چهره ماندگار شدن مهم نيست انسان بودن مهم است

دكترسيد محمود طباطبائي چهره ماندگار جراحي مغز و اعصاب و استاد جراحي اعصاب دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، مشاور وزيربهداشت در امور بيمارستانهاي خصوصي کشور و رييس اسبق دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي و رييس فعلي واحد علوم پزشکي تهران دانشگاه آزاد اسلامي‌است.

دکتر سيد محمود طباطبائي اهل گرمسار و متولد 1321 است . وي پس از طي تحصيلات ابتدايي و دبيرستان در زادگاهش به تهران آمد و از آنجا که سال اول در کنکور دانشکده پزشکي پذيرفته نشد و به خدمت سربازي رفت . سال 1344 در کنکور دانشکده پزشکي دانشگاه تبريز قبول شد و در سال 1351 مدرک پزشکي عمومي‌خود را کسب کرد .دوره خارج از مرکز را به مدت 2 سال در شهرستان مرزي آستارا گذراند و در سال 1353 دوره تخصصي جراحي مغز و اعصاب را در مرکز پزشکي شهداي تجريش آغاز کرد و پس از آن يک دوره کوتاه مدت تخصصي را در جراحي ميکروسکوپي در دانشکده جان‌هاپکينز آمريکا که آن موقع با بيمارستان شهداي تجريش قرارداد تبادل دانشجو و استاد داشت گذراند و سال 1357 هم در امتحانات برد تخصصي جراحي مغز و اعصاب شرکت و رتبه اول را کسب کرد. دکتر طباطبائي همزمان با درگيري‌ها و شروع مسائل انقلاب در بخش جراحي اعصاب شهداي تجريش آغاز به کار کرد؛ اما چون در شمال ايران اصلا جراح اعصاب نبود و آن زمان هم تب و تاب مسائل انقلاب خيلي بالا بود به دعوت همکاران پزشک خود تصميم گرفت عازم شمال کشور شود .وي 5 ماه در آمل به عنوان تنها طبيب مغز و اعصاب استان مازندران و گيلان خدمت کرد و پس ازآن به بخش خود در مرکز پزشکي شهداي تجريش بازگشت و به عنوان استاديار جراحي مغز و اعصاب شروع به کار کرد.وي در تمام مدت دفاع مقدس از اعضاي فعال تيم پزشكان متخصص و مداواي مجروحين جنگي كشور بود و پس از جنگ تحميلي براي دانشياري اقدام کرد و پس از آن هم به درجه استادي رسيد . دکتر طباطبائي اولين استاد جراحي مغز و اعصاب دانشگاه‌هاي تهران در سالهاي پس از انقلاب بود و در سالهاي 68 تا 70 معاونت آموزش مرکز پزشکي شهدا و سال 70 تا اواخر 76 رياست دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي را به عهده داشت . وي در کل سالهاي خدمتش رياست بخش جراحي مغز و اعصاب را هم به عهده داشته است. از ديگر فعاليت‌هاي دکتر طباطبائي مي‌توان به دبير برد تخصصي جراحي مغز و اعصاب کشور و دبير علمي انجمن جراحان مغز و اعصاب اشاره کرد وي همچنين در بسياري از کميسيون‌هاي علمي و اجتماعي در وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکي پزشکي قانوني هم فعاليت داشته است و کماکان هم ادامه دارد.

آنچه مي‌خوانيد گفت‌و‌گوي «فریادگر» با دکتر طباطبايي است:

پزشکي رشته مورد علاقه من در دوران کودکي بوده است که عوامل و فاکتورهاي متعددي در آن دخالت دارد.شايد يکي از عمده‌ترين علت آن نيازهاي جامعه در آن زمان بوده است،که با کمبود شديد پزشکي در ايران مواجه بوديم مخصوصا در شهرستان‌ها که مردم با مضيقه فراواني روبه رو بودند و شايد هم مقداري از اين علاقه مربوط به تربيت خانوادگي و سوق دادن تفکرات خانواده و نهايتا هم که از همه اينها بالاتر است لطف پروردگار است که شامل حال بنده شده است که توانستم در حرفه مقدس پزشکي مشغول به کار شوم.

