرایط خانواده‌هایی که دو‌والد شاغل دارند، محدودیت‌هایی دارد و باید آن را پذیرفت. گام بعدی این است که برای کارها اولویت‌بندی کنیم. والدین شاغل قطعا وقت کمتری دارند اما می‌توانند با برنامه‌ریزی اوقات با‌کیفیتی را با فرزندان خود در طول هفته و به‌خصوص روزهای آخر هفته داشته باشند. این کلیدی‌ترین بخش از راه حال چالش والدین شاغل است. راهکار مهم دیگر ایجاد توازن و هماهنگی بین قوانینی است که والدین کودک و مراقب او وضع می‌کنند. یک مراقب سرحال و امن، به سلامت روان و ذهن کودک کمک قابل توجهی خواهد کرد. والدین اصلی کودک باید با صحبت‌کردن، ضمن رعایت احترام، ابراز محبت و اظهار قاطعیت، مراقب‌ها را نسبت به ارزش‌های مهم و محدودیت‌های خانه و خانواده خود آگاه کنند. در این صورت مراقب می‌تواند چارچوب‌ها و نکات را رعایت کند. قوانینی در رابطه با استفاده از تلویزیون، گوشی هوشمند، ساعت خواب، تغذیه و غذای کودک باید به شکل یکسان در روز و شب رعایت شود و والدین از شرایط فرزندشان در طول روز مطلع باشند تا در خانه درک بهتری از شرایط دلبندشان داشته باشند. از طرف دیگر در طول روز و در زمان غیبت والدین باید زمانی برای یک ارتباط با کیفیت از طریق تلفن یا تماس تصویری با کودک برقرار شود. این تماس به امنیت روانی کودک شما کمک خواهد کرد.

خانه مادربزرگ
اگر فرزند شما مهمان خانه بزرگ‌ترها، مثلا مادربزرگش است، باید از ارتباط مثبت و پذیرش دیگر اهالی آن خانه با فرزندتان مطمئن باشید. مثلا ممکن است یک دایی یا عمه جوان، ناخودآگاه باعث ایجاد فشار روی فرزند شما شود. تلاش کنید حداکثر آگاهی را نسبت به شرایط فرزندتان - وقتی در کنار او نیستید- داشته باشید. ما باید قبول کنیم که فرزندانمان با شدت بسیار زیادی از بزرگ‌ترها تأثیر می‌گیرند و نیاز آنها به امنیت و محبت باید تامین شود. اگر یک والد شاغل هستید مطمئن شوید که شرایط فرزندتان از این نظر مناسب است.

فقط برای تو
حداقل نیم‌ساعت وقت متمرکز و آرام را برای گذراندن با فرزندان خود بدون برنامه مشخص پیدا کنید. این زمان می‌تواند هنگام صبحانه، قبل یا بعد از شام یا هر زمانی که کارهای وقت‌گیر دیگر را به‌طور منظم کنار بگذارید، باشد. اگر والدین درگیر چندوظیفه، کار و امور روزمره باشند، ارائه مراقبت‌های معنوی دشوار است، بنابراین برنامه خود را برای این ۳۰‌دقیقه تنظیم کرده و فقط روی بچه‌های خود تمرکز کنید. در طول مدتی که با فرزندان خود هستید، کنجکاو و علاقه‌مند باشید. از آنها درباره روزی که گذرانده‌اند بپرسید. به آنها با کلام و آغوش باز و بازی، محبت خود را نشان دهید.

شاه کلید نظم
والدین شاغل نیاز به اولویت‌بندی دقیق و مدیریت زمان و توجه کافی دارند. از قلم و کاغذ جادویی کمک بگیرید و هر روز و هر هفته برنامه‌ها و کارهایتان را بنویسید. آخر هفته عملکردتان را با آنچه روی کاغذ آورده‌اید مقایسه و ارزیابی کنید و به برنامه‌ای بهتر برسید. کمی زمان می‌برد تا به برنامه‌ای کم‌مشکل برسید اما وقتی به یک روال معقول برسید، خودتان و خانواده‌تان لذت آرامش را خواهید چشید. همه کارهای خانه را به دوش خودتان نکشید، بلکه وظایف خانه را به اموری تبدیل کنید که همه با هم در آن شرکت کنند؛ اولش سخت است که روی همکاری بی‌عیب و نقص همسر و فرزندان حساب کنید اما در نهایت وقتی به آرامشی که قرار است برسید، زمانی که می‌توانید برای بچه‌ها بگذارید و  به بالا‌رفتن مهارت‌های فرزندان و همسرتان می‌اندیشید، ترس شما از نتیجه کار کمتر می‌شود و امیدوارانه‌تر برنامه همکاری می‌ریزید.

حمایت‌های طلایی
رمز موفقیت بسیاری از افراد توانمند، حمایت گرفتن به‌موقع است. کافی است به حمایت گرفتن از دیگران فکر کنید و سد «همه کارهای دنیا بر عهده من است» را بشکنید تا روزنه‌های امید و نور بر شما رخ بنمایانند. می‌توانید از خانواده خود یا همسرتان، دوست یا همسایه قابل اعتمادتان، همکارتان و یا اقوام دور و نزدیک خود یا همسرتان کمک بگیرید. شبکه دوستی و حمایتی خودتان را بسازید. کمی زمان‌بر است اما در روزگار جدید، از نان شب هم واجب‌تر است که شما شبکه حمایتی امن و در دسترس خودتان را داشته باشید.

عذاب وجدان ممنوع
والدین شاغل‌بودن اصلا آسان نیست، این یک چالش بزرگ، پیچیده، عاطفی، مزمن و گاه تمام وقت است. اما همانند هر چالش دیگری، هرچه بیشتر آن را شکست می‌دهید، ترستان از آن کمتر می‌شود. با نگاهی دقیق‌تر به مسائلی که با آن روبه‌رو هستید و با استفاده از استراتژی‌های خاصی برای مدیریت آنها، می‌توانید در محل کارتان موفق باشید و در خانه همان پدر و مادری باشید که آرزو دارید. نکته مهم این است که عذاب وجدان را کنار بگذارید و خود و فرزندانتان را برای مواجهه با واقعیت آماده کنید. در بیشتر موارد شاغل‌بودن والدین از فرزندان، انسان‌های توانمندتر، مستقل‌تر و آب‌دیده‌تری می‌سازد که برای درک شرایط گوناگون آمادگی بهتری دارند.