وعده ‌سرخرمن ناتو به اوکراين

گروه بين‌الملل-علي ودايع: اوکراين مي‌خواهد به هرقيمتي وارد ائتلاف پيمان آتلانتيک‌شمالي شود ؛ آرزويي که سنگ‌بناي حمله حيثيتي روسيه و جنگ خونين در اين کشور شده‌است. حالا،درآستانه نشست ماه آينده ائتلاف غرب در شهر «ويلنيوس» پايتخت ليتواني،بحث درباره عضويت کي‌يف داغ شده‌است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،«ولودمير زلنسکي» رئيس‌جمهوري اوکراين طرف چند روز اخير با حملات انتحاري بهاره خود را به آتش مي‌زند تا غربي‌ها را متقاعد به پذيرش آنها کند اما فعلا نه تنها به نتيجه مطلوب نرسيده که به دليل تلفات سنگين در نقطه معکوس قرار گرفته‌است.
فارن پالسي صراحتا مي‌نويسد که «اوکراين در ماه ژوئيه طي اجلاس آتي ناتو در ليتواني عضو ائتلاف نظامي غرب نخواهد شد. در عوض، متحدان ناتو بسته‌اي را که شامل چيزي کمتر از عضويت کامل و تضمين‌هاي امنيتي است، ارائه خواهند داد؛ اقدامي که دور از انتظار و نياز اوکراين براي دفع حملات آتي روسيه تلقي مي‌شود.»
وزراي دفاع ناتو طي نشستي دو روزه در بروکسل به گفت‌وگو و رايزني پيرامون افزايش حمايت از اوکراين پرداختند. اين نشست با هدف ايجاد آماده‌سازي‌هاي لازم براي اجلاس بعدي در ويلنيوس برگزار شد. نکته حائز اهميت اينجاست که اعضاي ناتو ظاهرا براي حمايت از اوکراين متحد هستند اما در جنگ با روسيه محتاطانه رفتار مي‌کنند. نگراني اصلي اينجاست که  اگر اوکراين عضو ناتو شود؛ طبق ماده 5 اين ائتلاف بايد به طور فعالي در کنار نيروهاي اوکرايني بجنگند. طبق اين ماده، ناتو حمله به يک عضو را حمله به تمامي اعضا تلقي مي‌کند و هر کشور عضو را ملزم مي‌کند که براي دفاع از آن کشوري که هدف حمله قرار گرفته، سلاح در دست بگيرند و جنگ کنند.
در واقع عدم تمايل ناتو براي عضويت کامل اوکراين در اين ائتلاف، عمدتا به دليل ترس از ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهوري روسيه و احتمال کشاندن تنش‌ها به يک حمله هسته‌اي است. اين کاملا مشهود و قابل تشخيص است که کشورهاي بزرگ ناتو همچنان در گام‌ها و قدم‌هاي خود احتياط به خرج مي‌دهند و نمي‌خواهند با چنين حرکتي دست پوتين بهانه بدهند. «يوري لويک» نماينده دائم استوني در ناتو به نشريه فارن پالسي اذعان کرد که «وجود بلاتکليفي و عدم قطعيت بسيار زياد است و برخي کشورها نمي‌خواهند در چنين موقعيتي گير بيفتند.»
يک ديپلمات ديگر به شرط آنکه نامش فاش نشود، تاکيد کرد: ما واقعا نمي‌دانيم اين جنگ چگونه به پايان خواهد رسيد.
برخي از اعضاي ناتو از جمله کشورهاي حوزه بالتيک موافق عضويت کامل اوکراين در ناتو هستند اما کشورهاي بزرگتر انتقاداتي از اين اقدام دارند و حتي نسبت به دادن وعده يک نقشه راه براي اوکراين در اين خصوص تمايلي نشان نمي‌دهند. نشريه فارن پالسي دريافته است که اوکراين حتي يک زمان مشخصي را هم براي عضويتش دريافت نخواهد کرد.
نسخه نيم‌بند ناتو
 پولتيکو به نقل از «ينس استولتنبرگ» دبيرکل ناتو ، خبر داده که اعضا با عضويت اوکراين در ناتو پس از پايان جنگ اخير و با حذف «برنامه اقدام عضويت» موافقند. طبق اين برنامه، کشور خواستار عضويت لازم است تا مجموعه اي از اصلاحات نظامي و دموکراتيک را پيش از ورود به سازمان انجام دهد.
