شب چله با طعم گرانی‌ها

گروه اقتصادی – شهرام صدوقی: در دوره ای که مردم در طول سال با تورم حدود 50 درصدی دست و پنجه می‌کنند گرامیداشت شب چله بعنوان بلندترین شب سال برای 90 درصد خانوارهای با درآمد متوسط و روبه پایین جامعه به یک چالش مهم معیشتی تبدیل شده است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ، سرپرست یک خانوده چهار نفری برای تهیه سوروسات متوسط مراسم یلدا برای خانواده خود با حداقل حدود سه میلیون تومان هزینه کند.این روزها با نزدیک شدن به سُنتِ دیرین دورهمی‌های «شب یَلدا» شاهد گرانی بی‌رویه قیمت‌ها در محصولات شب یلدایی و ناتوانی مردم در تهیه مایحتاج موردنیازشان برای این مناسبت خاص هستیم.افزایش قیمت‌ میوه‌ و آجیل از سویی و کاهش قدرت خرید مردم از سویی دیگر روی سفره‌های شب چِلّه سایه انداخته است .داستان شب یلدا به همین خرید آجیل و خشکبار ختم نمی‌شود و نوسان قیمت‌ها و افزایش بی‌رویه نرخ میوه بخصوص هندوانه، انار و ...نیز حاکی از بی‌ثباتی در بخش دیگری از ملزومات شب چله است بطوریکه حتی یک نوع میوه در ۲ میوه‌فروشی واقع در یک راسته خیابان نیز با قیمت یکسان عرضه نمی‌شود.شهروندان از رویه عرضه قیمت میوه با قیمت‌های متفاوت و گران و بی‌کفیت گله‌مندند، هندوانه‌هایی که به قیمت گران و بشرط شیرینی به مردم فروخته می‌شود اما فاقد کیفیت است یا اناری که با قیمت درجه یک و بعنوان «دانه یاقوتی» به مردم عرضه می‌شود اما کیفیت درجه دو و سه دارد.همچنین رصد میدانی بازار آجیل در آستانه شب یلدا حاکی از این است که قیمت‌ها متغیر بوده و از حداقل ۲۹۸ (آجیل مشکل‌گشا) تا حداکثر یک میلیون و 200 هزار تومان آجیل مخلوط حاوی گردو پسته مغز شور، مغز بو داده فندق، بادام شور، بادام هندی زعفرانی، توت خشک و کشمش سبز است.در بازار خشکبار با انواع آجیل چهار مغز خام، چهار مغز شور، آجیل شیرین، مشکل‌گشا، سالادی و… رو به رو می‌شوید که قیمت‌های متفاوتی دارند.
هر کیلو آجیل با محتوای پسته و بادام با پوست، بادام هندی، انجیر خشک و برگه زردآلو و هلو ۵۸۵ هزار تومان به فروش می‌رسد. آجیل سالادی مخلوطی از کشمش طلایی، مغز آفتابگردان، کدو و هندوانه خام ۳۲۰ هزار تومان قابل خرید است.گفتنی است، رئیس اتحادیه آجیل‌فروشان تهران قیمت آجیل ممتاز شامل پسته اکبری یا احمد آقایی ممتاز، بادام هندی، مغز گردو، انجیر، مغز فندق، بادام، توت، کشمش، مویز و برگه زردآلو را حداکثر ۴۸۰ هزار تومان اعلام کرد. این قیمت از سوی سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار برای آجیل شور ۳۲۲ و آجیل شیرین ۳۲۱ هزار تومان اعلام شده است. طبق نرخ نامه سازمان، قیمت هر کیلو گرم آجیل مخلوط چهار مغز با ۲۵ درصد پسته احمد آقایی، ۲۵ درصد مغز فندق شور، ۲۵ درصد مغز بادام شور و ۲۵ درصد بادام هندی شور به قیمت ۵۷۴ هزار تومان در میادین و بازارهای میوه و تره بار عرضه می‌شود.
