انتخاب دهگان برای روستاهای ایران

به گزارش امرداد، خسروانوشیروان، شاه ساسانی ایران، در دیدار با موبدان و بزرگان ایران در تالار تیسفون برای آگاهی از چگونگی برپایی آیین جشن سده‌ی آن سال که پنجاه روز پیش از نوروز برگزار می‌شود به آنان گفت که تصمیم گرفته است که برای هر روستای ایران یک «دهگان ـ دهقان» برگزیند و ساماندهی کارهای روستا، گردآوری مالیات، شناسایی سرباز در هنگام ناگزیر، پرورش اسب برای فروش به ارتش و داوری برای حل ناسازگاری میان برزگر و ارباب زمین به او واگذار شود و چنین فردی باید هم برزگر باشد و هم صاحب زمینی که در آن کشت می‌کند تا با مشکلات هر دوسو آشنا باشد. افزون‌بر آن او باید شایسته، دادگر، امین و راستگو و مورد اعتماد بیشتر ساکنان روستا باشد.
این تصمیم که شرح آن در دانشنامه‌ی دمکراسی آمده است به اجرا درآمد و کم‌کم زیر عنوان «گراس روتس دمکراسی» جهانی و ماندگار شده است. خسرو انوشیروان خود به شکوایه‌ی مردم و نیز دیدگاه‌ها و پیشنهادها رسیدگی می‌کرد و دیدار همگانی داشت. در ایران ـ در دهه ۱۳۴۰ (۱۹۶۰ میلادی) و تا نیمه دهه بعد، وزیران و مدیران کل اجبار داشتند که یک روز در هفته را اختصاص به دیدار و گفت‌وگو با مردم دهند و این دیدار همگانی در یک تالار و آشکارا انجام می‌شد.
در میان شاهان بزرگ ایران باستان، خسرو انوشیروان از لحاظ سازماندهی و تنظیم امور قضایی و اداری، وضع ضوابط و سامان دادن به امور مالیاتی، ایجاد دارالترجمه و دارالتحریر به منظور ترجمه و تحریر کتاب، و تشویق ورزش و سرگرمی‌های سالم، رهبری ممتاز و شاخص است. تاریخ‌نگاران اورا به شوند توجه به امور قضایی و دادوری و رسیدگی مستقیم به دشواری‌های مردمی و آگاه شدن از درد دل آنان، رهبری که به پیشبرد تمدن بشر کمک بسیار کرد با فرانام (:لقب) «دادگر» نامیدند.