به نوشته پوليتيکو، حذف مانع برنامه اقدام عضويت به فرآيند عضويت اوکراين شتاب مي‌دهد ولي هيچ جدول زماني يا ضمانتي در مورد موافقت تمامي اعضا با عضويت کي يف فراهم نمي‌کند.
اين راهکار انتظارات اوکراين را که اميدوار است مستقيم به عضويت ناتو درآيد، برآورده نمي‌سازد هر چند که گامي بزرگ در جهت آن خواهد بود. جو بايدن رئيس جمهوري آمريکا نيز در جريان ديدار سه شنبه هفته پيش (23 خرداد) با استولتنبرگ از اين طرح استقبال کرد. حمايت آمريکا که مهمترين عضو ناتو است مي‌تواند تاثير مهمي در کنار گذاشتن الزام اجراي برنامه فوق در نشست آتي سران ناتو در ويلنيوس ليتواني باشد.
يک مقام از يکي از کشورهاي عضو ناتو به پوليتيکو گفت: «اگر اين همان باشد که آمريکا مي‌خواهد، مي‌توانند آن را از تصويب بگذرانند. يک مقام ديگر نيز ابراز اميدواري کرد که پيشنهاد استولتنبرگ با اجماع کشورهاي عضو روبرو شود.»
يکي از ديپلمات‌هاي ارشد اروپاي شرقي هم در اين مورد گفت که اين پيشنهاد «اگر مطرح شود خوب است و از آن حمايت مي‌کنيم.»
«بوريس پيستوريوس» (Boris Pistorius)، وزير دفاع آلمان نيز گفت: نشانه‌هاي فزاينده‌اي وجود دارد که همه اعضا مي‌توانند با اين پيشنهاد موافقت کنند. من هم از آن حمايت خواهم کرد.
يکي از ديپلمات‌هاي اروپاي شمالي در همين حال تاکيد کرد که پيشنهاد حذف برنامه اقدام عضويت «ممکن است» يکي از چندين بخش بسته سياسي پيشنهادي به اوکراين باشد و به همراه آن «احتمالاً تضمين‌هاي امنيتي دو جانبه» نيز ارائه مي‌شود.
به نوشته پوليتيکو، کشورهاي شرق اروپا مي‌خواهند که مسير عضويت اوکراين پس از پايان جنگ واضح و بي معطلي باشد. اما برخي از اعضاي جنوب اروپا بيمناکند که حذف اين مانع خشم روس‌ها را افزايش داده، احتمالا به تشديد جنگ منجر شده و پس از جنگ بازسازي روابط با مسکو را دشوارتر سازد.
از سوي ديگر، مجارستان و ترکيه نيز از حرکت خزنده اوکراين در مسير عضويت «ناخشنودند». يکي از مقام‌هاي ناتو گفت که اجلاس ويلنيوس «آنقدرها هم سر راست نخواهد بود.» برخي از متخصصان ترديد دارند که برداشتن اين مانع عملاً سودي به حال اوکراين داشته باشد. ليانا فاکس عضو انديشکده «شوراي روابط خارجي» گفت: اين اقدام تنها زماني مفيد است که برنامه زماني و تعهدي براي جايگزين آن يعني عضويت آني در ناتو پس از پايان جنگ، وجود داشته باشد. وگرنه اين حرکت تنها يک مانع فرضي را از آينده اي که کشوري به آن متعهد نيست، بر مي‌دارد.
جان شيفرينسون پژوهشگر انديشده کاتو نيز استدلال کرد که اين اقدام اوضاع کنوني اوکراين را خطرناک‌تر مي‌کند.
وي گفت: روسيه ديگر دليلي نخواهد داشت که شعله‌هاي جنگ را خاموش کند و اگر به نظر آيد که ناتو در حال تسريع عضويت اوکراين پس از جنگ است، انگيزه بيشتري براي جنگ پيشگيرانه خواهد داشت.
با اين حال مقام‌هاي آمرکايي و ديگر کشورهاي عضو ناتو گفتند که مذاکرات عضويت تنها زماني آغاز مي‌شود که جنگ روسيه و اوکراين پايان يافته باشد. آن زمان نيز در زمينه حق حاکميت اوکراين و ترکيب دولت آن ارزيابي خواهد شد. کي يف بايد اصلاحات دموکراتيک جدي انجام داده و اوکراين را از فسادي که دولت آن را دهه‌هاست آلوده کرده، خلاص کند.