بر اساس این گزارش در بازار شیرینی و شکلات هم شاهد قیمتهای سرسام آور هستیم بطوریکه در این قسمت از بازار شب یلدا عموماً شیرینی‌های سنتی استان‌های مختلف در بسته بندی‌های گوناگون به فروش می‌رسد که بخشی از آنها بدون مشخص بودن وزن قیمت‌گذاری و به فروش می‌رسند. بنابر این گزارش هر بسته هفت لوز یزدی ۱۸۸، شیرینی نخودی ۱۱۵، کشمشی ۷۰ تا ۹۰، نارگیلی و گردویی ۱۰۰ تا ۱۰۹، قطاب یزد ۱۱۵ تا ۱۷۰، قطاب پسته‌ای ۱۳۵، شیرینی میکس مغز دار قزوین ۲۱۲، نان خرمایی گردویی ۱۱۶، نان چایی کریستال ۱۲۲، باقلوا ۱۱۵، شیرینی کره‌ای مخصوص ۲۱۶، شیرینی آلمانی ۱۸۰ و باسلق هر کیلو ۱۳۴ تا ۱۴۰ هزار تومان است.همچنین هر کیلو شیرینی تر ۱۸۰ تومان بوده و شیرینی زبان ۱۴۰، گل محمدی ۱۲۰ و… هزار تومان به فروش می‌رسد.
همچنین رئیس اتحادیه صنف آجیل، خشکبار و خواربار فروشان استان اصفهان در گفت و گویی گفته است که امسال افزایش ۲۵ تا ۳۰ درصدی قیمت آجیل و خشکبار را در اصفهان داشتیم که ناشی از تورم و تحولات بانک مرکزی و مالیات پنهان است.مسعود بحق با اشاره به کاهش ۲۰ درصدی قیمت پسته نسبت به سال‌های گذشته افزود: با این وجود، برخی محصولات همچون فندُق و بادام نسبت به سال گذشته ۳۰ الی ۵۰ درصد و بادام زمینی در خُرده‌فروشی ۱۲ درصد افزایش قیمت داشته است.وی در باره عرضه پک اقتصادی خانواده برای شب یلدا تاکید کرد: نمی‌توان برای شب یلدا یا شب عید یک محصول آجیل اقتصادی تهیه و عرضه کرد زیرا کیفیت‌ها با هم بسیار فرق دارد اما چاره کار نظارت بیشتر بازرسی اصناف در چرخه نظام عرضه و تقاضا از وارد کننده و بُنکدار تا توزیع کننده و فروشنده است.همچنین بر اساس گزارش مردم سالاری، وضعیت مناسبی در بازار پروتئینی کشور هم وجو ندارد بطوریکه در بازار هر کیلو گوشت مرغ گرم ۹۹، منجمد ۷۸، گوساله ۵۴۰ تا ۵۶۰ و گوسفند ۷۵۰ هزار تومان شد.در حالی شاهد افزایش نرخ انواع گوشت در بازار هستیم که مسؤولان و مدیران متولی مرداد ماه قول داده بودند دام پایه پروار وارد و گوشت آن تا آبان ماه به بازار عرضه شود.
در نشست خبری آبان سازمان امور عشایر ایران اعلام شده بود، در راستای حمایت دولت از عشایر و حفظ دام مولد، طرح تولید قراردادی گوشت دام عشایر در حال انجام است و تا کنون عشایر برای تولید قراردادی یک میلیون و ۴۰۰ هزار رأس دام اعلام آمادگی کرده‌اند که این نشان می‌دهد این ظرفیت در جامعه عشایری وجود دارد. هرچند گرانی‌ روزافزون قیمت تنقلات، آجیل، میوه و مواد غذایی، دورهمی‌های خانوادگی اغلب مردم را کم رونق کرده اما هنوز هم بسیاری از خانواده‌ها، این آیین به یادگار مانده از دوران کهن باستان را هرچند با گستردن سُفره‌های کوچکشان نیز پاس می‌دارند.
چیدن سُفره‌های رنگی، حافظ‌خوانی و شاهنامه‌خوانی شب‌ نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر قرن‌هاست که به یک سُنت ایرانی تبدیل شده و مردم، یک شب را به برکت تغییر فصل، مراسم «شب چِلّه» را می‌گیرند و بساط شب یلدایی را در کنار اقوام و خویشان خود می‌چینند و با تناول آجیل، هندوانه، انار، شیرینی‌ و میوه‌های گوناگون و گفت و شنود تا پاسی از شب را بخوبی و خوشی سپری می‌کنند.