درباره اينکه چرا و چه انگيزه‌اي باعث انتخاب من به عنوان چهره ماندگار شده است،بايد بگويم که من واقعا اين را از الطاف پروردگار مي‌بينم.واقعا چهره ماندگار و ساير عناوين، فرعي است و بندگي،انسان بودن و خدمتگزار بودن ماست که اهميت دارد. لطف مسئولين و محبت مديراني بوده که اين توجه را داشته‌اند. خودم را خيلي شايسته اين تعريف‌ها و تمجيد‌ها نمي‌بينم ولي از همه تشکر مي‌کنم و احساس مي‌کنم با چنين محبت‌ها يا اطلاق چنين عناويني بار مسئوليت ما بالاتر مي‌رود،بايد بيشتر مراقب خود و وظايف خود باشيم و آن را جدي‌تر انجام دهيم،که انشاءالله خدا اين توفيق را به من بدهد که بتوانم اين کار را انجام بدهم و باقي، مسائلي است حاشيه‌اي و اميدواريم که اين عناوين و بايد‌ها و نبايد‌ها باعث غرور يا انحراف ما از مسير بندگي خدا و خدمت به مردم نشود.

برنامه زندگي من يک برنامه ايست که بيش از 40 سال تکرار شده است و شايد هم 50 سال که من طبيعتا اين مجموعه را در زندگي‌ام داشته‌ام.

معمولا صبح خيلي زود حدود 5 صبح بيدار مي‌شوم که اين بستگي به فصل دارد مثلا در تابستان که بايد زودتر از 5 صبح بيدار شد.(حدود 4 صبح)در کل سال متوسط شروع به فعاليت غالبا 5 صبح بوده و تا ساعت 6 صبح به کارهاي شخصي‌ام حالا شده کمي ‌ورزش و کمي‌مطالعه و آماده شدن براي رفتن از منزل مي‌رسم. معمولا صبحانه را در منزل نمي‌خورم .شايد فقط يک ليوان شير...

هميشه در مسئوليت‌هايي که داشته‌ام بين ساعت 6 تا 6:30 در دفترم هستم.چه در بخش درمان چه در بخش آموزش و چه در بخش اداري.

راند‌هاي نقش من مانند راند آموزشي‌ام بين ساعت 6:30 تا 7 صبح شروع مي‌شود،اگر اتاق عمل هم بروم در همين ساعات شروع مي‌کنم.

گاهي من به علت کارهاي اداري که دارم با محبت همکاران بيهوشي و متخصصين اتاق عمل حتي عمل را ساعت 6 صبح هم شروع کرده‌ام،تا بتوانم به بقيه کارهايم برسم و تا کنون نشده است که با برنامه‌ريزي‌اي که دارم زودتر از ساعت 10 به منزل بروم،مگر روز‌هاي تعطيل.

من به علت دوران خدمتم که سال‌هاي بعد از انقلاب بوده از جمله سال‌هاي دفاع مقدس و ماموريت‌هاي جبهه،ماموريت‌هاي دانشگاهي و رسيدگي به امور آموزشي دانشگاهي سراسر کشور کمتر توانستم در کنار خانواده باشم.

اين هم يکي از نواقص زندگي کاري ما در جامعه‌اي مثل ايران است که افرادي که زير بار مسئوليت مي‌روند بايد وقت زيادي بگذارند.

اولا قبل از اينکه بخواهيم اين اقدامات را بيان کنم بايد تقدير و تشکر کنم از مديران قبلي واحد پزشکي از ابتداي شکل‌گيري تا زمانيکه بنده تحويل گرفتم چرا که حاصل زحمات آنها بوده است که در اختيار من قرار گرفته است. برنامه مديريت در جامعه مثل يک علمداري است که در کارواني که درحال حرکت‌اند خسته مي‌شود و علم را به دست فرد ديگري بدهند نه اينکه خدايي نکرده بگوييم فرد قبلي واجد شرايط نبوده،خير چنين ادعايي ندارم قطعا آنها از من هم واجد شرايط‌تر بوده‌اند ولي مي‌دانيد که مديريت خسته کننده است. مديريت نفس تازه، نيروي تازه،فکر تازه و تجديد قوا مي‌خواهد اگر چنين بود که رياست جمهوري را هم مادام‌العمر مي‌کردند. در جامعه‌اي که با جمهوريت و با دموکراسي و با فکر عمومي‌اداره مي‌شود بايد مديريت هر از چند گاهي تعويض بشود.

