حرکت چراغ خاموش صلح ابراهیم

رفتار آمریکایی‌ها در خاورمیانه به شکل بی‌سابقه‌ای پیچیده‌ شده ‌است. از یک طرف با سر و صدای زیاد پیغام دیپلماسی می‌فرستند و از طرف دیگر با اعزام تفنگداران دریایی سطح تنش را بالا می‌برند. نکته اینجاست که در سناریوی جدید واشنگتن پارادوکس وجود ندارد. آنها که استاد استفاده از سیاست چماق و هویج هستند؛ در مبادله بزرگ بین تهران و واشنگتن درباره زندانیان دو تابعیتی و آزادی پول‌های بلوکه شده ایران مورد توجه قرار گرفته است.
در شرایطی که چپ و راست مشغول بگومگوهای سیاسی درباره دیپلماسی این دولت و آن دولت هستند؛ اتفاقات کلانی در حال وقوع است. در سطح اول، آمریکایی‌ها در بازگشت به خاورمیانه اگرچه هدف‌گذاری ظاهری برای مقابله با قدرت ایران در تنگه هرمز دارند اما هدف جدی آنها حضور چشم‌بادامی‌های چینی در خلیج فارس و خاورمیانه است. تغییر استراتژی ناگهانی پنتاگون پس از نشست شورای همکاری خلیج فارس در مسکو نشان می‌دهد که آمریکا نگران است رخنه شرقی در آفریقا برای رفقای عرب آنها هم تکرار شود.
در سطح دوم، انتخابات آمریکا در پیش است. در فرهنگ سیاسی ایالات متحده، اقتدار رکن بنیادین و تعیین کننده ‌است. آمریکایی‌ها اگرچه اهداف میان‌مدت را در جنگ اوکراین دنبال می‌کنند اما آنها نیازمند یک دستاورد فوری هستند؛ تقابل با ایران یک فرصت طلایی برای بایدن است. رئیس جمهوری سالخورده آمریکا تلاش می‌کند با ژست اقتدار در خاورمیانه رفتار کند تا در دوئل با «ران دسانتیس» یا «دونالد ترامپ» حرفی برای گفتن داشته باشد. واشنگتن می‌داند که سال ۲۰۲۳ برای آمریکا در خاورمیانه مانند سال ۱۹۹۱ نیست. آمریکا در جنگ سرد و در یک جنگ سریع در منطقه علیه عراق پیروز نشده است؛ این دو رویدادهایی بودند که به شکل‌گیری زمینه استراتژیک برخی تحولات دهه 90 کمک کردند. آمریکا می‌داند که هرگونه کنش میدانی و دیپلماتیک با واکنش سریع دومینویی در خاورمیانه مواجه خواهد شد.
اما در سطح سوم، این اسرائیلی‌ها هستند که بازی می‌کنند. رسانه‌های اسرائیلی مدام داد و قال می‌کنند که نگران انجام یک معامله بزرگ تحت عنوان «احیای برجام» هستیم. آنها به خوبی از نشت اطلاعات درباره دیپلماسی ایران و آمریکا استفاده می‌کنند.ماجرای حذف «رابرت مالی» تاحدودی تحت تاثیر سناریوپلنینگ اسرائیلی‌ها بوده‌است. بررسی نوع عملیات روانی تل‌آویو هم نشان می‌دهد که آنها به‌دنبال ایجاد فشار حدکثری به کاخ سفید هستند. شاید بتوانیم بگوییم که هدف‌گذاری ثانویه «بنیامین نتانیاهو» انحراف افکار عمومی از مشکلات فزآینده داخلی و نافرمانی مدنی اسرائیل است اما آنها هدفی فراتر از تخریب دیپلماسی جمهوری اسلامی دارند.
تل‌آویو با توجه به نیاز آمریکا برای کنترل سطح تنش در خاورمیانه به دنبال پیشبرد صلح‌ابراهیم است. «ایجاد حلقه انزوای ایران» راهبرد کلانی است که رژیم صهیونیستی در دستور کار دارد. اسرائیل می‌خواهد به توافقی امنیتی با ایالات متحده دست یابد که بر بازدارندگی در بحث ایران تمرکز دارد. نکته اینجاست که نتانیاهو در واشنگتن منتقدان جدی دارد که معتقدند نخست‌وزیر اسرائیل گزینه مناسبی نیست.
 در سطح چهارم، عربستان سعودی هم که بازی خودش را دارد؛ ریاض که مشهور به حرکت‌های تند بود، این روزها خیلی آرام رفتار می‌کند. آنها از پرخاشگری در مقابل یمن و قطر درس‌های متفاوتی آموخته‌اند. «محمد بن‌سلمان» نمی‌خواهد مرتکب اشتباه راهبردی شود اما بندباز ماهری شده ‌است. آنها از یک‌طرف با تهران مصالحه می‌کنند و از طرف دیگر به صلح ابراهیم چشمک می‌زنند. عربستان، «نایف بن بندر السدیری» سفیر عربستان در اردن را به عنوان سفیر آکرودیته در فلسطین منصوب کرده ‌است. در همین چارچوب، «فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان سعودی گفته است که «تشکیل کشور مستقل فلسطین تنها راه عادی‌سازی روابط (عربستان) با اسرائیل است». عربستان صراحتا می‌گوید که اسرائیل و فلسطین باید دور میز مذاکره صلح بنشینند. جالب اینجاست که اسرائیلی‌ها هم اذعان می‌کنند که توافق نهایی با عربستان لحاظ شده‌‌ است. تنها چالش باقی‌مانده برای صلح ابراهیم، حق غنی‌سازی عربستان است. جالب اینجاست که برخی در ریاض معتقدند که بایدن در انتخابات الکترال 2024 برنده نخواهد شد اما نمی‌توان فرصت امروز را برای کسب امتیاز از دست داد.
در نهایت می‌توان گفت، در شرایطی که نگاه‌ها معطوف به هیاهوی مبادله تهران و واشنگتن شده، آمریکا دنبال اجرای رویای ترامپ در صلح ابراهیم است. اسرائیل و عربستان هم فعلا از واشنگتن امتیاز می‌گیرند تا به نقطه مطلوب دست پیدا کنند اما احتمالا پیمانی امضا نخواهد شد تا تکلیف رئیس‌جمهوری آمریکا و آشوب داخلی سرزمین اشغالی مشخص شود. در بازی سطوحی که تصویر شد؛ ایران می‌بایست در عین حفظ اقتدار میدانی، سطح تنش با طرف مقابل را کنترل کند.
جذاب‌ترین اتفاق برای اسرائیلی‌ها این است که تهران اسیر سناریوپلنینگ رسانه‌ای تل‌آویو شود. آنها که سرمایه‌گذاری هنگفتی روی ادعا درباره «فعالیت‌های مخاطره‌آمیز هسته‌ای ایران» کرده‌اند ؛ چشم‌انتظار یک برخورد کوچک بین تهران و واشنگتن هستند.