مي‌دانيد که براساس مصوبه شوراي انقلاب فرهنگي مديريت دانشگاه‌ها 4 ساله است و البته قابل تمديد است ولي طبعا اين فکر در ذهنشان بوده است که بايد فکر تازه‌تري وارد سيستم بشود.به همين علت در اواخر سال 1392 بنا بر درخواست جناب دکتر لاريجاني که در آن زمان قائم مقام رياست دانشگاه در علوم پزشکي، مجموعه پزشکي دانشگاه آزاد را اداره مي‌کردند و توصيه حضرت آيت‌الله ‌هاشمي‌رفسنجاني من تصميم گرفتم که فعاليت‌هاي درماني و آموزشي خودم را در بيرون متوقف کنم و وارد اين مجموعه بشوم که به شدت به آن خود را وابسته مي‌دانم و به آن علاقه دارم و خود را مديون آن مي‌دانم و علاقه خاصي که به توسعه علم پزشکي و بهبود کيفيت پزشکي داشتم عاملي شد که اينجا هستم.ما از وقتي که با تيم همکارانمان آمديم که تعداد زيادي از آنها از همکاران خود دانشگاه آزاد هستند و تعدادي هم بنا بر نياز از بيرون براي برنامه‌ريزي همراه من آمده‌اند در دو بعد بوده است،يکي بهبود زير ساختها و دوم بهبود کيفيت آموزش و توسعه آموزش دانشگاه در گروه پزشکي که حالا تنها خود پزشکي نمي‌شود. در بعد زير ساختها خوشبختانه با مصوبه‌اي که ما توانسته‌ايم از هيئت امنا و هيئت رئيسه دانشگاه بگيريم و لطفي که جناب آقاي دکتر ميرزاده و معاونين ايشان داشتند و حمايت جدي که در طول اين سال از ما کردند خوشبختانه اولين کاري که کرديم بودجه‌هاي عمراني و بازسازي دانشگاه را از اين کارهاي جاري جدا کرديم که به شهريه‌هاي دانشجويان و امکاناتي که براي آموزش‌شان فراهم مي‌کنند خدشه‌اي وارد نشود.

اين يکي از بزرگترين دستاورد‌هايي است که براي توسعه زير ساخت‌هاي آموزشي فضاهاي آموزشي نياز بود، که خوشبختانه اين امر مورد حمايت آقاي دکتر ميرزاده قرار گرفت و منابع مالي کارهاي عمراني و بازسازي را از منابع شهريه‌اي و جاري جدا کرديم. اين يکي از رهاورد‌هاي مهم بود. ارگان‌هاي متفاوتي هم به ما کمک کردند از جمله شهرداري تهران،شهرداري منطقه1،شهرداري منطقه 3، که به دستور شخص آقاي دکتر قاليباف براي حمايت از مجموعه امکانات آموزشي دانشگاه کمک کردند.

فلذا بهبود کيفيت فضاهاي ستاد را شروع کرديم.ما تعدادي کلاس کم داشتيم که روزي که آمديم واقعا تعداد کلاسهايمان کم بود و بالاي 14- 15 کلاس به مجموعه کلاس‌هاي دانشگاه اضافه کرديم.

فضا‌هاي داخل کلاس را از نظر امکانات آموزشي تغيير داديم و وسايل کمک آموزشي را به حد کافي فراهم کرديم‌. ساختمان جورجاني را که جزو ساختمان‌هاي نيمه تمام بود و در دوران مديريت قبل شروع شده بود باز‌سازي کامل کرديم و تغيير شرايط داديم و در بعضي از جاهاکه نياز به اصلاح داشت اصلاحاتش انجام شد و به اتمام رسيد.

سالن ورزش را درست کرديم.سالن نمازخانه را بازسازي کرديم و دانشکده‌ها را يکي يکي به فضاهاي آموزشي و کلاس‌هايشان رسانديم و از همه مهمتر يک مرکز بسيار‌ مجهزي در يک فضاي متمرکز با خريد امکانات خوب شروع کرديم.

گروه‌هاي آموزشي را يکي يکي هدف قرار داديم گروه آناتومي‌که جزو اولين و اولي‌ترين رشته‌هاي درسي‌مان بود تجهيز و بازسازي کرديم. در برنامه بعدي انشاءالله آزمايشگاه‌ها و کتابخانه را بازسازي مي‌کنيم.سالن کنفرانس درحال بازسازي است.

در دانشکده‌ها، دانشکده طب نوين به عنوان يک دانشکده جديد به مجموعه 4 دانشکده قبلي مصوب شد و اضافه شد که رشته‌هاي نو و رشته‌هاي بين رشته‌‌اي را در آن آموزش مي‌دهيم که جزو دانشکده‌هاي خيلي با ارزش ما هستند‌.

رشته مهندسي پزشکي، رشته بافت، بايو لوژي و رشته‌هاي زير ساختي که جزو تحصيلات بين رشته‌اي است توسعه پيدا کرده است.در اين دانشکده يکي از اساتيد بنام اين رشته را دعوت به کار کرديم که رياست اين دانشکده را بر عهده گرفتند‌. جناب آقاي دکتر زرين دست که از اساتيد بنام رشته علوم اعصاب هستندو خوشبختانه همکاران خوبي هم جذب شده‌اند.

همچنين کل بيمارستان‌هاي ملکي دانشگاه مثل بيمارستان امير،بوعلي و جرجاني را بازسازي کامل و برنامه مدوني براي تداوم اين بازسازي در آنها داريم که الحمدلله خيلي خوب شده است.

هم تعداد تخت‌ها بيشتر شده هم کيفيت آنها بهتر شده و هم فضاي جنبي آنها مثل کتابخانه و سالن کنفرانس و اورژانس بخش‌هاي پاراکلينيک توسعه پيدا کرده است.

خوشبختانه مژده مي‌دهم که وارد شده است رشته داخليمان در شوراي گسترش وزارت بهداشت تاييديه نهايي را گرفت. چندين رشته PHD کارشناسي ارشد مورد تاييد قرار گرفته است . انشاءالله علاوه بر داخلي تا 2-1 ماه آينده جراحي و اطفال هم تاييد مي‌شود ولي ما 7 رشته تکميلي را خواستار هستيم. علاوه بر آن حدود 25/24 رشته را براي علوم پايه درخواست کرده‌ايم که در نوبت شوراي گسترش وزارت بهداشت و شوراي گسترش خودمان اين‌ها را تاييد کرده و فرستاده است. ما با توجه به محدوديت فضايي که در‌ واحد داشتيم در طرح تجميع فضاهاي آموزشي ما هم اقدام کرديم و با تخصيص 6 هکتار زمين در کنار مجموعه علوم و تحقيقات به صورت قطعي و 6 هکتار در حال تمليک طرح توسعه فضاي آموزشي همه گروه‌هاي پزشکي اعم از واحد پزشکي، واحد دندانپزشکي و واحد دارويي را تحت عنوان مجموعه گروه پزشکي يا يک دانشگاه علوم پزشکي تحت عنوان علوم پزشکي آزاد طراحي کرديم با استقرار خود در آنجا هم واحد علوم دارويي و هم واحد دندانپزشکي و واحد پزشکي استقلال خود را حفظ مي‌کند.

منتها در آنجا تجوي طرح اول 180000مصوب شده براي ما که فاز اول آن تمام شده است مطالعات شده، نقشه‌ها تهيه شده است و انشاءالله در آينده‌اي نزديک کلنگ‌ اجراي فاز دوم هم زده مي‌شود و جزو‌ خواسته‌هاي جناب آقاي دکتر ميرزاده است که در 5-4 سال آينده عملياتي شود و بتواند اين واحد‌ها که در يک فضاي محدود دارند آموزش مي‌دهند منتقل شوند به فضاي جديد و طرح تجميع به معناي واقعي انجام شود که اين هم يکي از اقدامات بسيار خوبي بود که بايد با حمايت عزيزان انجام شود.

اين هم نيازي به رايزني با وزارت بهداشت داشت که خوشبختانه هم جناب آقاي دکتر ميرزاده و هم جناب آقاي دکتر لاريجاني با وزير محترم بهداشت و مسوولين‌شان صحبت کردند راه آن اين است که ما را نيز مانند دانشگاه‌هاي علوم پزشکي سراسر کشور مجاز به استفاده از نيروهاي متبحر بدانند. ما هم به پزشک عمومي و هم به پرستار و تکنسين نياز داريم که قول‌هايي داده شده و اميدواريم که در آينده‌اي نزديک بتوانيم از اين نيروها براي توسعه آموزشي استفاده کنيم. يکي از مصوبات خيلي خوب اين بوده است که در هيات امنا و هيات رئيسه دانشگاه مصوب شده که براي سراسر کشور هزار عضو علمي براي پزشکي جذب شود که اين کار از طريق فراخوان شروع شده است. تا به امروز ما نزديک به 50 نفر را در واحد تهران جذب کرده‌ايم و همين هفته در فراخوان جديد 300 نيرو را معرفي کرده‌اند که اين‌ها را وارد مصاحبه مي‌کنيم و مصاحبه‌شان از اين هفته شروع شده است و انتخاب مي‌کنيم که بتوانيم انشاءالله نسبت استاد به دانشجو را هم اصلاح کنيم.

الان در 3 بيمارستان موجود که داراي ارائه خدمات درماني خوبي هستند ما جزو مصوبات اخيرمان قرار داديم که در هر 3 بيمارستان پايگاه‌هاي بهداشتي ايجاد کنيم. خبر داريد که در کلينيک قدس در منطقه شهرک قدس در محله ايوانک فعاليت خيلي خوبي را در ارائه خدمات بهداشتي به مردم منطقه شروع کرده و خيلي هم موفق است و خوشبختانه در منطقه با حمايت و مديريت استاد ارجمند جناب آقاي دکتر ملک افضلي که خود جزو پايه‌گذارهاي طرح شبکه‌اي بهداشت کشور بوده و حق بزرگي به جامعه دارد در بحث بهداشت مسووليت اين کار را به عهده گرفته‌اند به صورت عملي با مردم محل در مسير ادغام آموزش، پژوهش و درمان حرکت مي‌کند که الحمدلله اين کار در کلينيک خودشان شروع شده و در بيمارستان‌هاي ملکي ما هم طرح راه‌اندازي مرکز بهداشتي به تصويب رسيده است و با هماهنگي معاونت بهداشتي دانشگاه‌هاي علوم پزشکي مستقر در تهران اين کار عملي خواهد شد. انشاءالله امسال در آينده نزديک هم با راه افتادن بيمارستان فرهيختگان و وارد شدن به چرخه درمان، آموزش و پژوهش کشور به عنوان يک مرکز بزرگ علمي وخدماتي ما اين نقيصه کمبود چرخه و نقيصه کمبود امکانات براي ارائه خدمات درماني را هم انشاءالله براي مردم منطقه برطرف خواهيم کرد.

خوشبختانه با تجهيز بيمارستان‌ها و قراردادي که ما با هيات امناي عرضي بسته‌ايم و تجهيز بيمارستان‌ها از طريق خريد تجهيزات از هيات امنا که بالغ بر حدود 6-5 ميليارد بودجه براي اين امر تخصيص داده شده به مرور داريم اين امکانات را براي بيمارستان‌ها و خود ستاد دانشکده علوم پزشکي فراهم مي‌کنيم که در مسير بهبود ارائه خدمات چه درماني و چه آموزشي براي دانشجويان و مردم عزيزمان باشد.

خوب اين امر مهمي است ولي در بيمارستان فرهيختگان اين عدد الان 60 ميليارد است و در آينده مي‌تواند اين عدد خيلي بالاتر برود و به بالاي 200-100 ميليارد هزينه خواهد شد براي اينکه 360 تخت در خدمت مردم باشد.
مجلس آينده را چگونه مي‌بينيد و چه توقعي از مجلس آينده داريد؟

به هر حال مجلس همانگونه که امام فرموده‌اند در راس همه امور است و بايد‌ يار و مددکار و راه‌گشاي خواسته‌هاي مسوولين اجرايي کشور باشند. لذا همدلي و همکاري بين قوا بالاخص مجلس و دولت که 2 قوه مهم ارائه خدمات به مردم هستند را مي‌خواهيم. واقعا همدلي و همراهي و عمل به خواسته‌ها بويژه آنچه که مقام معظم رهبري امسال به عنوان سال عمل به اقتصاد مقاومتي فرموده‌اند ضروري است.
تعبير شما در خصوص اقتصاد مقاومتي چگونه است؟

اقتصاد مقاومتي کنارش عمل است که بستر کارمان و با آن آرزوهايمان را به عمل تبديل کنيم.

در حال حاضر ما در رشته‌هاي بين رشته‌اي نيرو تربيت مي‌کنيم که انشاءالله ما بي‌نياز شويم از نظر مسائل تحقيقاتي، مسائل زيرساختي و مسائل تجهيزاتي براي کشور که اين يعني همان اقتصاد مقاومتي. ولي واقعا ما بايد در داخل کشور که اقتصاد حرف اول را مي‌زند در توسعه پايدار نيازمند نباشيم. اقتصاد مقاومتي به معناي ثروتمند شدن نيست اقتصادي است که بر بنياد خواسته مردم و حداکثر بهره‌وري، حداقل اسراف و واقعا بهينه مصرف کردن طراحي مي‌شود. ما ممکن است هيچ وقت نتوانيم بگوييم ميزان بودجه کشور ما با يک کشور ابرقدرت مثل x و y و نيازي هم به آن همه بودجه نداريم ما به اندازه کافي منابع و امکانات خدادادي در داخل کشورمان براي بي‌نياز کردن همه مردم‌مان داريم منتهي نگذاريم به يغما برود نگذاريم با چشم بد به آن نگاه کنند و در داخل هم حيف و ميل نشود. من اعتقاد راسخ دارم يکي از عمده‌ترين راه‌هاي رفاه بهبود مصرف و جلوگيري از اسراف و تبذير و مديريت خوب مصرف است و در نتيجه قطعا ما کمبود منابع در اين مسير نخواهيم داشت. انشاءالله...
گفت و گو : راضيه فيض آبادي فراهاني - الهام يغمايي